Koronavirüs salgını nedeniyle hepimiz #evdeyiz. Sağlık Bakanımız Fahrettin Koca’nın çağrılarına uyarak, kendimizi karantinaya aldık ve zamanımızı evde ailemizle geçiriyoruz. Ancak günlerce dışarı çıkamamak, sürekli temizlik yapmak, dünyada ve ülkemizde koronavirüs salgını ile ilgili olup bitenler uykularımızı kaçırıyor. Peki böyle dönemlerde ruh sağlığımızı korumak için ne yapabiliriz? Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Uzm. Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı Kovid-19 salgınında ebeveynler için stresle baş etme yollarını yazdı!…
Toplumsal kriz dönemlerinde ebeveynler en son kendi ihtiyaçlarını düşünürler. Çocuklarının güvenliği birinci önceliği alır. Bu bakış açısı ve panikle geliştirdiğimiz davranışlar, bireysel ihtiyaçlarımızı göz ardı etmemize neden olabilir. Örneğin sadece spor yapmak isteme bile sanki lüksmüş gibi düşünülebilir. Oysa ki herkesin evlere kapandığı, stresin tavan yaptığı bu dönemde fiziksel sağlığımız kadar kendi ruh sağlığımızda önemlidir.
Bireysel ihtiyaçlarınız için özel zamanlarınız mutlaka olsun
Kriz öncesi bir rutininiz vardı. Çocukları okula gönderdikten sonra bir fincan kahve içmek ya da iş yerinde arkadaşlarınızla sohbet ettiğiniz anlar size ait en keyifli anlarınızdı. Maalesef ev ahalisinin tamamı ya da çoğunluğu evde olduğu için bu lüksünüz artık yok. Özellikle evde olan anneler; “Yemek, temizlik, çocukların öz bakımı derken gün çabucak bitiyor, kendime zaman ayıramıyorum” diyebilirler. İster anne ister baba olun, bilinçli seçimlerle kendiniz için özel zamanlar yaratın. Özel zaman fırsatları için eşlerin iş birliği yapması ve birbirlerini desteklemeleri önemli. Her şeyin mükemmel olması için aşırı çaba göstermekten vazgeçin. Bu kriz döneminde 3 çeşit yemek yerine sofranızda iki çeşit yemek olabilir. Önemli değil. Fazladan bir çeşit daha yemek yapmak yerine bireysel ihtiyaçlarınız için yarım saat ayırın. Spor yapmak, banyo sürelerini uzatmak, meditasyon yapmak gibi ihtiyaç duyduğunuz bireysel etkinlikler için fırsat yaratın. Belki de çocukları yatağa gönderdikten sonra eşinizle karşılıklı bir fincan kahve bile içebilir o anın tadına varabilirsiniz. Kriz öncesinde yapmaktan keyif aldığınız etkinlikler için eşinizle bir birinize destekleyici yaklaşın.
Fiziksel ve ruhsal sağlığınız için sağlıklı seçimler yapın
Var olan düzenin değişmesi ve yoğun strese maruz kalmak alışkanlıklarınızda değişime neden olabilir. Daha önce tatlı yemediğiniz halde tatlı yemek, uyku düzenize dikkat ettiğiniz halde geç saatlere kadar uyanık kalma, sigara içmeye başlama ya da alkol ve madde alımı kısa vadede sizi rahatlatacak olmasına rağmen uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden sağlıklı beslendiğinizden emin olun. Uyku saatlerinize dikkat edin. Sigara ya da madde kullanımından uzak durun. Mümkün olduğunca günlük rutinler oluşturmaya çalışın ve mutlaka bu rutin içine fiziksel egzersizi eklemeyi unutmayın. Hiç tatlı yemeyin ya da mutlaka 23 de uyumalıyım gibi katı kurallar koymak yerine tercihlerinizi kendiniz ve bedeniniz için sağlıklı seçimler yönünde kullanın.
