Emzirme ve anne sütünün önemi

Anne sütü, her bebeğin hayatının ilk 6 ayında tek başına normal büyüme ve gelişmesine yetecek tüm besin ögelerini sağlayan en uygun besindir. Emzirme sürecinde anne ile bebek arasında kurulacak olan bağ, çocuğun psikolojik olarak sağlıklı ruhsal gelişim göstermesi yani kendini güvende hissetme duygusuyla beraber annenin daha huzurlu olmasını sağlar. Bebeğinizin bedensel, zihinsel ve psikolojik olarak sağlıklı gelişimine yardımcı olur. Bağışıklığı güçlendirir, hastalıklara karşı koruyucudur. Anne sütü ve doğumdan sonra ilk gelen sarı süt (halk arasında  ağız ,tıp dilinde kolostrum denilen) bebeğinizi ishal, soğuk algınlığı, öksürük ve diğer hastalıklardan korur. Diyetisyen İrem Uğur, emzirme ve anne sütünün önemi konusunda merak edilenleri yazdı!

Anne sütünün hazmı kolaydır, kaynatmak gerekmez, daima taze , temiz ve bebeğe vermek üzere hazırdır. Anne sütü içerisindeki demir bebek tarafından iyi emilir ve kansızlık görülmez. Anne sütü alan bebeklerde alerji, pişik, karın ağrısı, kabızlık daha az görülür.

Anne sütü aynı zamanda emziren annenin sağlığını da korur ve meme kanseri, yumurtalık kanseri ve osteoporoz gelişme riskini azaltır. Doğumdan sonra daha kolay toparlanmanızı ve doğum kilolarınızı daha çabuk vermenizi sağlar.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından bebek beslenmesinde ilk altı ay su dahil hiçbir ek gıda olmadan sadece anne sütü kullanılması ve anne sütüne 2 yaşına kadar devam edilmesi önerilmektedir. BEBEĞİNİZ İÇİN EN İYİ BESİN ANNE SÜTÜDÜR.

Yenidoğan beslenmesinde en doğal ve en ideal ürün olan anne sütü, annenin aldığı besinlerin bir ürünüdür. Yeterli sütün salgılanması ve süt yapımının sürdürülmesi için annenin yeterli, düzenli ve dengeli beslenmesi, yeterli sıvı alımı, uyku süresi ve kalitesi, stresten uzak durması ve dinlenmesi, doğru emzirme tekniği ile bebeği sık sık emzirmesi ve memelerin boşaltılması çok önemli faktörlerdir.

Emziren anne beslenmesi nasıl olmalıdır?

Emzirme döneminde bebek ve anne sağlığının temel taşlarından birisi yeterli ve dengeli beslenmedir. Emzirme sırasındaki enerji ve besin öğeleri ihtiyacı gebelikte olduğundan daha fazladır.  Anne gebelikte iyi beslenmişse, ihtiyaçlarını kısmen karşılayabilecek yağ deposuna sahiptir. Bu yağ deposunun kullanılması ile doğumu izleyen ilk haftalarda anne kilo kaybeder.

Emzirme döneminde yeterli süt üretimi için annenin iyi beslenmesi, stresten uzak olması ve yeterince dinlenmesi, bebeği sık aralıklarla emzirmesi önemlidir.

Uyku düzeniniz ilk zamanlar karışsa da gün içinde öğünlerinizi atlamayın. Ara öğünler ani acıkmalarınızı önler, gün içinde mutlaka ara öğün yapmaya özen gösterin

Yeterli miktarda protein ve demir almak için her gün kahvaltınızda yumurtayı ihmal etmeyin.

Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yumurta, peynir gibi besin grupları mutlaka günlük beslenme programında yer almalıdır.

Demir eksikliği emzirme döneminde sık karşılaşılan bir sorundur. Demir eksikliği anemisini engellemek için kırmızı et ve yeşil yapraklı sebze tüketimi artırılmalıdır. Anne sütüyle bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından da önemlidir. Demir yönünden zengin yiyecekler; et, tavuk, balık, yumurta, kuruyemişler (ceviz, badem gibi), kurutulmuş meyveler (üzüm, kayısı, erik, pestil gibi) kurubaklagiller (kurufasulye, nohut, mercimek gibi), pekmez ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Bu besinlerin tüketimine özen gösteriniz.

