Yazı İçeriği
Depremin yıkımı, her birimizi derinden etkiledi. Hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı dilerken, hayatta kalanlar için ise umutlu olmak gerekiyor. Ancak depremin yarattığı tahribat sadece yapılarla sınırlı değil, çocukların sağlığına da olumsuz etkileri oldu. Deprem bölgesinde yaşayan çocuklar, yıkılan evlerin enkazı arasında sıkışıp kaldılar ve sağlıkları tehlikeye girdi. Birçok aile evsiz kaldı ve çadır kentlerde, karavanlarda ya da konteyner kentlerde yaşamaya başladı. Bu tür yaşam koşulları, çocukların fiziksel ve duygusal sağlığını olumsuz etkiliyor. Konu ile ilgili olarak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Görkem Astarcıoğlu, deprem bölgesinde görülebilecek çocuk hastalıkları konusunda uyarılarda bulundu!..
Deprem bölgesinde görülebilecek çocuk hastalıkları nelerdir?
Depremde hayatını kaybedenlerin ailelerine öncelikle başsağlığı diliyorum. Deprem bölgesinde yaşayan çocukların sağlığı için elimizden gelen her şeyi yapmamız gerekiyor. Bu zorlu zamanlarda, herkesin birbirine destek olması ve güçlü kalmaya çalışması oldukça önemli. Ancak, çocukların sağlığı için daha da fazlasını yapmamız gerekiyor.
Böyle bir süreçte; çocukların fiziksel ve duygusal sağlığına öncelik verilmesi lazım. Bu, çocukların uygun barınma, beslenme, sağlık hizmetleri, eğitim ve psikolojik destek almaları anlamına geliyor. Çadırlar ve karavanlar, sıcak ve soğuk hava koşullarına karşı korumasızdır. Ayrıca, bu tür yerlerde hijyen koşulları da yetersiz olabilir ve çocukların enfeksiyonlara yakalanma riski daha yüksek olabilir.
Depremin üzerinden geçen zamanla birlikte kriz yönetimi sürmelidir. Felaketin yol açtığı hasar yalnızca depremin olduğu andan ibaret değildir. Bu nedenle hasar tespiti yapmak için henüz erken olduğu gibi özellikle felaketin sağlığa olan negatif etkileriyle mücadele kapsamlı ve multiodaklı olarak sürmelidir. Erken dönemde ezilmeye bağlı Crush sendromu ve uzuv kopması durumu daha uzun dönemde görülmesi muhtemel sorunlara yerini bırakmıştır.
Okuma önerisi: Deprem bölgesinde çocuklar nelere ihtiyaç duyar?
Deprem, birçok sağlık sorununa neden olabilen doğal afetlerden biridir. Deprem sonrasında, insanların yaşam koşullarının kötüleşmesi, barınma ve temiz su kaynaklarına erişimde zorluklar, yaralanmalar ve hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Deprem bölgesinde görülebilecek çocuk hastalıkları arasında şunlar yer almaktadır:
İshal
Deprem sonrasında temiz su kaynaklarına ve hijyenik gıdaya erişimde zorluklar yaşanabilir ve bu da akut gastroenterit gibi mikroorganizmalara bağlı hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Akut gastroenterit, ishal ve kusma gibi belirtilerle karakterize bir enfeksiyondur. Çocuklar, özellikle 5 yaş altındakiler, diğer yaş gruplarına kıyasla ishal nedeniyle daha fazla risk altındadır.
Okuma önerisi: İshal nedir, ishal nasıl tedavi edilir?
Solunum yolu enfeksiyonları
Deprem sonrasında insanlar, evsiz kalabilir ve kalabalık barınaklarda bir arada yaşayabilirler. Bu durum, solunum yolu enfeksiyonları gibi bulaşıcı hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Solunum yolu enfeksiyonları, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı ve diğer semptomlarla kendini gösteren enfeksiyon hastalıklarıdır. Çocuklar, özellikle 2 yaş altındakiler, solunum yolu enfeksiyonlarına daha yatkındır.
Okuma önerisi: Çocuklarda solunum yolu enfeksiyonları
Yaralanmalar
Deprem sonrası, çocuklar yaralanma riski altındadır. Yıkılan binalar, çöken duvarlar, cam kırıkları ve diğer tehlikeler çocuklar için risk oluşturabilir. Yaralanmalar arasında kesikler, çürükler, kırıklar ve yanıklar yer almaktadır.
Okuma önerisi: Çocuklarda düşme ve yaralanma durumunda yapmanız gerekenler
Anksiyete ve stres
Deprem, çocuklarda anksiyete ve stres gibi psikolojik sorunlara neden olabilir. Deprem sonrası ortamın kaotik olması, çocukların ayrılması, kayıp aile üyeleri ve diğer zorluklar, çocukların stres düzeylerini artırabilir. Bazı derneklerin oluşturduğu oyun çadırlarında vakit geçirmek bu dönemi daha kolay atlatmalarına yardımcı olabilir.
