Yazı İçeriği
“Bebek ve çocuklar için aşı takvimi: Hangi aşı ne zaman yapılır?” sorusu şu sıralar ebeveynlerin en çok merak ettiği konuların başında geliyor. Dünya korona virüs salgını ile uğraşırken, bir taraftan da aşıların ne kadar önemli olduğu gerçeğiyle yüzleştik. Peki 2020 Sağlık Bakanlığı Aşı Takviminde hangi aşılar var? Devletin karşılamadığı özel aşılar hangileri? Neden aşı yaptırmalıyız? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Dündar Yaykıran, bebek ve çocuklar için yapılması gereken aşıları yazdı… İşte 2020 bebek aşı takvimi…
Koronavirüs nedeniyle aşılar ertelenmeli mi? Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
2020 Sağlık Bakanlığı aşı takvimindeki aşılar
HEPATİT B AŞISI:
Canlı aşı değildir.
3 doz olarak yapılır.
- 1.doz: Doğduğu gün
- 2.doz: 1. ayın sonunda
- 3.doz: 6. ayın sonunda
BCG – VEREM (TÜBERKÜLOZ) AŞISI:
Canlı zayıflatılmış (atenüe) aşı, BCG (Bacillus Calmette-Guerin) suşu bakteri aşısıdır.
Tek doz yapılır.
- 2. ayın sonunda yapılır.
BEŞLİ KARMA AŞI / DaBT-İPA-HİB AŞISI: DİFTERİ, ASELÜLER BOĞMACA, TETANOZ, İNAKTİF POLİO (ÇOCUK FELCİ), HEMOFİLUS İNFLUENZA TİP B
Difteri bileşeni toksoid aşı, Tetanos bileşeni toksoid aşı, Boğmaca bileşeni toksoid ve aselüler antijen içeren aşı, Polio bileşeni inaktive (ölü) virüs aşısı ve Hemofilus İnfluenza Tip B bileşeni proteinle konjuge polisakkarit kapsül aşısıdır. Canlı aşı değildir.
Bütün hepsi tek flakon içindedir yani tek iğne ile yapılır.
4 doz halinde yapılır.
- 1. doz: 2. ayın sonunda
- 2. doz: 4. ayın sonunda
- 3. doz: 6. ayın sonunda
- Rapel (pekiştirme) dozu: 18. ayın sonunda
KPA (KONJUGE PNÖMOKOK AŞISI)
Konjuge pnömokok aşısı, canlı olmayan aşıdır.
4 doz halinde yapılır.
- 1. doz: 2. ayın sonunda
- 2. doz: 4. ayın sonunda
- 3. doz: 6. ayın sonunda
- Rapel (pekiştirme) dozu: 12. ayın sonunda
KKK (KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK) AŞISI
Canlı zayıflatılmış (atenüe) virüs aşısıdır.
2 doz olarak yapılır.
- 1. doz: 12. ayın sonu
- Rapel (pekiştirme) dozu: ilkokul 1. sınıf
***Maalesef son zamanlarda artan aşı reddi ve aşısız çocukların ülkemize göç etmesiyle kızamık vakaları çok fazla arttı. Artan kızamık vakalarının kontrol altına alınabilmesi için, Sağlık Bakanlığı Bağışıklanma Danışma Kurulu’nun 29 Kasım 2019 tarihli kararı ile 9 ay ile 12 ay arasındaki tüm bebeklere ilave kızamık aşısı (KKK) yapılmasına karar verildi.
Buna göre 9-12 ay arasındaki bebekler bağlı oldukları aile hekimleri tarafından çağırılarak kızamık aşısı yapılacak. Bebek 12 aylık olduğunda (ilk kızamık aşısından en az 4 hafta sonra) rutin kızamık aşısını olacak. Toplamda 3 doz kızamık aşısı yapılacak.
Kızamık aşısı hakkında daha fazla bilgi için burayı tıklayın.
DÖRTLÜ KARMA AŞI / DaBT-İPA: DİFTERİ, ASELÜLER BOĞMACA, TETANOS, İNAKTİF POLİO (ÇOCUK FELCİ)
Difteri bileşeni toksoid aşı, Tetanos bileşeni toksoid aşı, Boğmaca bileşeni toksoid ve aselüler antijen içeren aşı, Polio bileşeni inaktive (ölü) virüs aşısıdır. Canlı aşı değildir.
Bütün hepsi tek flakon içindedir yani tek iğne ile yapılır.
Tek doz halinde yapılır.
- Rapel (pekiştirme) dozu: ilkokul 1. sınıf
OPV (ORAL POLİOVİRÜS, ÇOCUK FELCİ) AŞISI
Canlı zayıflatılmış virüs aşısıdır.
2 doz halinde yapılır.