Vitamin ve mineral yönünden zengin sebze ve meyvelere her öğünde yer verilmelidir.

Folik asit gebelik döneminde olduğu kadar, emzirme döneminde de önemlidir. Yeşil yapraklı sebzeleri bol bol tüketin.

B grubu vitaminlerinin yeterli alımı için tam buğday, bulgur, kinoa ve kuru baklagiller tercih edebilir, salatalarınıza tahıl ekleyebilirsiniz.

Magnezyum ve çinko her kadın için yaşamın her döneminde önemlidir. En iyi kaynaklarından biri olan fındık gibi kuru yemişleri ara öğünlerinizde tüketebilirsiniz.

Mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır. Çünkü iyot bebeğin zeka gelişiminde etkilidir ve doğal besinlerle alınamaz.

Annenin beslenmesinde balık tüketimi önemli yer almalıdır. Haftada 1-2 kez balık tüketmeye özen gösterin. Balıkta bulunan ve anne sütü ile bebeğe geçecek olan omega-3, DHA, EPA bebeğin mental gelişimi için önemlidir.Ağır metal içeren dip balıklar tercih edilmemelidir. Kızartma işlemi uygulanmamalıdır.

Çay, kahve, kola mümkün olduğunca tüketilmemelidir. Çay içilmek istendiğinde yemekten 1-2 saat sonra açık ve limonlu olarak tüketilmesi , vitamin ve mineral kayıplarını önlemesi açısından önemlidir.

İçeriği bilinmeyen hiçbir gıda maddesi tüketilmemeli, gıda içerinde bulunan katkı maddeleri anne sütünden bebeğe geçerek istenmeyen durumlarla karşılaşılabilir. Tarım ürünlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.

Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi içeren besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.

Sigara ve alkol, yapay tatlandırıcılar anne sütüne geçtiği için kullanılmamalıdır.

Su içmek anne sütünü artırır mı?

Sütünüzün en büyük destekçisi; su. Yeterli düzeyde anne sütü üretimi için yeterli miktarda sıvı almaya özen gösterilmelidir. Günlük sıvı tüketimi en az 3-3,5 lt olmalıdır. Bunun 2-2.5 litresi sudan gelmeli ,kalan kısmı ayran ,süt , çorba gibi sıvılardan alınmalıdır.Özellikle su, rezene, ıhlamur, nane, papatya, ısırgan gibi bitki çayları, şekersiz komposto ve limonata, arada taze sıkılmış meyve suları edilmelidir.

Emziren anne diyeti

KAHVALTI

 iyi pişmiş 1 yumurta (arada haşlama, arada 1 tatlı kaşığı yağ ile omlet veya menemen)

+ 3 parmak peynir (çiğ sütten yapılan peynirler ve taze peynirler hariç)

+ 2 ince dilim tam tahıl ekmeği + az tuzlu 5 zeytin (az tuzlu) ve/veya yarım avokado

+ domates salatalık, yeşil ve kapya biber, bol yeşillik + 1 mandalina

ARA 1 : 1 kupa rezene çayı + 1 porsiyon taze meyve (1 muz gibi) + 2 tam ceviz + 200 ml kefir

ÖĞLE: 1 kepçe çorba + 200 gram kadar kırmızı veya beyaz et / köfte / balık + 1 ince dilim ekmek + limonlu salata

ARA 2: 3-4 kuru hurma + 6 çiğ fındık

AKŞAM YEMEĞİ: 6-8 yemek kaşığı sebze veya kurubaklagil yemeği + 4-5 yemek kaşığı yoğurt + 2 ince dilim ekmek veya 5 yemek kaşığı bulgur pilavı + salata

AKŞAM YEMEĞİNDEN SONRA/ EMZİRMEYE KALKINCA: 200 ml süt/ayran/kefir + 3 kuru kayısı + bol su

Emziren anneler süt arttırması için ne yemeli? 

