Yazı İçeriği
Bebek büyütmek sabır işidir. Bazen bebeklerin uzun ağlamalarında aileden biri bebeği sarsar, uyutmak için ayağında sallar ya da seviyorum diye havalara atar tutar. Sarsılmış bebek sendromu ile ilgili merak edilenleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şehriban Yeşiloğlu Anne Bebek Kulübü için yazdı.
SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU (SBS)
Sarsılmış bebek sendromu (SBS), bebeğin ilk aylarda sık olan ağlama krizlerinin ebeveynde oluşturduğu hayal kırıklığı ve kızgınlık sonucu bebeği kollarından ya da gövdesinden tutarak sertçe sarsmasıyla ortaya çıkan ve bebekte kafa içi kanama, göz dibi kanaması, beyin hasarı, kafa kemiği ve/veya iskelet kemik kırıkları, vücutta deri altı morluklar gibi ciddi sağlık sorunları yaratabilen, hatta ölümle sonuçlanabilen bir durumdur.
Sarsma sırasında beyin, nispeten daha durağan olan beyin zarı ve kafatası içinde hareket eder. Kafatasının hareketi ile içeriğinin hareketi arasındaki zaman farkı doğrudan travma, hasar ve kan damarlarında yırtılma meydana gelmesine neden olur. Kan damarlarında zedelenme kafa içi kanamasına yol acar.
Sarsılmış Bebek Sendromu İçin Risk Faktörleri
SBS için risk faktörleri olarak genç anne-baba yaşı, tek anne veya babaya sahip olma, düşük sosyo-ekonomik durum, işsizlik, doğum sonrası depresyon, ev içi şiddet, erkek bebek, çoğul gebelik, erken doğan bebekler, düşük doğum ağırlığına sahip bebekler, doğuştan anomalili bebekler, zekâ geriliği olanlar, süreğen veya tekrarlayıcı hastalığı olanlar ve bebeğin susturulamayan ağlaması sayılabilir.
Sarsılmış Bebek Sendromu Hangi Aylarda görülür?
SBS en sık ilk bir yaşta görülür ve bebeklik çağının en sık doğal olmayan ölüm nedenidir. SBS bulguları özgül olmadığından tanıya giden yolda birçok hastalığın dışlanması gerekebilir. Daha önceden tamamen sağlıklı bir çocuk hastaneye beslenme bozukluğu, kusma, solunum sıkıntısı, nöbet, huzursuzluk, uykuya eğilim, bilinç düzeyinde değişiklik, kas gücünde azalma, nöbetler, ışık refleksinin kaybolması, büyüme geriliği, bıngıldakta bombelik ile gelebilir.
Tanıda öykü ve fizik muayene ile birlikte radyoloji de önemli yer tutmaktadır. Tanıda göz bulguları önemli olduğu için muayene çocuk göz uzmanı, çocuk nöroloji uzmanı gibi deneyimli kişilerce göz bebekleri genişletilerek yapılmalıdır.
Kaza dışı kafa travması olduğundan şüphe duyulan tüm bebek ve çocuklara beyin görüntülenmesi ve kemik taraması yapılmalıdır. SBS bulguları özgül olmadığından ayırıcı tanıda sepsis, menenjit, meningoensefalit, metabolik hastalıklar, nörolojik hastalıklar, viral hastalıklar, ani bebek ölümü sendromu, doğuştan kalp hastalıkları, kanama bozuklukları gibi birçok hastalık düşünülmelidir.
Bebek/Çocuk İçin Alınacak Önlemler Nelerdir?
Çocuğun yüksek yararı açısından alınacak önlemler, kesin tanı konulana kadar yada şüphe devam ettiği sürece çocuğun ve ailenin yakın izleminin yapılması (çocuğun Çocuk Koruma Merkezi tarafından, ebeveynlerin de psikiyatrik izleminin devamı) ve sosyal hizmetlerin ev ziyaretleri ve çocuğun bakımına destek olacak diğer aile bireylerinin devreye sokulması, tanı kesinleştiğinde ise çocuğun bakımının bir diğer akrabaya verilmesi ya da kurum bakımına alınması şeklindedir.
SBS’ye yol açan ebeveynin psikiyatrik tedavisinin sonunda çocuğun yine asıl aileye verilmesi ancak sürekli denetimin de sürmesi şeklinde izlemi yapılmalıdır.
Sarsılmış bebek sendromu, önlenebilir bir sorundur. Çocuklar sarsıldıktan ve istismara uğradıktan sonra geç kalınması nedeniyle korunma önemli hale gelmiştir.
Ebeveynlere Eğitim Vermek Sarsılmış Bebek Sendromunu Önler Mi?
Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerde bu sendromu önlemek için eğitimler yapılmaktadır. Bu eğitimlerde, bebek ile ilgilenen herkese, bebeklerin ağlamalarının gelişimlerinin normal bir parçası olduğunu anlatmak, ağlayan bebek ile baş etme ve onu yatıştırma yöntemlerini öğretmek, sarsmanın zararları hakkında bilgilendirmek önemlidir.
Genel olarak bakıldığında, çocuk sakinleştirme davranışlarında kültürel farklar olduğu tespit edilmektedir. Kültürel farklar göz ardı edilemez; ancak genel olarak değerlendirildiğinde, eğitim programlarının aileleri bilinçlendirerek SBS’nin önlenmesini sağlayan en önemli planlardan biri olduğu bir gerçektir.
Sarsılmış bebek önleme programlarında eğitimlerin bebeklerin ağlama sıklıklarının arttığı dönem olan 2-4 aydan önce verilmesi önerilmektedir. 2 yaş altında çocuklar hiçbir nedenle sarsılmamalı, bebekler taşınırken-tutulurken mutlaka baş desteklenmeli, duygularınızı veya ebeveynliğin stresini yönetmekte sorun yaşıyorsanız mutlaka profesyonel destek alın.
Sarsılmış bebek sendromu nedir? Hangi aylarda görülür ve belirtileri nelerdir? Dilerseniz forum sayfamızda tecrübeli annelerden destek alabilirsiniz! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
