Bebeklik ve çocukluk döneminde yapılan aşılar hakkında bilgi sahibi misiniz? Hangi ay ve yılda hangi aşılar yapılıyor biliyor musunuz? Çocukluk çağı aşıları hangi hastalıklardan korur. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Doktor Mehmet Soner Sarmaşık, çocukluk çağı aşıları ile ilgili merak edilenleri Anne Bebek Kulübü okuyucuları için yazdı.
⦁ Sağlık bakanlığı aşı takviminde de görüldüğü üzere günümüzde çocukluk çağı aşılarının çoğu sağlık bakanlığı tarafından karşılanmakta, aile sağlığı merkezleri, aile hekimlikleri ve hastanelerde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
⦁ Doğumda yapılan ilk aşı Hepatit B aşısıdır , 1. ve 6. aylarda tekrar dozları yapılır. Hepatit B kan ve vücut sıvılarıyla bulaşabilen ve kronikleşme riski olan bir hastalıktır ve kronikleşme sonrası karaciğer kanserine neden olabilmektedir. Hepatit B aşısı sonrası ateş gözlenmemektedir.
⦁ 2. ayda koldan, deri içine BCG (verem) aşısı yapılmaktadır. Günümüzde dirençli tipleriyle verem hala ciddi bir problemdir ve sadece akciğer problemlerine değil menenjit, kemik enfeksiyonu gibi tablolara da neden olabilmektedir. Özellikle akciğer dışı yayılımları önlemede aşının önemi büyüktür. Deri içine yapılan BCG aşısı sonrası 1,5-2 ay içinde, yavaş gelişen bir reaksiyon ile kolda kızarıklık ve şişlik gözlenmektedir, ve bazen akıntı gözlenebilmektedir..
⦁ BCG yanında 2. ayda , daha sonra 4-6 ve 18. aylarda 5’li karma (PENTAXİM) aşısı kas içine yapılmaktadır. Bu aşı difteri, boğmaca, tetanoz, inaktif çocuk felci ve menenjit etkeni olan H.influenza’ya karşı etkilidir. Ayrıca 6. ve 18. aylarda çocuk felci aktif hali ağız yoluyla uygulanmaktadır. Bu aşıdan sonraki 2 gün ateş görülebilmektedir.
⦁ 2-4 ve 12. aylarda konjuge pnömokok (PREVENAR 13) aşısı kas içine yapılmaktadır. Halk arasında zatürre aşısı olarak bilinen bu aşı pnömokok bakteri tiplerine karşı yapılmakta ve bu bakteri zatürre dışında sepsis tablosu, menenjit ve orta kulak enfeksiyonu gibi geniş spektrumda hastalıklara neden olmaktadır.
⦁ 12. ayda zatürre aşısı ile birlikte su çiçeği ve halk arasında 3’lü karma olarak bilinen kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşıları cilt altına yapılmaktadır. Eskiden 9. ayda yapılan kızamık aşısı günümüzde tekrar ara doz olarak aşı takviminde bulunmaktadır. Bu aşılar canlı aşı olduğu için bazı klinik durumlarda (bağışıklık sistemi eksiklikleri veya bağışıklığı zayıflatan ilaçların kullanımı gibi) yapılması önerilmemektedir. Bu canlı aşılardan sonra 4-10 gün içinde aşıya bağlı ateş gözlenebilmektedir.
⦁ Karma aşı ile birlikte 18. ayda ve 24. ayda 6 ay arayla 2 doz olarak Hepatit A aşısı kas içine yapılmaktadır. Hepatit A ağız yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur ve gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde sık görülmektedir. Kronikleşme tablosu görülmese de akut karaciğer yetmezliği gibi ölümcül bir tabloya yol açabilmektedir.
⦁ Eskiden ilkokul 1. sınıfta yapılan KKK ve karma aşıların terar dozları, 2020 yılından itibaren 4 yaşa alınmış ve 48 ayı dolduran tüm çocuklara yapılmaktadır.
⦁ Henüz bakanlık aşı takvimi kapsamında olmayan, halk arasında özel aşı olarak adlandırılan aşılardan birisi rota virüs aşıdır. Rotavirüs ilk 3 yaşta ishalin en önemi etkenidir, şiddetli ishal ve kusma tablosuna yol açmakta, sıvı kaybı nedeniyle serum ihtiyacı olmakta hastane yatışı gerekebilmektedir. Ülkemizde 2 farklı tip rota virüs aşısı bulunmakta biri 2 (ROTARİX), diğeri 3 (ROTATEQ) doz olarak ağızdan uygulanmaktadır. 2. aydan itibaren yapılabilen rotavirüs aşısının ilk dozunun en geç 16. haftada yapılması gerekmektedir. Hekiminizin de önerisine göre yapılması gereken önemli bir aşıdır.
⦁ Diğer bir özel aşı menenjit aşısı diye bilinen meningokok aşısıdır. Meningokok enfeksiyonları ağır seyreden, menenjit dışında sepsis dediğimiz yaygın enfeksiyon tablosuna neden olan, hayatı tehdit eden enfeksiyonlardır. Ayrıca el ve ayaklarda dolaşım bozukluğuna bağlı kayıplara neden olabilmektedir. Meningokok bakterisinin farklı alt grupları bulunmaktadır. Ve hastalıklara neden etkenler yıllar içinde dalgalanmalarla birlikte değişiklikler göstermektedir. Ülkemizde 2 grup meningokok aşısı bulunmaktadır. B alt tipe karşı olan aşı (Bexsero) ile A,C,Y,W alt gruplarını içeren (Nimenrix-MenActra-Menveo) aşıları günümüzde ülkemizde bulunmaktadır. En sık karşılaştığımız soru B için olan mı diğer grup aşılar mı yaptırılmalı oluyor. B ve A,C,Y,W alt gruplarını ayırt etmeden iki gruba ait aşıların da yapılması uygun olandır. Bütün aşılar 2. aydan itibaren yapılabilmektedir. Yapılan aşıya ve yapılma zamanına göre dozlama yapılmaktadır. Hekiminizin önerisi ile aşı takvimine alarak planlama yapmanız uygun olacaktır.
Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
