Öğrencilerin bir haftalık tatili bitti ve okullar açıldı. Salgın gölgesinde devam edem eğitim-öğretim döneminde Covid 19 tedbirlerini ve çocuklar üzerindeki belirtilerini artık daha iyi bilmeliyiz ve bu konuda bilgi sahibi olmalıyız. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzman Doktor Tuğçe Tülümen çocuklar ve gençlerde covid salgını ile ilgili merak edilenleri Anne Bebek Kulübü için yazdı.
Okullar tatil oldu, ama SARS-CoV2 virüsü, İnfluenza (grip virüsü) ve diğer virüsler tatile çıkmayıp zaten giderek artmakta olan vaka sayılarını katlamaya devam ediyorlar. SARS-CoV-2 virüsü yenidoğan bebekler de dahil her yaş grubundan çocuk ve genci enfekte edebilir.
Salgının ilk dönemlerinde, 18 yaş altında hastane yatışlarının nadir olduğu, hastalığın son derece hafif enfeksiyon bulguları ile atlatabileceği belirtiliyordu. Fakat zaman içinde salgında ortaya çıkan yeni varyant virüsler ile enfekte olanların boğazlarında, virüsün çok hızlı bir şekilde çoğalıp insanlar enfekte olduklarını fark edemeden virüsü başkalarına bulaştırmaya başlaması ve bu zamana kadar aşı ile erişkinlerin korunması nedeniyle varyant virüslerin çocuklarda COVID-19 enfeksiyonuna neden olma ve hastaneye yatış oranlarında artış görülmüştür.
Amerika Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP), ergenlerde COVID-19’un önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirtmektedir. Ergenler, CDC verilerine göre yeni COVID-19 vakalarının artan bir oranını temsil etmekte ve hane içi bulaşa katkıda bulunmaktadır.
1 Mayıs 2021 itibarıyla 12-17 yaş arası ergenler arasında COVID-19 ile ilişkili kümülatif hastaneye yatış oranı 100.000’de 51,3 olarak saptanmıştır. Amerikan Pediatri Akademisi ile Çocuk Hastaneleri Birliği’nin verileri, Delta varyantının daha bulaşıcı olması nedeniyle çocuklarda ve ergenlerde Covid-19 vakaları daha fazla olmasına rağmen, bu varyantla enfekte olan çocuk ve gençlerin hastalığı daha ağır geçirdiklerine dair güçlü bir kanıt bulunmadığını belirtiyor.
Eylül 2021 de ABD kaynaklarına göre çocuk vakalarda salgının ilk dönemlerine göre %10-12 oranında artış olmasına rağmen hastaneye yatış oranı %0.52, yoğun bakım yatış oranı %0.05, mortalite oranı ise %0.02 düzeyindedir. Çocukların etkeni bulaştırma süreleri ve viral yükleri erişkinlere göre daha düşük düzeydedir.
Çocuklarda COVID-19 enfeksiyonun klinik bulguları diğer üst solunum yolu enfeksiyonu tablolarından ayırt edilemez. Kesin tanı için yaygın olarak kullanılan PCR testi tercih edilmektedir. Hasta olan çocuklara salgının seyri sırasında bakıldığında çocuklara bulaş, ebeveynleri, aile bireyleri, yakın temaslı erişkinler, öğretmenlerden olmuştur.
Okullarda, kreşlerde çocuktan çocuğa bulaşma riski bulunsa da bu risk okul tarafından ve bireysel uygun önlemler alındığında yüksek değildir. Enfeksiyonun çocuk yaş grubunda öldürücülüğü ve yoğun bakım yatış ihtiyacı düşük olsa da enfeksiyonun kendisi gibi bulaşma sonrası ortaya çıkan bazı komplikasyonlar da çocukları kötü yönde etkileyebilmektedir.
Bunlardan biri Uzamış Covid Enfeksiyonu denilen ve 4 haftadan uzun süren yorgunluk, uykusuzluk, kas ağrısı, baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi bulgularla seyreden bir durumdur. Ayrıca bundan daha tehlikeli bir diğer durum da MIS-C olarak bilinen 20 yaşından küçük kişilerde akut SARS-CoV-2 enfeksiyonundan 2-6 hafta sonra ortaya çıkan ve çeşitli organ ve sistemleri tutan, hastaların yarıdan fazlasında yoğun bakım ihtiyacı doğuran ve yaklaşık %1-2’sinde ölümle sonuçlanan otoimmün bir klinik tablodur.
COVID-19 enfeksiyonunun yanı sıra post-enfeksiyöz durumlar için de korunmada en önemli silahımız aşıdır. Yapılan son çalışmalar sonucunda 5-12 yaş grubunda mRNA aşılarının etkililik ve güvenlik verisi de izlenmelidir.
Biontech aşısı Mayıs 2021′ de 12-18 yaş arasında Faz-3 klinik çalışmalarını tamamlayarak kullanım onayını almıştır. Biontech aşısı sonrasında 12-18 yaş gençlerimizde en sık görülen istenmeyen yan etki aşı yerinde ağrı, kırgınlık, hafif ateştir.
COVID-19 enfeksiyonun, kardiyak etkilerine ( miyokardit, perikardit ) maruz kalma olasılığı aşıya bağlı kardiyak yan etki görülme olasılığından 8 kat daha yüksektir. Kısaca fayda zarar oranında, aşılama açık ara üstündür. Çocuklarda aşıya bağlı miyokardit ve perikardit nedeniyle kaybedilen bir vaka olmayıp, vakaların hepsi de yaklaşık 5-7 gün içerisinde düzelmişlerdir.
Kısaca özetlemek gerekirse, hastalık daha sıklıkla yetişkinlerden çocuklara bulaşıyor yani anne babalar lütfen aşılarınızı tamamlayınız.
- Hastalığın en fazla bulaşıcılığı bulgular başlamadan 1 gün öncesinde oluyor yani kendinizi hasta hissetmiyor ama virüsü etrafa saçıyor olabilirsiniz, lütfen maske ve gerekli mesafe kurallarına uyalım.
- Virüs ağır bir partikül ve ortamda havalandırma yeterliyse havada uzun süre asılı kalmıyor ve yüzeylere çöküyor bu sebeple el hijyenine ve hava akımı olacak şekilde ortam havalandırması yapmaya özen gösterelim.
- Mümkün olduğunca çocuklarımızla açık havada zaman geçirmeye çalışalım.
- Paketli gıdalardan uzak durup dengeli beslenme, bol su tüketimi, güneş ışığından faydalanarak, çocuklarımızın yeterli uyumasını sağlayarak sağlıklı ve mutlu bir ara tatil geçirmenizi dilerim.
Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
