Corona virüs hakkında en çok merak edilenler

Corona virüs nedir, nasıl ortaya çıktı? Corona virüs nasıl bulaşır? Corona virüs salgınından korunmak için hangi tedbirleri almalıyız? Corona virüsten korunma yolları nelerdir? Corona virüs şüphesi olan kişilerin ne yapması gerekir? Anne Bebek Kulübü uzmanları Corona virüs hakkında en çok merak edilenleri yazdı… 

Corona virüsü nedir,  nasıl ortaya çıktı? 

Uzm. Dr. Elif Köşeli Şahin:  Corona virüsler basit soğuk algınlığından ciddi solunum yetmezliğine kadar değişebilen şekillerde solunum yolu enfeksiyonu yapabilen virus ailesidir.

2003 yılında ortaya çıkan SARS ve 2012 yılında ortaya çıkan MERS te yine coronavirus ailesine ait salgınlar olup, COVID-19 2019 Aralık ayı sonunda ortaya çıkan yeni coronavirus enfeksiyonuna verilen isimdir.

Hastalık önce Wuhan’da bir hayvan pazarında çalışan ve bu bölgeden alış veriş yapanlarda gözlenmeye başlamış zamanla insandan insana geçiş saptanmıştır. İnsandan insana bulaş tespit edildiğinden beri yapılan gözlemlerde ortalama kuluçka süresi (yani hasta biriyle temas edildi ve virüs alındıysa ne kadar sürede hastalık ortaya çıkabilir) 2-14 gün olarak belirlenmiştir.

HCoV-229E, HCoV-OC43, HcoV-NL63 ve HKU1-CoV; mevsimsel solunum yolu enfeksiyonu yapan virüsler olup normal nezleye neden olur, COVID-19‘dan farklıdır. Dolayısıyla bazı sosyal medya haberlerinde bunların pozitif geldiği olguların yayınlanıp panik oluşturulması yersizdir.

Corona virüsten etkilenen birisi hastaneye başvurduğunda nasıl bir süreç işler?

Hastaneye olası bir vaka başvurduğu zaman bu kişiler hastane sistemine U07.3 tanı koduyla girilerek numuneler alınmakta ve Halk Sağlığı Merkezi’ne bildirilmektedir. Bu kişiler hastalık bulguları geçene kadar sonuç negatif gelse bile izole edilmekte ve takip edilmektedir. Bu kodun kesin olmayan vakalara girilme amacı kişiyi ve izlemini sağlıklı yapabilmek,süreci denetimde tutmaktır. Bu tanı kodun girildiği hastaların internette paylaşılması da halk arasında gereksiz paniğe yol açmaktadır.

Kimlerden olası vaka kabul edilip numune alınmaktadır? Solunum yolu enfeksiyonu olan (ateş, öksürük veya solunum sıkıntısı) ve buna ilaveten son 14 gün içinde;

1. Doğrulanmış COVID-19 vakası ile yakın temas eden 
2. Hastane ilişkili COVID-19 vakası bildirilen bir ülkede ilgili sağlık tesisinde bulunan 
3. Epidemik alanlarda (Çin Halk Cumhuriyeti, Singapur, İran, Tayland, Japonya, Hong Kong, Güney Kore, İtalya) bulunan kişiler v
4. İkamet yeri veya seyahat geçmişi dikkate alınmaksızın, COVID-19 enfeksiyonu hastalarının tedavi edildiği birimlerde görev yapan sağlık personeli.

• COVID-19 için numuneler solunum yolu sekresyonlarından alınır( burun veya boğaz salgısı gibi) dolayısıyla herhnagi bir kan örneğinden test yapılmamaktadır.
• Numuneler alındığı merkezden Halk Sağlığı ekiplerine teslim edilmekte ve sadece Ankara’da Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Laboratuarı’nda çalışılmaktadır. 

Corona virüsten korunma yolları nelerdir?

• Hasta hisseden kişinin evde dinlenmesi gerekmektedir.
• Hapşırırken ve öksürürken tek kullanımlık mendillerden kullanılmalı ve kullanım sonrası çöpe atılmalıdır.
  
