Yazı İçeriği
Kaşıntınızın sebebi uyuz olabilir mi? Kıyafetlerde gerekli hassasiyet gösterilmediğinde vücutta kaşıntı olabilir. Kimi zaman parka gidince ya bir alışveriş merkezinde denenmiş kıyafeti deneyince kaşıntınız oluyor ve devam ediyorsa uyuz hastalığına yakalanmış olabilir misiniz? Dermatoloji Uzmanı Profesör Doktor Şule Güngör uyuz hastalığı, tedavisi ve korunma yollarını Anne Bebek Kulübü okuyucuları için yazdı.
Uyuz hastalığı nedir?
Uyuz, Sarkoptes Scabiei Hominis akarının deri içine yerleşmesi ile ortaya çıkan kaşıntılı bir hastalıktır. Uyuz sadece insandan insana bulaşır. Hayvan ya da sinekler bulaşta rol oynamaz.
Kişiden kişiye yakın temas (aynı yatakta yatma, aynı kıyafetleri giyme) ile bulaşır. Tokalaşma, yan yana oturmak ile bulaşmaz. Bu nedenle iş ortamında bulaşması çok nadirdir. Daha çok aynı evi paylaşan kişilerde, aynı kıyafeti giyinen kişilerde bulaşır. Bulaş için 15-20 dakika ortak eşya kullanımı ya da yakın temas gereklidir. Mobilya kumaşları, halılar da bulaşta rol oynar.
Parazit kişiye geçtikten 4-6 hafta sonra kaşıntı başlar. Kaşıntı geceleri ve sıcakta artar; en çok el parmak araları, el bileklerinin iç yüzü, koltukaltı, erkeklerde genital bölgede, kadınlarda meme başında şiddetlidir. Çocuklarda, yetişkinlerden faklı olarak, avuç içi-ayak tabanı, saçlı deride kaşıntı şiddetlidir. Bu bölgeler parazitin tünel kazdığı bölgelerdir ve bu bölgelerde parazitin tünelleri izlenebilir. Bu tüneller çıplak gözle grimsi eğri milimetrik çizgiler şeklinde izlenir.
Çocuklarda el- ayakta su kabarcıkları görülebilir. Dermatoskop ile milimetrik tünellerin görülmesi ya da bu tünellerden kazıntı alınıp mikroskop altında parazitin görülmesi ile kesin tanı konulabilir. Nadiren deri biyopsisi de almak gerekebilir.
Zamanla vücutta parazitin antijenine karşı immun reaksiyon başlar ve kaşıntı vücuda dağılabilir. Tedavi doğru bile yapılsa kaşıntının geçmesi bu nedenle zaman alır. Parazit ölse bile vücuttaki reaksiyonun geçmesi için 2-3 hafta zaman gerekir. Kaşıntı doğru bir tedaviye rağmen bir kaç haftada geçer.
Uyuz olmanız bağışıklık sisteminizin bozuk olduğu anlamına gelmez, fakat bağışıklık sistemi bozuk kişilerde uyuz daha dirençlidir ve bulaştırıcıdır.
Uyuz tedavisi nasıl yapılır?
Tedavide en önemli nokta aile tedavisi olması ve kıyafet-eşyaların dezenfeksiyonudur. Bu noktalar eksik bırakılırsa sadece ilaçla yapılan tedavi işe yaramaz.
- Son iki hafta içinde kullanılmış tüm kıyafetler yıkanmalı ve ütülenmelidir.
- Nevresimler en az 60 derecede yıkanmalı, tersten ütülenmelidir.
- Yıkanamayan hassas kıyafetler kapalı torbanın içinde 1 hafta bekletilmelidir.
İlaç olarak permetrin içeren krem (zalvor krem) ve losyonlar (kwella da losyon), kükürt içeren kremler (Wilkinson pomad) ya da hazırlama formüller (farklı konsantrasyonlarda hastanın cilt tipine göre doktor tarafından yazılır, eczacı tarafından hazırlanır) kullanılabilir.
Krem ve losyonları sürmeden önce kese ile güzel bir banyo yapılmalıdır ki, ilaç cilt altına geçerek parazite etki edebilsin. Wilkinson pomad ve kükürtlü karışımlar üç gün üstüste hiç yıkanmadan sürülmelidir. Bu ilaçlara dirençli vakalarda ağızdan ivermektin içeren haplar verilebilir. Hapların dozu hastanın kilosuna göre ayarlanır. Krem de hap da kullanılsa bir hafta sonra aynı tedavinin tekrarı önerilir.
Uyuz hastalığından korunmak mümkün müdür?
Uyuz hastalığının bulaşmaması için başka insanlarla ortak kıyafet kullanmamanız gerekiyor. Fakat aynı evi, aynı eşyaları (kanepe, koltuk, halı) paylaştığınız kişide uyuz varsa korunmanız imkansız. Vitamin hapları ve takviyeler kullanarak uyuzdan korunulamaz.
Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
