Öksürüğe ne iyi gelir, öksürük neden olur, nasıl geçer? Bebeklerde ve çocuklarda kuru öksürük nasıl geçer? Çocuklarda öksürüğe ne iyi gelir? Geçmeyen öksürük hangi hastalıkların belirtisi olabilir? Hangi öksürük ne anlama geliyor? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Suna Nilay Sökmen Canatar yazdı…
Öksürük nedir?
Öksürük, havayollarındaki fazla sekresyonun yani balgamın ve yabancı maddelerin atılmasını sağlayan refleks bir yanıttır. Istemli veya istemsiz olabilir. Sadece çocuklarda değil tüm yaş gruplarında ciddi bir savunma mekanizmasıdır. Yani akciğer temizliğini sağlayan bir yanıttır. Ani, patlayıcı yapılan nefes verme manevrası ile yaklaşık 300-350km/saat hızla dışarıya hava akımı verilir.
Yapılan çalışmalar çocuklarda hastaneye en sık başvuruya üst solunum yolu hastalıklarının sebep olduğunu göstermiştir. Burada da ateşten sonraki en sık yakınma öksürüktür.
Solunum yollarımız dış ortamla bağlantı halinde olan ve sürekli mikroorganizmalara maruz kalan bir yapıdır. Dolayısı ile aktif bir temizleme mekanizmasına ihtiyaç duyar. Hava yollarındaki tüylerin hareketi, oluşan balgam solunum yollarımızı dış etkilerden koruyan en önemli bariyer mekanizmalardır. Bu bariyer ne kadar kaliteliyse ve fonksiyonu ne kadar iyiyse şikayetler de o kadar az oluyor.
Yıl içerisinde geçirilen enfeksiyonlar ile hava yıllarında daralma (bronkospazm) ve aşırı mukus üretimi oluyor. Oluşan bu mukusun atılması da öksürük yanıtı ile sağlanıyor.
Normal öksürük var mı?
Evet, var. Öksürük, sürekli dış ortamla temas halinde olan hava yollarımız için bir temizleme mekanizması dedik. Dolayısı ile bizim gün içerisinde öksürmemiz gerekir. Normal sağlıklı bir insan iki saatte bir öksürerek bu temizliği yapmış olur. Yani gün içerisinde yaklaşık 10-12 kez öksürük normal kabul edilir.
Hastalıklarda öksürük nasıl oluşur?
Vücudumuzda birinci grup nefes borusu girişinde yani larinkste, ikinci grup da alt solunum yolları, kalp etrafı ve midede olmak üzere birçok algılayıcılar var. bu bölgelerde oluşan irritasyon, fiziksel uyarılar, mukus kalitesindeki değişiklikler, mikroorgaizmaların varlığı algılanır. Yani boğaz, bademcik enfeksiyonu, alt solunum yolu hastalıkları öksürük yapabildiği gibi reflü ve kalp hastalıklarında da öksürük görülebilir. Bu iki grup arasındaki en büyük fark birinci grup fiziksel uyarıyı (sigara, irritasyon gibi) algılarken ikinci grup daha çok kimyasal yani inflamasyona bağlı oluşan maddeleri algılar ve fiziksel uyarı ile uyarılanlar daha hızlı cevap verip daha geç normale döner. Bu aslında şu anlama geliyor; grip sonrası oluşan öksürük zatüre, bronşiolit sonrası oluşan öksürüğe göre hem daha hızlı oluşuyor hem de daha geç düzeliyor.
Öksürükler nasıl sınıflandırılır?
3 haftadan kısa süren öksürükler akut öksürük, 4 haftadan uzun süren öksürükler ise kronik yani uzamış öksürük olarak değerlendirilir.
Öksürük nedenleri nelerdir?
-Üst solunum yolu enfeksiyonları
-Postnazal akıntı (geniz akıntısı)
-Bronşiolit
-Pnömoni (zatüre)
-Astım
-Alerjiler
-Yabancı cisimler
-Doğumsal anomaliler
-Reflü
-Sigara dumanı maruziyeti
-Kalp hastalıkları
Gördüğümüz gibi öksürüğün birçok farklı nedeni olabilir. O yüzden öksürüğün şekli, süresi, karakteri, tetikleyen durumlar ve başlama zamanı iyice irdelenmeli ve muayene bulguları ile tedaviye karar verilmelidir.
Öksürüğün tedavisi için neler yapalım?
Öncelikle öksürüğün nedeni belirlenmelidir. Anladığımız gibi öksürük hastalık değil, hastalıklara bağlı ortaya çıkan bir semptomdur. Nedeni belirlendikten sonra yaşam biçimi değişikliği, kronik irritasyonun (boğazdaki tahrişin) azaltılması, burun temizliği, gereklilik durumuna göre hava yolunu rahatlatacak ilaç kullanımına karar verilir. Çocukluk döneminde antitusif yani öksürük refleksini kesen ilaçları çok nadir kullandığımızı da belirtmek isterim. Doktorunuza danışmadan öksürük ilaçlarını kullanmamanız yaşanacak yan etkiler açısından oldukça önemlidir.
