Bebeklerde kafa terlemesi nedenleri nelerdir?

Bebeklerde kafa terlemesi nedenleri nelerdir? Bebeklerde baş terlemesi neden olur? Baş terlemesi olan bebekler ne zaman doktora götürülmeli? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Dündar Yaykıran, bebeklerde baş terlemesinin sebeplerini yazdı!..

Bebeklerde terleme nedir?

Terleme, vücudun ısı dengesinin sağlanması için gelişen fizyolojik bir olaydır. Vücut aşırı ısındığında ısıyı düşürmek için ter bezlerinden ter salgılanır ve buharlaşma ile vücut ısısı düşer. Terin %98’i su, geri kalan %2’lik kısmı ise mineraller, amonyak, ürik asit, üre gibi organik bileşenlerden oluşur. Yani zararlı maddelerin vücuttan atılması için de önemli bir yeri vardır.

Bebekler genellikle 3. aydan itibaren terlemeye başlar. Bebeklerde sık terleme %1-2 oranındadır. Ancak annelerin %50-60’ı bebeklerinde sık terleme olduğunu ifade eder.

Bebeklerdeki sık terlemeyi iki ana bölüme ayırabiliriz;

1. Fizyolojik Terleme (Herhangi bir hastalık olmadan görülen, normal terleme)
2. Altta yatan bir hastalığa bağlı terleme

Bebeklerde fizyolojik (normal) terleme erişkinlere göre daha fazladır. Bunun iki önemli nedeni vardır;

1. Bebeklerin metabolizması erişkinlere göre daha hızlıdır.
2. Bebekler yüzey alanına düşen ter bezi sayısı daha fazladır.

Bebeklerde sık olan fizyolojik terleme bebek büyüdükçe normalleşecektir.

Bebeklerde neden kafa terlemesi sık olur?

Bebeklerdeki terleme çoğunlukla başından, ensesinden ve boynundan olur. Erişkinlerdeki gibi koltuk altı terlemesi olmaz. Bu ter bezlerinin gelişimiyle ilgilidir. Ayrıca bebeklik çağında kafanın, vücuda oranı daha fazladır. Dolayısıyla bebeklerde kafanın yüzey alanı diğer vücut bölgelerine göre daha geniştir.

Fizyolojik terlemenin nedenleri nelerdir? 

1. Emzirme sırasında görülen terleme: Bebeğin yanlış emzirme pozisyonu nedeniyle memeyi kavrayamaması ve emerken zorlanması, ten tene temas yüzünden vücut ısısının artması, kalın kıyafetlerle emmeye çalışması
2. Burun tıkanıklığı: Burnu tıkalı olan bebek, emme ve uyku sırasında daha sık terler.
3. Kat kat ve sıkı giyindirmek: Bebeklerdeki terlemenin en sık nedenlerinden biri de bebeklerin çok sıkı ve kat kat giydirilmesidir. Yine uyku sırasında mevsimine uygun olmayan kalın ve sıkı uyku tulumları terlemeye neden olur.
4. Ortam ısının fazla olması: Bebeklerin yaşadığı ve uyuduğu odanın sıcaklığı 20-24 derece arasında olmalıdır. 24 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda, bebekler terlemeye başlar.
5. Ailesel (genetik) sık terleme: Bazı bebekler diğer bebeklere göre daha sık terler. Aile sorgulandığında ailede de sık terleme olduğu görülür. Bu bir hastalık değildir. Genetik yapıya bağlı olarak ter bezleri daha çok çalışır. Tedaviye gerek yoktur.

