Kızamık nedir, nasıl bulaşır? Kızamık aşısı ne zaman yapılır? Kızamık aşısı ile ilgili ülkemizdeki son durum nedir? Kızamık aşısı yapılmazsa ne olur? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Dündar Yaykıran kızamık hastalığı ile ilgili en çok merak edilenler!
Kızamık hastalığı
Kızamık (Measles, Rubeola), akut viral, döküntülü bir enfeksiyondur ve sadece insanlarda hastalık yapar. Kızamık hastalığı her ne kadar aşılama uygulamalarıyla önemli ölçüde azalsa da halen önemini korumaktadır. Çünkü farklı nedenlerle aşılanmayanların toplumda artması, hastalığın tekrar salgınlarla seyretmesine neden olmaktadır. Diğer yandan kızamık, savaş, doğal afet vb nedenlerle ortaya çıkan göç hareketlerinde 5 yaş altı çocuklar için en riskli hastalıktır. Bu nedenle bu topluluklarda beş yaş altı tüm nüfus daha önceki aşılama durumuna bakılmaksızın aşılanır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre; 5 yaş altı kızamık ölümlerin %95’i düşük gelirli ve sağlık hizmeti sunucularının yetersiz olduğu ülkelerdedir.
Virüs, insandan insana damlacık yoluyla ve enfekte bireyin burun, boğaz sekresyonları ile doğrudan teması aracılığıyla bulaşır. Bulaşıcılık hastalık belirtileri başlamadan bir iki gün önceden başlar ve döküntüler görüldükten 4 gün sonrasına kadar devam eder. Kızamık virüsünün bulaşıcılığı yüksektir ve bir kızamık hastası direkt temas ve/veya hava yolu ile 16 ile 18 kişiye hastalığı bulaştırabilmektedir. Kızamık aşı ile önlenebilen önemli bir hastalıktır.
KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) aşısı
Canlı zayıflatılmış (atenüe) virüs aşısıdır.
2 doz olarak yapılır.
- 1. doz: 12. ayın sonu
- Rapel (pekiştirme) dozu: ilkokul 1. sınıf
Kızamık aşısında son gelişme
Malesef son zamanlarda artan aşı reddi ve aşısız çocukların ülkemize göç etmesiyle kızamık vakaları çok fazla arttı.
Artan kızamık vakalarının kontrol altına alınabilmesi için, Sağlık Bakanlığı Bağışıklanma Danışma Kurulu’nun 29 Kasım 2019 tarihli kararı ile 9 ay ile 12 ay arasındaki tüm bebeklere ilave kızamık aşısı (KKK) yapılmasına karar verildi.
Buna göre 9-12 ay arasındaki bebekler bağlı oldukları aile hekimleri tarafından çağırılarak kızamık aşısı yapılacak. Bebek 12 aylık olduğunda (ilk kızamık aşısından en az 4 hafta sonra) rutin kızamık aşısını olacak. Toplamda 3 doz kızamık aşısı yapılacak.
Hangi durumlarda kızamık aşısı yapılmaz?
Aşılar oldukça güvenlidir. Çünkü aşılar çok uzun bilimsel araştırmalar sonucunda güvenilir ve koruyucu olduğu kanıtlandıktan sonra uygulamaya konur.
Aşılama ile hastalığın ortaya çıkmadan önlenmesi her birey için bir sağlık hakkıdır. Bu nedenle bir bireye aşı yapılamaması için gerçekten geçerli nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Aşının yapılmaması gereken durumlar (Aşı Kontrendikasyonları);
- Canlı virüs veya bakteri içeren aşılar (BCG, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, vb.), gebelerde ve immunosüpresif (bağışıklık sistemi baskılanmış) bireylerde kesinlikle kullanılmamalıdır.
- Anafilaksi dahil yumurta alerjisi olması, KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısı için engel değildir. Öyküsünde yumurta alerjisi olanlarda ilk doz daha donanımlı bir tıbbi ortamda ve gözetim altında uygulanmalıdır. Ancak KKK’nın önceki dozunda alerji gelişmişse sonraki dozlar kontrendikedir.