Anne sütünün miktarını ve kalitesini  artırmak için ; 

• Stres Yapmamak
• Yeterli Enerji
• Yeterli Protein (Et / Tavuk / Balık/ Yumurta/ Kurubaklagiller)
• Yeterli Sıvı (Su,Rezene, Ihlamur,Nane, Papatya, Isırgan Gibi Bitki Çayları, Şekersiz Komposto Ve Limonata, Taze Sıkılmış Meyve Suları (arada) ve Süt)
• Ceviz , Fındık , Avakado , Zeytinyağı, Keten Tohumu  Gibi Sağlıklı Yağlar
• Yulaf, Bulgur
• Süt Ve Süt Ürünleri
• Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler (Özellikle Dereotu)
• Hurma, İncir, Dut Kurusu , Üzüm Gibi Meyveler
• Susam, Tahin
• Zencefil , Kimyon
• Havuç, Pancar
• Keçiboynuzu
• Boza, Kefir

Tek bir besinin zayıflamaya yardımcı olmayacağı gibi anne sütünü artırmada da direk bir etkisi  olmayacaktır. Beslenme bir bütündür. Yukarıda verilen önerileri dikkate aldığınızda ,yeterli ve dengeli bir beslenme düzeniyle süt kalitesi ve verimi artacaktır.

Süt yapan yiyecek ve içecekler nelerdir?

Emziren Anneler İçin Süt Arttırıcı Çay

Bazı bitkisel çayların kullanılmasının anne sütünü artırıcı etkisi olduğu ileri sürülse de, bitkisel çayların anne sütüne ve bebek beslenmesine etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış değildir. Genellikle anneler rezene, ıhlamur, anoson, galaktagog bitki karışımı çayı, ayva yaprağı gibi bitkisel çayların anne sütünü artırdığını belirtmişlerdir. En sık kullanılan ürünler de çemen otu, keçisedefi otu, boğa dikeni, ısırgan otu, rezene, hatmi, anasondur. Bu bitkilerin bir kısmı süt yapan hormonu (prolaktin) artırarak etki gösterebilmektedir.

Bitki çaylarının hazırlanması: Porselen bir demliğe önce çayını yapacağınız bitkiyi koyun.100 derecelik bir ısıya sahip olan suyun, 80 dereceye kadar soğumasını bekleyin. Ortalama 1 tatlı kaşığı kuru veya bir avuç taze ot için 250 ml su ekleyin. Çayın demlenmesi için 2-5 dakika yeterlidir. Kök bitkilerden çay yapacağınızda aynı miktarda su ve bitkiyi birlikte cezveye koyup kaynatma yoluyla çayınızı yapabilirsiniz. Afiyet olsun.

Emziren anneler için süt yapan çorba

Yoğurtlu Kuru Bakliyat Çorbası

3 yemek kaşığı bulgur, 3 yemek kaşığı yeşil mercimek 5 su bardağı su ile pişirilir. İçine 1 su bardağı yoğurt 1 adet yumurta 1 yemek kaşığı un ve 1 çay kaşığı limon suyu ile hazırlanan terbiye eklenir. Kaynarken içine 4 yemek kaşığı haşlanmış nohut, ocağın altı kapatılınca da zeytinyağı nane ve tuz eklenir. Su olarak et suyu kullanılabilir, çorbaya parça et eklenebilir. Ek olarak ıspanak, kereviz sapı gibi gibi sebzeler de besleyiciliğini arttırmak amacıyla eklenebilir.

Süt Arttırıcı Balkabağı Çorbası

2 su bardağı küp küp doğranmış balkabağı, 5 su bardağı tavuk veya et suyu, 1 soğan, 2 orta boy havuç, 1 çay bardağı kırmızı mercimek büyük bir tencerede kısık ateşte pişirilir. 2 su bardağı yarım yağlı süt eklenir ve 10 dk daha pişirip blendırdan geçirin. İçine tuz, zerdeçal ve karabiber ekleyebilirsiniz.

Emziren anneler süt içebilir mi?

