Kadınlar bir kez dış gebelik geçirdiğinde, bir sonraki gebeliğinde dış gebelik oluşma olasılığı 7-13 kat artıyor. Ayrıca hormonlu rahim içi araçlarla oluşan gebeliklerin yaklaşık yarısı da dış gebelik oluyor.
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Aykut Coşkun , ”Hiç sigara içmeyenlerle karşılaştırıldığında sigara içenlerde risk yaklaşık 2 kat artar. İçilen sigara miktarının artmasıyla risk de artmaktadır. İlk ilişkinin erken yaşta olması, cinsel partnerlerin sayısı ve vajinal duş dış gebelik sayısını arttırmaktadır ” dedi.
Gebeliklerin erken döneminde doktora başvurmanın dış gebeliğin yol açabileceği problemlerden korunmada en iyi yol olduğu belirten Opr. Dr Aykut Coşkun , önemli risk faktörlerine dikkat çekerek dış gebelik konusunda dikkatli olmak ve tedaviyi geciktirmemek gerektiğinin altını çiziyor.
Dış gebelik nedir? Dış gebelik belirtileri nelerdir?
Opr. Dr. Aykut Coşkun’un dış gebelik konusunda verdiği bilgiler şöyle:
“Gebelik rahim içinde oluşabileceği gibi rahim dışında da oluşabilir. Dış gebeliğin anlamı, döllenmiş yumurtanın rahim içi dışında oluşmasıdır. Dış gebeliğin en sık görüldüğü bölge fallop tüpleridir. 35 – 44 yaş arası kadınlarda bu oran yaklaşık 1000 gebelik içinden 27 civarındadır. Dış gebelik, anne ölümü açısından önemli bir risk taşır. Bir kadın bir kez dış gebelik geçirdiğinde, bir sonraki gebeliğinde dış gebelik oluşma olasılığı 7 ile 13 kat artar. Dış gebelik sonrasında, bir sonra ki gebelik rahim içinde olma olasılığı yüzde 50-80 arasındayken, yüzde 10-15’lik olasılıksa da gebelik oluşmamaktadır.
Hormonlu rahim içi araçlarla oluşan gebeliklerin yaklaşık yarısı dış gebeliktir. Minipil kullanımı dış gebeleşme riskini yüzde 4-10 artırır. 1000 tüp bağlanmasının 7.3 ünde dış gebelik oluşma riski vardır. Tüplerin bağlatılmasından sonraki ilk 3 yılda oluşan gebeliklerin yüzde 20’si, 4 yıldan sonra oluşanların ise yüzde 60’ı dış gebeliktir. Bipolar koagülasyon yöntemi en fazla riske sahip yöntemdir. Bununla beraber diğer bütün yöntemlerde de dış gebelik görülme olasılığı vardır. Geçirilmiş tubal cerrahi dış gebelik olasılığını en az 5 kat artırır. Tüpleri içermeyen pelvik ve ya batın cerrahisi ( sezeryan, yumurtalıkla ilgili ameliyatlar, apendektomi ve kürtaj) genellikle riski artırmaz” diyerek dış gebeliğin oluşmasında etkili olan faktörleri açıkladı.
Dış gebelikle birlikte görülen risk faktörleri; kısırlık ameliyatları, tüplerin kısmi çıkarılması, tüplerin doğuştan gelen bozuklukları olarak sıralanabilir. PID (Pelvik enflamatuar; genellikle cinsel yolla geçen bakterilerin vajinadan döl yatağına ve üst genital sistemine yayılması ile oluşan hastalıktır) geçirmemiş bir kadında, dış gebelik oluşma olasılığı yüzde 0.9 iken, bir PID atağı sonrası oluşan gebeliğin dış gebelik olma olasılığı yüzde 6’dır” dedi
Doğum kontrol hapları dış gebelik riskini arttırıyor
Kullanılan doğum kontrol yöntemi dış gebeliğin oluşma risklerini arttırdığını belirten Dr. Coşkun, ”Dış gebelik görülme sıklığı ve riski doğum kontrol yöntemlerinin son yıllarda artmasıyla azalmaya başlamıştır. Korunma yöntemleriyle görülen dış gebelik oranı, hiçbir yöntem kullanmamasına oranla daha azdır” diye kaydeden doktor Dr. Coşkun sözlerine şöyle devam ediyor, “Eğer rahim içi araç varken gebe kalınırsa doğum kontrol yöntemlerinden herhangi birini kullanmayan bir kadına göre dış gebelik olma olasılığı 6-10 kez artmış demektir. Dış gebeliği olan kişinin hiçbir bulgusu olmayabileceği gibi akut karın ve hemodinamisi bozulmuş halde de olabilir.
Şiddetli karın ağrısı dış gebelik belirtisi
Dış gebeliklerde karın ağrısının en sık görülen belirtilerden biri olduğuna vurgu yapan, Dr. Coşkun, “Dış gebelikte öykü, risk faktörleri ve fizik muayene ektopik gebelik şüphesinde ilk adımdır” dedi. Dr. Coşkun, dış gebelikle karşılaşıldığında uygulanan yöntemleri şöyle sıraladı;
“Dış gebeliği olan kişinin hiç bir bulgusu olmayabileceği gibi, akut karın ve hemodinamisi bozulmuş halde de olabilir. Dış gebeliklerde karın ağrısı en sık görülen belirtidir. Rüptür oluşmuş ise hedef hemodinaminin stabilleştirilmesi olamalıdır.
Öykü ve fizik muayene genellikle tanıyı tam koydurmadığından başka testlere de başvurulur. Bunlar seri kanda gebelik testi, transvajinal ultrasound ve muhtemelen serum progesteron ölçümü, kürtaj ve laparoskopidir. Halk arasında neştersiz-kansız veya dikişsiz operasyon denilen laparoskopik cerrahi de, karın kesilmeden göbek içinden ve kasığa yakın 2 veya 3 noktadan karnın delinerek ince optik cihaz ve kameralarla karnın içine girilerek yapılan operasyon şeklidir. Dış gebelik medikal ve ya cerrahi olarak tedavi edilebilir. Her iki yöntem de etkilidir. Cerrahi yaklaşım genel olarak (tüplerin ve yumurtalığın çıkarılması) en sık uygulanan yöntemdir.
Bunların yanı sıra rahim içinde ve de dışında gebeliğin oluşması karında, yumurtalıklarda, rahim kası içinde ve rahim ağzında gebelik oluşması gibi rahatsızlıklarda da farklı özellikler gösterir. Kendilerine özgü tedavi yöntemleri vardır. Dış gebelik şüphesi ve kanıtlanmış dış gebelikte, gerekli bazı şartlar sağlanırsa, hastaya gözlem yoluyla tedavi düşünülebilir. Kan uyuşmazlığı olanlarda ise genellikle kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması önerilmesine rağmen, uygulamada gebelik haftası önemlidir” dedi.