Mükemmel ebeveynler olmak zorunda değilsiniz
Korona virüs ve mükemmeliyetçiliği karıştırmayın. Fazlasıyla gerçekçi olmamız gereken bir dönem yaşıyoruz. Daha sonra ciddi bir hayal kırıklılığı yaşamak için lütfen kendinize nezaket ve şefkat gösterin. Her şey mükemmel olmak zorunda değil, siz de insansızın ve bu dönemde bazı şeyler aksayabilir, çocukların ihtiyaçları ihmal edilmiş olabilir. Örneğin; çocuklar on-line eğitime uyum sağlayamamış olabilir. Biraz onlara zaman verin. Ya da bebeğinizin yiyecekleri tam organik olmayabilir. Süt bulamadığınız için hazır yoğurt yiyebilir. Günlük rutinlerde ve alışkanlıklarda değişim olabilir. Bu dönemde ihtiyaç duyduğunuz en önemli şey esnek davranabilmek, mükemmel olmaya çalışmamak . Bütün dünya kriz halindeyken mükemmel ebeveynlik beklentilerinizi yerine getiremediğiniz için kendinizi suçlamayın ya da yetersizlik yaşamayın. Unutmayın siz de insansınız ve kendinize biraz şefkat gösterin.
Hijyen paniğine kendinizi kaptırmayın
Önlem almak adına sürekli temizlik yapmak, tekrar tekrar evi dezenfekte etme çabası, çocuklara sürekli ellerini yıkamaları için baskı yapmak sadece panik havası yaratır. Doktorların önerdiği önlemler dışında abartılı hijyen davranışlarından kaçının.
Sağlıklı ruhsal denge için tüm haber kaynaklarına bilinçli olarak set koyun
Kaygı ve korku salgın hastalık gibi bulaşıcıdır. Eğer genetik olarak da yatkınlığınız varsa en küçük tetikleyici kaygı seviyenizi daha da artırabilir. Sürekli maruz kaldığınız sosyal medya haberleri, televizyon programları, sizleri gerçek dışı bir endişe sarmalına sürükleyebilir. Kendinizi korumak adına; günün belli saatlerini haber izleme saatleri olarak belirleyin. Telefonunuza gelen sosyal medya haberlerini sınırlandırın. Sürekli covid-19 konuşan kişilerle aranıza mesafe koyun ya da konuşmak istemediğinizi net olarak belirtin. Doğru haber kaynaklarından bilgi edinin. Kendimden örnek verecek olursam eğer ben akşam 21 e kadar hiçbir sosyal medya hesabından ya da televizyon kanalından haber takip etmiyorum.
Kriz günlerini fırsata çevirmek sizin elinizde
Bugüne kadar ertelemiş olduğunuz hobileriniz, öğrenmek istediğiniz yeni şeyler olabilir. Yarım bırakılmış kitaplar, tamamlanmamış projeler birikmiş olabilir. Bu dönem sizin için bir fırsat. Belki dikiş dikmeyi öğrenmek istiyorsunuz belki değişik yemekler yapmak belki de elinizde bitiremediğiniz yarım kalmış hobileriniz var. Bunları tekrar ortaya dökmek için en iyi zaman. Kitap okumak, müzik dinlemek, çocuklarınızla birlikte yapabileceğiniz aktiviteler. Bütün etkinlikler için bol bol zamanınızın olduğu bir dönemdesiniz unutmayın.
Bütün dünyanın önüne geçmekte zorlandığı kriz döneminde, sadece sizi mutlu edecek etkinlikler için fırsat yaratmak bencillik değil sadece ihtiyaç duyduğunuz şefkati kendinize gösterebilmektir. Ebeveynin sakinliği ve mutluluğu salgın hastalık gibi evde yaşayan tüm bireyler üzerinde ciddi bir bulaş etkisene sahiptir. Siz mutlu, sakin ve huzurluysanız emin olun çocuklar da mutlu, sakin ve huzurlu olacaktır.