- 1. doz: 6. ayın sonu
- 2. doz: 18. ayın sonu
Td (TETANOS, ERİŞKİN TİP DİFTERİ) AŞISI
Difteri bileşeni toksoid aşı ve Tetanos bileşeni toksoid aşıdır. Canlı aşı değildir.
Tek doz halinde yapılır.
- Rapel (pekiştirme) dozu: ilköğretim 8. Sınıf
HEPATİT A AŞISI
İnaktif (ölü) virüs aşısıdır.
2 doz halinde yapılır.
- 1. doz: 18. ayın sonu
- 2. doz: 24. ayın sonu
SUÇİÇEĞİ AŞISI
Canlı zayıflatılmış (attenüe) virüs aşısıdır.
Tek doz halinde yapılır.
- 12. ayın sonunda yapılır.
Sağlık Bakanlığı aşı takviminde yer almayan özel aşılar (Devletin karşılamadığı özel aşılar)
Devletin karşılamadığı özel aşılar ile ilgili daha fazla bilgi için tıklayın.
GRİP (İNFLUENZA) AŞISI
Grip aşısı herhangi bir kronik hastalığı olmayan çocuk ve erişkinlerde %70-90 arasında koruyucudur. Size bulaşsa bile gribi daha hafif geçirmenizi sağlar ve gribi ailenize ve diğer insanlara bulaştırmanıza engel olur.
Aşı her yıl Eylül ayının ikinci haftasından itibaren yapılmaya başlanır ve salgınların görüldüğü Aralık-Nisan aylarından önce korunmanın sağlanması için Kasım ayına kadar yapılması önerilmektedir.
Grip aşısı 6 ay – 9 yaş arasındaki çocuklara ilk kez yapıldığında en az bir ay ara ile 2 doz şeklinde uygulanır. Daha sonraki yıllarda tek doz yeterlidir. Dokuz yaşından büyük çocuklarda ve yetişkinlerde tek doz yapılır. 6–36 ay arasındaki çocuklarda 0.25 ml, daha sonraki yaş gruplarında ise 0,5 ml, kas içine uygulanır. Aşının koruyuculuğu yapıldıktan 15 gün sonra başlar ve 6 ay kadar devam eder.
Daha önce grip aşısından sonra ağır alerjik reaksiyon geçirenlere veya grip aşısından sonra 6 hafta içerisinde Guillain-Barre Sendromu (kol ve bacaklarda kuvvet ve duyu kaybı ile karakterize bir hastalık) gelişenlere, 6 aydan küçük bebeklere grip aşısı uygulanmamalıdır.
ROTAVİRÜS AŞISI
Aşı tüm rotavirüs ishaline karşı %70, ağır şiddetli rotavirüs ishaline karşı %95 koruyucudur. Yani bebeğiniz aşı olursa %70 olasılıkla ROTAVİRÜS ishali olmayacak, eğer olursa da %95 olasılıkla hafif geçirecek.
Rotavirüs aşıları en erken, bebek 6 hafta (1,5 aylık) olunca yapılabilir. 6 haftalık küçük bebeğe rotavirüs aşısı yapılmaz.
Rotavirüs aşılarının ilk dozu en geç, bebek 14 hafta 6 gün (3,5 ay) günlük olduğunda yapılmalıdır. Bebek 15 haftalık olmadan ilk aşı yapılmamışsa, aşı yapılmaz.
Rotavirüs aşılarında iki doz arasında en az 4 hafta olmalıdır.
Rotavirüs aşıların son dozu en geç, bebek 8 aylık oluncaya kadar yapılmalıdır. Bebek 8. ayını doldurduktan sonra aşı yapılmaz.
Ülkemizde iki farklı aşı var, etkinlik açısından fark yok.
İkisi de ağızdan damla şeklinde uygulanıyor.
Rotarix:
2 doz halinde yapılır
Önerilen aşılama şeması: 2. ay-4. ay
RotaTeq:
3 doz halinde yapılır
Önerilen aşılama şeması: 2. ay-4. ay-6. ay
MENENJİT AŞILARI
Meningokok enfeksiyonuna en sık yol açan 5 serogrup (meningokok bakterisinin tipi) mevcut. Bunlar için aşılar mevcuttur.
Bunlardan 3 tanesi (Nimenrix, Menactra, Menveo) birbirinin muadili (benzeri)dir ve 4 farklı bakteri tipini (serogrup A, C, W135, Y) içeren aşılardır.
Bexsero ise tek tip bakteri (serogrup B) içeren aşıdır.
Çocuklara hangi zamanlarda aşı yapılması gerekir?
Meningokok aşıları anlaşılabilir sadelikte anlatıp, en son da kendi önerilerimi belirteceğim.
Serogrup ACWY İçeren Aşılar:
1) Nimenrix
0.5 ml, intramuskuler (kas içine) uygulanır.
Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir.
Aşı sonrası; ateş, huzursuzluk ve aşı yerinde şişlik, kızarıklık olabilir.
- 2– 12 ay arasındaki bebekler için: 3 dozda yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı, son doz 12. ay yapılmalı)
- 12 aydan büyük bebekler için: Tek doz yapılır.
2) Menveo
0.5 ml, intramuskuler (kas içine) uygulanır.
Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir.
Aşı sonrası; ateş, huzursuzluk ve aşı yerinde şişlik, kızarıklık olabilir.
- 2-6 bebekler için: 4 doz yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı, son doz 12. ay yapılmalı)
- 6-12 ay bebekler için: 2 doz yapılır (iki doz arasında en az 2 ay olmalı, son doz 12. ay yapılmalı)
- 12-24 ay bebekler için: 2 doz yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı)
- 24 aydan büyükler için: Tek doz yapılır.
3) Menactra
0.5 ml, intramuskuler (kas içine) uygulanır.
Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir.
Aşı sonrası; ateş, huzursuzluk ve aşı yerinde şişlik, kızarıklık olabilir.
- 9-23 ay bebekler için: 2 doz yapılır. (iki doz arasında en az 3 ay olmalı)
- 24 aydan büyükler için: Tek doz yapılır.
Serogrup B İçeren Aşı:
Bexsero
0.5 ml, intramuskuler (kas içine) uygulanır.
Aşı sonrası; ateş, huzursuzluk ve aşı yerinde şişlik, kızarıklık olabilir.
Bu aşı, yüksek ateş yapabilir, bu yüzden diğer aşılardan 1 ay sonra yapılması ve aşı sonrası paracetamol (ateş düşürücü) verilmesi önerilir.
- 2-6 ay bebekler için: 4 doz yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı)
- 6-24 ay bebekler için: 3 doz yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı)
- 24 aydan büyükler için: 2 doz yapılır. (iki doz arasında en az 2 ay olmalı)
Benim Önerdiğim Menenjit Aşılama
2-6 ay bebekler için: NİMENRİX + BEXSERO
6-12 ay bebekler için: MENVEO + BEXSERO
12-24 ay bebekler için: NİMENRİX + BEXSERO
24 aydan büyükler için: NİMENRİX + BEXSERO
HPV (İnsan Papilloma Virüs) ve HPV AŞISI
HPV (İnsan Papilloma Virüs)
HPV insanlarda kanserlere ve siğillere neden olan bir virüstür.
HPV’nin Neden Olduğu Hastalıklar
- Kadınlarda serviks (rahim ağzı) kanseri
- Kadınlarda vajinal ve vulvar kanserler
- Kadınlarda ve erkeklerde anüs kanseri
- Kadınlarda ve erkeklerde boğaz kanseri
- Erkeklerde penis kanseri
- Kadınlarda ve erkeklerde genital siğiller
Virüsün çok sayıda farklı tipi vardır. En sık hastalık yapan türleri;
Hpv tip 16 ve 18 serviks (rahim ağzı) kanserinin %70-80’ninden sorumludur.
Hpv tip 6 ve 11 genital siğillerin (kondilomların) %90’nından sorumludur.
HPV (İNSAN PAPİLLOMA VİRÜS) AŞISI
Ülkemizde 2 farklı HPV aşısı vardır.
CERVARİX (BİVALAN AŞI, TİP 16, 18)
Kadınlarda serviks (rahim ağzı) kanserinin %70-80’ninden sorumlu olan tip 16 ve tip 18’e karşı geliştirilmiş aşıdır.
Uygulama dozu:
- 9-14 yaş arasında, 2 doz yapılır. 2. doz; ilk dozdan sonra 5. ay ile 13. ay arasında yapılır.
- 15 yaş üstünde, 3 doz yapılır. 2. doz; ilk dozdan 1 ay sonra, 3. doz; ilk dozdan 6 ay sonra yapılır.
GARDASİL (KUADROVALAN AŞI, TİP 6, 11, 16, 18)
Hem tip 16 ve tip 18’e (kadınlarda serviks (rahim ağzı) kanserinin %70-80’ninden sorumlu olan tipler) karşı, hem de tip 6 ve tip 11’e ( kadınlarda ve erkeklerde genital siğillerin (kondilomların) %90’nından sorumlu olan tipler) karşı geliştirilmiş aşıdır.
Uygulama dozu:
- 9-13 yaş arasında, 2 doz yapılır. 2. doz; ilk dozdan 6. ay sonra yapılır.
- 14 yaş üstünde, 3 doz yapılır. 2. doz; ilk dozdan 2 ay sonra, 3. doz; ilk dozdan 6 ay sonra yapılır.
Sağlıklı ve mutlu günler.
