Çocuğunuzda geniz eti mi var?

Mevsim değişikleri alerjik belirtiler derken çocuğunuz çok sık mı hastalanıyor? Geniz akıntısı ve horlama gibi şikayetleri mi var? Çok sık hastalanıyor ve sürekli ilaç mi kullanmak durumunda kalıyor? Şikayetlerinin geniz eti problemleri ile ilgili olabiliceğini biliyor musunuz? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzman Doktor Arif Canan, çocuklarda geniz eti problemleri ve belirtilerini Anne Bebek Kulübü okuyucuları için yazdı.

Çocuklarda geniz eti problemleri

Adenoid ya da geniz eti denilen doku burnumuzun gerisinde, arkadan ağız boşluğuna açılan kısma yakın yerleşimli, yapısı bademcikler gibi olan bir organımızdır. Bademcikler gibi her insanda bulunur. Görevi yine bademcikler gibi burun yolu ile alınan havadaki mikropların karşılanması ve yok edilmesidir. Hava dolu bir boşluk olan orta kulağın hava alışverişini sağlayan östaki borucukları da bu bölgeye açılır.

İlk bir yaşta küçüktür. Diğer lenfoid dokular gibi bir yaş sonrası giderek büyür, 7 yaş sonrası küçülür ve 10 yaşında yetişkin boyutlarına gelir. Bu dokular beklenenden daha fazla büyür ve hava yolunu daraltırsa ya da yapısı enfeksiyona elverişli ise yararından çok neden olduğu problemlerle karşılaşırız.

1-7 yaş arası çocuklarda, özellikle 4 yaş civarında; polikliniğimize kendi koşullarındaki diğer çocuklara göre daha sık üst solunum yolu enfeksiyonu ile gelen, bu enfeksiyonların daha uzun burun akıntısı, tıkanıklığı, geniz akıntısı gibi şikayetlere yol açtığı, sık orta kulak enfeksiyonları geçiren, yine orta kulakta sıvı toplanması problemleri yaşayan, ağzı açık uyuyan ve buna bağlı diş ve diş eti problemleri, ağız kokusu gelişen, horlaması olan, uyku apneleri olan, bütün bu nedenlerle sık antibiyotik ve ilaç kullanmak zorunda kalan, uyku kalitesi bozulan, iştahı, büyüme ve gelişmesi olumsuz etkilenen bir klinik tablo ile geldiğinde neden başka çocukların değil de hastamızın bunları yaşadığını sorgularız. 

Hastamızda kolaylaştırıcı bir neden ararız. Karşımıza en sık; geniz etinin büyük olması, alerjik veya anatomik nedenlerle burnun tıkalı kalıyor olması, gastroösefegeal reflü, bağışıklık sisteminin zayıflığı gibi anormallikler çıkar. Biz çocuk hekimleri olarak diğer nedenleri de ekarte etmek suretiyle bu noktada geniz etinin değerlendirilmesi için bir kulak burun boğaz uzmanından yardım alırız. 

Kulak burun boğaz uzmanı geniz eti büyüklüğü şüphesi ile gelen bir çocukta hastanın hikayesini, muayene bulgularını, skopik değerlendirmesini, gerekirse radyolojik incelemesini yaparak geniz etinin ne büyüklükte olduğunu, hava yolunu ne ölçüde daralttığını, birlikte kulakların etkilenip etkilenmediğini sinüzit gibi başka komplikasyonların varlığını değerlendirir.

Eğer hava yolunu önemli ölçüde daraltan ve kulakları etkileyen bir geniz et ise bu nedenle çocuğun sık enfeksiyonları, sık kulak problemleri ve işitme kaybı riski, diş ve ağız yapısında bozulma olasılığı, uyku ve yaşam konforunu olumsuz etkilediğini düşünürse bir operasyonla geniz etini almayı önerebilir. Ya da çok büyük olmayan geniz eti vakalarında bir süre ilaçlar verip kontrollerini yaparak izleyebilir. 

Çocuk Hekimi olarak bizler zaten büyük bir geniz eti şüphesi ile yönlendirdiğimiz bir çocuk için kbb uzmanının adenoidektomi önerisi olursa buna katılırız. Gerçekten sıkıntıların kaynağı geniz etinin büyüklüğü ise operasyon sonrası dramatik olarak hastamız rahatlar.

Burnundan nefes almaya başlar, horlama azalır, uykusu rahatlar, enfeksiyon sıklığı azalır, süreleri kısalır, orta kulak sıkıntıları geçer, iştahı, büyüme ve gelişmesi olumlu etkilenir. Eğer işitme kaybı riski olan bir orta kulak etkilenmesi varsa aynı seansta kulaktaki sıvıyı boşaltmak ve yapay olarak havalanmasını sağlamak için kulak zarına tüp de takılabilir.

Operasyonu yapacak olan hekim operasyon riskleri ile hastanın göreceği yararı karşılaştırarak karar verir. Aynı gün içinde hastaneden çıkılması mümkün olan kısa bir operasyondur. Kanama, enfeksiyon gibi nadir komplikasyonlar da olmazsa genellikle bir hafta içinde hasta da toparlar.

Geniz etinin büyüklüğü ile ilgili aileleri uyaracak olan belirtiler nelerdir? 

• Okul öncesi dönemde yılda 6-7 okul döneminde yılda 10 defayı geçen üst solunum yolu enfeksiyonları
• Yılda 3 defadan fazla orta kulak enfeksiyonu
• Bu enfeksiyonlar sırasında görülen öksürük
• Burun akıntısı-tıkanıklığı
• Geniz akıntısı gibi yakınmaların 2 haftadan uzun sürmesi
• Burnun tıkalı olması nedeni ile ağzı açık uyuma
• Horlama
• Uyku apnesi olması
• Üst damakta çöküklük
• Ön dişlerin ileriye fırlaması gibi anatomik değişiklikler
• Yanı sıra ağız kokusu
• Diş çürükleri
• Huzursuz uyuma
• Korkulu rüyalar
• Alt ıslatma
• İştahsızlık

Belirtiler görülüyorsa hava yolunu daraltan büyük bir geniz eti olabilir.

Geniz etinin büyük oluşu yapısal bir özelliktir. Ailevi yatkınlık vardır. Ayrıca sık tekrarlayan enfeksiyonlarla da giderek büyür. Ailelerin uygulayacağı özel bir beslenme ve bakım ile önlenmesi veya seyrinin değiştirilmesi mümkün değildir. Ancak hekimle işbirliği halinde enfeksiyonlara zamanında müdahale edilmesi ve kalıcı doku hasarları gelişmeden operasyonun planlanması önemlidir.

Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!