Annelik dünyanın en özel ve en güzel duygusu. Bu duyguyu bazen çevrenin anlamsız uyarıları veya annenin içgüdüsel kaygıları nedeniyle özellikle ilk defa anne olanlar tam tadamayabiliyor. Özellikle bebeğinizin sizin bakımınıza muhtaç olması yaptığınız veya yapmadığınız herhangi bir şeyin onun ilerideki yaşamını etkileyecek mi acaba kaygısı gibi nedenlerden dolayı size yardımcı olan kimse yoksa bu ciddi bir sorun. Bu konuda aile büyüklerinin tecrübeleri tabiki kısmen yol gösterici ama en önemli etken çocuğunuzun doktorudur. Yeni doğum yapan annelere en önemli önerim güvenebilecekleri rahat iletişim kurabilecekleri bir çocuk doktorunu çocuklarının takibi için doğum öncesi araştırıp belirlemeleri. Peki bu uzun yolculukta çocuğunuzun ilerde sağlıklı bir birey olması için yenidoğan takiplerinde nelere dikkat etmek lazım?
Doğum sonrası
Doğum sonrası en önemli ilk yapılması gereken ten tene temas. Eğer normal doğum veya spinal anestezi ile doğum yaptıysanız çocuğunuzun ilk müdahalesi sonrası mutlaka bebeğinizle ten temas edin
Çocuğunuz için bu dünyadaki en önemli besinin sizdeki anne sütü olduğunu unutmayın Doğar doğmaz mümkün olan ilk zamanda hemen emzirmeye başlayın. Unutmayın emzirdikçe sütünüz gelecek ve artacak hemen mama vermeye yönelmeyin
Sezeryan sonrası ilk bir kaç gün anne sütü az gelebilir veya gelmeyebilir bu durumda eğer mama vermeniz gerekirse çay kaşığı veya enjektörle verin. Biberonla vermeniz durumunda onunla daha kolay alacağı ve sizi emmekte daha çok efor sarf edeceği için sizi emmek istemeyebilir. Hastaneden çıkmadan önce bebeğinizin son çocuk doktoru muayenesinden geçmesi gerektiğini unutmayın!
Hastaneden çıktık ve artık bir ömür boyu sizinle olacak sizin bakımınızla güzel sağlıklı bir hayat sürecek bebeğinizde karşılacağınız en sık yaşanan soru(n)lar neler?
Göbek bakımı
Bebeğinizin göbek bağı bakımı için herhangi bir şey sürmenize gerek yok ( Özellikle Batikon ile göbek bakımı sonrası bebeklerde hipotiroidi gelişebileceği için yasak alkol ise doktorunuz uygun gördüğü durumlarda kullanılabilir. Göbeğin bebek bezi dışında olmasına dikkat etmeniz yeterli( Hem idrar kakaya temas edip enfeksiyon kapması hemde havayla temas edip çabuk kuruması açısından)
D Vitamini
Anne sütü mucizevi olmasına rağmen D vitamini açısından eksik maalesef . Bu nedenle bebeğinizde kemik gelişmesinde problem olmaması için mutlaka D vitamini kullanmanız gerekir Günde 1 defa 3 damla olacak şekilde en az 1 yaşa kadar kullanmalısınız. Daha önceleri başlamak için 15.günü beklenirken artık beklemenize gerek yok doğara doğmaz D vitaminini başlayabilirisiniz. İlaçların içinde Paraben ve BHA var diye ilacı kullanmamazlık yapmayın mutlaka çocuk doktorunuza danışarak içermeyen ilaçları öğrenin. Doğum sonrası 3-5. günde tekrar bebeğinizin muayenesi için çocuk doktorunuzla irtibata geçin
Topuk kanı
Bebeğinizden hastaneden çıkarken alınan topuk kanı dışında 5.günden sonra da bağlı olduğunuz sağlık ocağındaki aile hekimliği tarafından topuk kanı alınacaktır. Topuk kanında çocuğunuzda ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek zeka geriliğine neden olacak çok önemli hastalıklar taranmaktadır. O YÜZDEN TOPUK KANI MUTLAKA VERİN. Her sonucu bozuk çıkan topuk kanında telaşa kapılmanıza gerek yok. Yanlış sonuç olabileceği için doğrulama testi çocuk doktorunuz tarafından yaptırılıncaya kadar endişelenmeyin.
Yenidoğan sarılığı
Bebeğiniz doğumdan sonraki en çok görülen durumlardan biride yenidoğan sarılığıdır. Yenidoğan sarılığının birçok sebebi vardır ve emmeme bunlardan sadece bir tanesidir yani normal beslenmesi olan çocuklarda da görülebilir. O yüzden bebek aç kalmasın sarılığı çıkmasın diye şekerli su vermeyin. Doktorunuzun uygun gördüğü aralıklarda ilk 15 GÜN SARILIK TESTİ için kontrole çağırılabilirsiniz.