Fizyolojik olmayan (altta yatan bir hastalığa bağlı) terlemenin nedenleri

1. D vitamini eksikliği: Bebeklerdeki sık kafa terlemesinin en önemli nedenlerinden biridir.
2. Demir eksikliği anemisi: Demir eksikliğine bağlı kansızlık
3. Hipertiroidi: Tiroit bezinin aşırı çalışması
4. Bademcik ve geniz eti: Bademcik büyüklüğü ve geniz eti ilk 12 ayda görülmez. Ancak 1 yaş sonrası çocuklardaki özellikle uykuda görülen sık terlemenin en önemli nedenidir.
5. Kan şekeri düşüklüğü: Kan şekeri dengesizlikleri, özellikle kan şekerindeki düşmeler terlemeye neden olur.
6. Antibiyotik kullanımı: Bebeklerde ve çocuklarda antibiyotik kullanımı sırasında sık terleme görülür.
7. Ateş: Hangi nedenle olursa olsun ateş yüklelince, terleme artar. Vücut terleme ile ateşi düşürmeye çalışır.
8. Solunum yolu hastalıkları: Alerjik astım, bronşit gibi solunum zorluğu yapan hastalıklar terlemeye neden olur.
9. Kalp hastalığı: Kalp hastalığı olan bebekler, normalden daha sık terler. Ancak bu bebeklerde terleme dışında kalp çarpıntısı, dudaklarda morarma gibi başka bulgularda olur. 

Ailesel (Genetik) terleme

Özellikle el ve ayak terlemesi genetik geçiş gösteren bir durumdur. 

Ailesel (genetik) terlemesi olan çocukların yaklaşık %60-80’inde ailede aşırı terleyen başka biri vardır. Hatta %15 olguda bu durumun son 3 kuşaktır devam ettiği görülür. Bu kişilerde aşırı terlemenin sebebinin ter bezlerine gelen sinirsel uyarının artmış olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. 

Bu çocukların büyüme-gelişmesi normaldir. Fizik muayenede bir sorun yoktur ve aşırı terleme ile ilgili yapılan tüm tetkikler normal gelir.

Bebeklerde fizyolojik (hastalığa bağlı olmayan) terleme nasıl önlenir?

Bazı basit önlemler ile fizyolojik terleme kontrol altına alınabilir.

1. Bebekleri çok kalın ve sıkı giydirmeyin. Pamuklu kumaşlardan üretilen kıyafetler giymeli, özellikle kalın ve sıkı uyku tulumlarından uzak durulmalıdır.
2. Aşırı terlemeye sebep olabilen yiyeceklerin (baharat, çikolata, fıstık ezmesi vb.) daha az tüketilmesi ya da hiç tüketilmemesi gerekir.
3. Ortam ısısının 20-24 derece olmasına özen gösterilmelidir. Odası sık sık havalandırılmalıdır.
4. Anne ve bebeğin rahat edeceği bir emzirme sağlanmalıdır.
5. Terleyen bebek sık sık yıkanmalıdır. Sık yıkamak, terlemeye bağlı oluşabilecek isilik gibi cilt problemlerinin de önüne geçmenizi sağlayacaktır.

Terleyen bebeği hangi durumlarda doktora götürmek gerekir?

Aşırı terlediğini düşündüğümüz bebeklerin çoğunluğunun aslında normal olduğu sadece %3 kadarının aşırı terleme olduğu bilinmelidir. 

Özellikle ilk bebeklerde anneler normal olan terlemeyi sık terleme olarak değerlendirir.

Peki o zaman hangi durumlarda doktora başvurmak gerekir.

1. Yukarıda saydığımız fizyolojik terlemeyi önleme yöntemlerinin uygulanmasına rağmen hala terleme devam ediyorsa
2. Büyüme-gelişme geriliği varsa,
3. Çabuk yorulma oluyorsa,
4. Beslenmesi iyi olduğu halde kilo alamama, kilo kaybı varsa
5. Solunum zorluğu, hışıltı, hırıltısı varsa
6. Kalp çarpıntısı, dudaklarda morarma varsa, bu durumlarda mutlaka doktora başvurun.

Doktorunuz muayene sonrasında gerekirse tetkikler isteyecektir. 

Terleme tedavi edilmesi gereken bir durum değildir. Terlemenin altında yatan bir neden varsa o tedavi edilmelidir.

Sağlıklı ve mutlu günler.