  Kimler maske takmalı? Corona virüsten nasıl korunmalıyız? 
• 
  Maske takması gereken kişiler hasta, öksüren, hapşıran,ateşi olan kişilerdir (böylece kişinini salgıları dışarı fazla saçılmaz). Sağlam kişilerin açık havada taktığı maskeler koruyucu veya gerekli değildir. Hasta kişilerle evde veya hastanede bakım veren personel/aile üyeleri de yakın temasta bulunduğu için maske takmalıdır.
• Yüzeylerden de bulaşma olabileceği için ortak alanlara dokunduktan sonra ellerin ağıza, yüze veya göze değdirilmemesi gerekmektedir.
• Ortak alanlarda ve toplu taşımada zaman geçirilmesi sonrası kişiler 20 saniye süre ile sabunla el yıkamalı, el yıkayabilecek ortam yoksa alkol içeren antiseptiklerle (o da yoksa %60 veya fazla alkol içeren kolonya ile) el temizliği yapılmalıdır.
• Ilık su veya tuzlu ile boğaz gargarası yapılması, burun temizliği ve ılık sıvıların tüketilmesi tüm solunum yolu virüslerinde korunmada etkili bulunmuştur.Corona virüs çocuklara bulaşır mı? Çocuklarımızı corona virüsten nasıl koruyabiliriz?
  
  Düzenli beslenme, taze meyve tüketimi, bulunduğunuz ortamı havalandırma,egzersiz ve düzenli uyku bağışıklık sistemini güçlendirerek virüsün vücuda yerleşmesini zorlaştıracaktır.Çocuklar erişkin ve yaşlılara göre hastalığı hafif geçirmekte veya enfekte olmamaktadır. Sadece altta yatan hastalığı olan ve bağışıklık sistemi ilaç veya hastalık nedeniyle baskılanmış çocukları diğer çocuklara göre daha yüksek risk taşımaktadır. Bu nedenle hastalık belli bir hıza ulaşmadığı sürece (bu hızı bakanlık belirleyip okulların tatil olup olmamasına karar verecektir) çocukları kişisel korkuyla okula göndermemek çocukların psikolojisini ve eğitim sürekliliğini bozma riski taşımaktadır. 

Uzm. Dr. Neşe Ersöz: Corona Virüsler ( CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.

Hayvanlardan bulaşarak hastalık yapar. SARS-CoV misk kedilerinden, MERS-CoV ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Corona virüsler çoğunlukla  insanlarda soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. 31 Aralık 2019’da Çin’de Wuhan şehrinde daha önce insanlarda hastalık yapmayan bir türün pnömoniye sebep olduğu bildirilmiştir.Hastalığın adı COVID-19 olarak kabul edilmiştir.Yaban hayatından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Corona virüsler tek zincirli, pozitif polariteli, zarflı RNA virüslerdir. .İnsan ve hayvanlarda çeşitli derecelerde respiratuar( solunumsal), enterik, hepatik, nefrotik ve nörolojik tutulumlarla seyreden klinik tablolara neden olurlar. Vakalarda ateş, solunum sıkıntısı ve her iki akciğer dokusunda pnömonik infitrasyonla uyumlu bulgular vardır. Ölüm vakaları daha çok ileri yaş ve sistemik hastalığı olanlarda bildirilmiştir.

Corona virüsten korunmak için hangi temizlik ve hijyen ürünlerini kullanabiliriz? 

Hastalık damlacık yolu ile bulaşır. Virüs hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya çıkan damlacıkların  göz, ağız, burun mukozasına geçişi yada damlacık yoluyla temas ettiği yüzeylerden bulaşır. Kuluçka süresi 2-14 gündür. Corona virüsler dış ortam dayanıklılığı olmayan viruslardır. Ortamın dezenfeksiyonu koruyuculukta önemlidir. Önleyici tedbirlerden biridir.Bunun için Alkol çözeltileri ( en az %70 etil alkol), standart çamaşır suyu(1:10 sulandırılmış), hidrojen peroksit (mendil ve sıvı hali mevcut) deterjan ve mükemmel temizleme özelliği mevcut, kuaterner amonyum bileşenleri deterjan özelliği ile iyi temizleyicilerdir.

En iyi korunma yöntemi kalabalıktan uzak durmak

Bulaşmanın engellenmesi en önemli tedbirdir. Bu nedenle gerekmedikçe kalabalık ve kapalı ortamlardan ( AVM’ler, kapalı oyun alanları, top havuzları vs.) uzak durulmalıdır.

Enfekte kişilerin yoğun olduğu yerlerde maske kullanılabilir. Biz de böyle bir durum söz konusu olmadığından rutin maske uygulanmasına gerek yoktur. %100 korunma yöntemi olarak kullanılamaz. Sık el yıkanması, el dezenfektanlarının kullanılması, çocuklara bu uygulamaların öğretilmesi, okulların temizliği (dezenfeksiyonu), sınıfların havalandırılması, genel hijyen kuralların tam uyum korunmayı sağlayacaktır.