İşitme testi
Doğumdan sonraki uygun olan en kısa sürede yapılmalıdır. Hastaneden çıktıktan sonraki ilk kontrolde yapılabilir Test sonucunu etkileyebileceği için işitme testi olmadan 2 3 önce banyo yaptırılmaması gerekir. Testten geçemediğinde hemen telaşa kapılmamak gerekir Çoğu yenidoğanda doğum sırasındaki kulakta kalan sıvılar nedeniyle bu görülebilir 3 testten geçemezse bir üst işitme testine geçilir. ( İşitme testi ilk 3 ayda yapılabilir )
Bebeğin yıkanması
Bebeğin göbek düşünceye kadar yıkanmaması gibi bir durum yoktur fakat yıkama sonrası iyi kurulanmazsa ıslak kalmasına bağlı akıntı meydana gelebilir. İşitme testi öncesi yıkanırsa testi etkileyebileceği için benim önerim göbek düşünceye kadar yıkamamanız yönündedir. Kış bebeklerinde 2 günde bir yaz bebeklerinde hergün banyo yaptırılabilir.
Takip sıklığı ne kadar olmalıdır
Bebeğinizin ilk 6 ay boyunca aylık kontrolünü mutlaka yaptırın. Hem bebeğinizin gelişiminin takibi hemde yenidoğan döneminde ortaya çıkmayıp daha sonra ortaya çıkacak hastalıklar için sağlıklı bebek takibi yapılmalıdır. 6- 18 ay arası 3 ayda bir, 2-6 yaş arası 6 ayda bir daha sonrası ise yılda bir takip yapılmalıdır.
Kalça USG ne zaman yaptıralım?
Bebeğinizde doğuştan kalça çıkığının varlığının tespitinin erken dönemde yapılması çok önemlidir. Erken dönemde yapılan tespitle bir kaç küçük müdahaleler ile düzelebilecekken ileriki dönemdeki yapılan tespittte ameliyata yapılması gerekebilir. Bu nedenle kalça USG için en ideal zaman 45 gün ile 2. Ay arasıdır.
Göz taraması
Bütün yenidoğanlarda konjenital katarakt konjenital glokom retinoblastom gibi göz hastalıkların erken dönemde belirlenmesi için bebeğinizin ilk 3 ayında göz muayenesi yaptırın.
Demir ilacı ne zaman başlamalıyım?
Anne sütü veya formül mamaların demir açısından eksik olması , ayrıca çocukların hızlı büyümesi nedeniyle bebeklerde demir ihtiyacı artmaktadır. Bu nedenle 4 – 6.aylarda demir desteğine başlanmalıdır. Demir ilaçları kakada siyah renk değişikliği kabızlık gibi bulgular oluşturabilir. Bu durumda hemen ilacı kesmemek gerekir. İlaç değiştirilebilir. Demir ilacı başlamak için kan testi yapmaya gerek yoktur çünkü çocukların çoğunda bu aylarda kansızlık ortaya çıkmaya başlar. 9.ayda demir ilacının dozu ayarlanması için kan değerine bakılabilir. En az 1 yaşına kadar demir ilacı verlmelidir. Paraben ve BHA içeren ilaçları kullanamak istemiyorsanız yerine doktorunuza danışarak içermeyen preparatlar kullanabilirsiniz.
Ek gıdaya ne zaman geçelim?
Bebeğinizin sindirim sisteminin hazır olmaması ve allerjiye yatkınlık yapabileceği için 6.aydan önce ek gıdaya geçememek gerekir. Erken başlanan ek gıdanın çocuğunuza hiç bir katkısı olmadığı gibi zararı olabilir Bu nedenle ilk 6 ay mümkünse SADECE ANNE SÜTÜ eğer mümkün değilse formül mama olmalıdır. İnek sütü pirinç unu şekerli su gibi gıdalar verilememelidir.
Özel aşılar
Şuan ülkemizde özel aşı olarak Meningokok 2 grup aşı vardır ikiside yaptırılmalıdır. Çünkü etkiledikleri bakteri grubu farklıdır. Aşıların ilk dozu 2. aydan itibaren başlanabilir. Meningokok için yaş üst yaş sınırı yoktur fakat yapılan aya göre aşının doz sayısı değişir. Rota Virüs aşısının ilk dozu 15.haftaya kadar mutlaka yaptırılmalı eğer 15. haftayı geçtiyse aşı yapılamaz.! 2. dozu da 6. ayı geçmemelidir.