Okuma önerisi: Çocuklarda kaygı bozuklukları
Elektrolit dengesizliği
Deprem sonrasında, çocukların sıcaklıkları artabilir ve terleme gibi nedenlerle elektrolit kaybı oluşabilir. Bu durumda, elektrolit dengesizliği gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Tetanoz
Yıkıntıların arasında yürüyen oyun oynayan çocukların yaralanması halinde aşıların yapılması sağlanmalıdır.
Kuduz
Başıboş hayvanların artması ve yeterli yemek bulamamaları halinde saldırganlaşmaları kuduz hastalığının yayılması için risk. Eğer aşılarından emin olmadığınız bir hayvan tarafından ısırılma ya da tırmalanma durumu ile karşılaşırsanız kuduz aşısı olmak için sağlık merkezlerine ulaşmanız gerekir.
Uyuz
Kalabalık yaşantı koşulları ve yetersiz hijyen ortamı nedeniyle uyuz vakalarının artması söz konusu. Kaşıntılı lezyonları fark edilen kişilerin bir uzmanla görüşerek kükürtlü sabun ve kremlerle uygun tedaviye başlamaları uygun olur.
Okuma önerisi: Kaşıntının nedeni uyuz olabilir!
Beslenme eksiklikleri
Büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların ihtiyaçlarına uygun besinlere ulaşamamaları halinde beslenme eksiklikleri ortaya çıkabilmektedir. Psiko-sosyal etkilenmeyle iştahın azalması da gündeme gelebilmektedir. Anne sütünün azalması ya da anne kaybı nedeniyle kesilmesi bebek beslenmesindeki sorunlardandır.
Kilo kaybı gerçekleşen çocuklarda bağışıklığın da düşmesiyle enfeksiyon sıklığında artış görülebilir. Sıvı kaybı böbrek sorunlarına yol açabilir. Beslenme yetersizliğinin sürmesi uzun vadede boy kısalığına, nörolojik ve psikolojik problemlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Okuma önerisi: Çocuklarda beslenme ve yeme bozuklukları
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Yetersiz beslenme ile kalori ve vitamin mineral kaybedilmesi, psikososyal stres, yetersiz uyku, bağışıklık destekleyen gıda takviyelerinin alınmasının sekteye uğraması nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflayabilmekle beraber daha kalabalık ve hijyen koşullarının yetersiz ortamlarda bulunulması nedeniyle hastalıkların görülme sıklığı artabilmektedir.
Okuma önerisi: Çocuklarda bağışıklık nasıl güçlendirilir?
Alerjilerin tetiklenmesi
Besin alerjileri nedeniyle özel beslenme protokollerine bağlı olanların gıdaya erişimin seçme lüksü barındırmaması nedeniyle sağlık durumları etkilenebilir. Mevcut hastalığının kötüleşmemesi için özel bir beslenme ürünü kullananlarda bu ürünlere ulaşmak da sorun teşkil etmektedir.
Bu durumlarda özel beslenme durumlarına uygun besine ulaşımı artırmak amacıyla ilgili derneklere başvurularak kişiye özel besine erişim kolaylaştırılabilir.
Toz alerjisi olan kişiler için de solunum problemleri gündeme gelebileceğinden inhaler tedavilerine erişimin sekteye uğramaması önem arz etmektedir.
Okuma önerisi: Çocuklarda besin alerjileri nelerdir?
Asbest solunması
Yıkıntıların ardından açığa çıkan akciğerlere ulaşması halinde sağlık tehditi yaratabilmektedir. Molozların insanların yaşam alanlarından uzağa taşınma işlemi tamamlanmasına kadar olan zamanda bölgede olanların koruyucu maske takmaları önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, deprem sonrası çocukların sağlığına yönelik risklerin farkında olmak ve önlemler almak çok önemlidir. Temiz su kaynaklarına ve uygun besin maddelerine erişim sağlanmalı, temizlik malzemeleri ve dezenfektanlar sağlanmalı, atık yönetimi düzgün bir şekilde gerçekleşebilmelidir. Her çocuğun beslenme durumu başvurduğu ilk sağlık merkezinde değerlendirilmeli, sofra yoluyla erişebileceği gıdalar ulaşıncaya kadar hazır beslenme solusyonlarıyla desteklenmesi sağlanmalıdır. Anne sütünün desteklenmesi, anne sütü alamayanlarda uygun beslenme planının oluşturulması, özel beslenme ihtiyacı olan çocukların e-nabız üzerinden kaydedilmesi ve destek besin maddelerinin ulaştırılabilmesi önem taşımaktadır.