Eğer bebeğinizin inek sütüne karşı alerjisi yoksa, kalsiyum ve protein kaynağı süt ürünlerini gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Alerjisi varsa, bu noktada bir beslenme uzmanında yardım alınması önemlidir. Uzman yardımıyla diyetinizdeki süt ve süt ürünleri çıkarılarak bunların yerine tüketebileceğiniz besinler düzenlenir. Bebeğinizde bu alerjiyi tetikleyen süt ve süt ürünleri (süt, peynir, yoğurt, kefir, tereyağı, ayran, krema) gibi besinler çıkarılır. Hayvansal sütler yerine Hindistan cevizi sütü, badem sütü ve soya sütü gibi bitkisel sütlere yönelebilirsiniz.Ispanak, yağlı tohumlar, kuruyemişler, marul, roka gibi yeşillikler, balkabağı, incir, bamya gibi bitkisel yüksek kalsiyumlu besinlere daha sık yer verebilirsiniz. Bebeğiniz tükettiğiniz bazı besinlere karşı hassasiyet gösterip, huzursuz oluyorsa günlük diyetinizden o besin öğelerini uzaklaştırmanız iyi olacaktır. Bir alerji durumu yoksa, öncelikle laktozsuz süt ürünlerini deneyebilirsiniz.

Emziren anneler için gaz yapan yiyecekler nelerdir?

Soğan, sarımsak, brokoli, kabak, karnabahar, acı baharatlar veya kuru baklagiller, işlenmiş gıdalar, yüksek laktozlu bazı süt ürünleri, kafeinli içecekler anne sütünün tadını değiştirebilir. Bu durum bazı bebeklerde huzursuzluk (gaz oluşturması, emmeyi reddetme gibi) yaratırken, bazıları hiç fark etmeyebilir. Bebeğinizde ciddi birtakım huzursuzluklar gelişirse, bu tür besinler ya daha az sıklıkla tüketilmeli ya da hiç tüketilmemelidir. İyi pişirilmeli ve haşlama suları dökülmelidir.

Emziren anneler için süt yapan tatlılar

Süt arttıran smoothie

200 ml kefir veya yoğurt + 2 yemek kaşığı yulaf ezmesi + 1 muz +  2 kuru hurma +  2 tam ceviz + kakao + 1 tatlı kaşığı tahin, mutfak robotunda smoothie haline getirilir.

Meyveli yulaf lapası

200 ml süt ile 3 yemek kaşığı yulaf ezmesi pişirilir + üzerine 1 porsiyon taze meyve + 1 porsiyon kuru meyve ve 1 porsiyon kuruyemiş ve tarçın eklenir.

Süt Artıran Hoşaf

1,5 litre su + minik kesilmiş 3 kuru incir + 3 kuru kayısı + 3 kuru erik + 1 yemek kaşığı kuru üzüm + 5-6 tane karanfil + taze nane yaprakları + 1  çubuk tarçın kaynatılır,1 limon suyu sıkılır.

Ek olarak, aşure içerdiği kuru baklagil, kuru meyve ve kuru yemişlerle anne sütünü attırmaya yardımcı olabilen besleyici bir geleneksel tatlımızdır.

Emziren anne besin zehirlenmesi

Anneler gıda zehirlenmesi yaşarsa bebeğini emzirmeye devam edebilmektedir. Özellikle kanlı ishal, 38.8°C’nin üzerinde yüksek ateş, dehidrasyon (sıvı kaybı), 3 veya daha fazla gün süren ishal gibi olası farklı durumlardan ötürü mutlaka hem kendi hem de çocuğunuz için doktora danışmalısınız.

Emzirme dönemi, hem sizin hem de bebeğiniz için büyük önem taşıyan, her konuda dikkat ve özen gerektiren bir süreçtir.  Sizler ne yer, ne içerseniz  bebeğiniz de onu yer ve içer. Sizden aldığı besin öğeleriyle gün gün büyüdüğünü hiç unutmayarak bu dönemde beslenmenize daha fazla dikkat etmenizi önerir, sağlıklı günler dilerim.