Koronavirüs tüm dünya ülkelerinin ortak sorunu haline geldi. Ülkemizde her geçen enfekte olan kişilerin sayısı ise katlanarak artıyor. Bazı vatandaşlar sorumluluk alıp, evinde kalmayı tercih ederken, kimi vatandaşlar ise sorumsuz davranarak, hastalığın yayılmasına neden oluyor.
Diş Eti Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı Dr. Dt. Çağdaş Çağlar Laçin, Koronavirüs salgınının hapşırma ve öksürük yoluyla bulaştığına dikkat çekerek, bulaşıcı hastalıkların tükürük yoluyla insandan insana geçtiğini belirtti. Daha önce Çin’de yaşayan kişilerin hastalığı yaymak için asansör düğmelerine ve market raflarındaki yiyeceklere tükürdüğünü büyük bir şaşkınlıkla izlemiştik. Şimdi ise sosyal medyada karantinadan kaçmaya çalışan vatandaşın polise tükürmesi konuşuluyor. Peki tükürükle koronavirüs bulaşır mı? Tükürmek bulaşıcı hastalıkların yayılmasına neden olur mu? Yere tükürmek zararlı mı? Diş Eti Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı Dr. Dt. Çağdaş Çağlar Laçin, yere tükürmenin bulaşıcı hastalıklara davetiye çıkardığını söyleyerek, koronavirüs- tükürük ilişkisini anlattı.
Sokağa tükürmek hasta eder mi?
Tükürmek, ağızdaki salgının sokakta dışarı atılması sırasında kötü bir görüntü oluşturmakla beraber yerde oluşturduğu görüntü itibariyle de hem fiziksel olarak hem de görsel olarak bir kirlilik yaratmaktadır. Bazı ülkelerde cezası dahi bulunmakla beraber, ülkemizde maalesef çok sık yapılan bir eylemdir. Kirlilik oluşturmak dışında tükürüğümüzün bazı hastalıklarımızı da başka canlılara taşımak gibi bir görevi vardır. Ve bu, daha önemli bir probleme yol açmaktadır; tükürükle taşınabilen hastalıkların çok hızlı bir şekilde salgın oluşturmasına..
Tükürükle bulaşma özelliği bulunan bazı hastalıklar;
– Tüberküloz (verem)
– Hepatit
– Viral menenjit
– Sitomegalovirüs, Ebstein-Barr virüsü.
Tüberkülozun 19. yüzyılda hava ve tükürükle çok hızlı yayılmasının fark edilmesini takiben tükürmek bazı şehirlerde yasaklanmıştır. Bu dönemde Amerika’da tükürmenin yasaklandığı ilk şehir de New York olmuştur. Tükürük her zaman için yeni bir hastalığın taşınmasında ve yayılmasında etkili bir aracıya dönüşebilir. Bu nedenle aslında tükürmenin toplumsal olarak sokakta yapılmasının önüne geçilmesi gerekmektedir.
Tükürmekle grip bulaşır mı?
İçinde bulunduğumuz mevsim geçişlerinde en çok görülen ve en çok. bulaşan hastalık deyince aklımıza gelen grip olmaktadır tabi ki. Ve grip de tükürükle rahatlıkla bulaşan hastalıklardan sayılabilir. 2017 yılında Seul, Kore’de yapılan bir araştırmada tükürüğün grip virüsünün A ve B tiplerinin saptanması için gayet yeterli ve uygun bir örnek olduğu bildirilmiş ve yayınlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın sonucuna göre grip virüsünün tükürükle başkalarına ulaşması çok rahatlıkla olabilir diyebiliriz.
Koronavirüs tükürükle bulaşır mı?
Güncel olarak bütün dünyanın yakından ilgilendiği Corona / Covid 19 virüsünün damlacık yoluyla bulaştığı bildirilmiştir. Yani öksürük, aksırık, tükürük ile kolaylıkla hasta bireyden sağlıklı bireye geçebilmektedir. Bunu göz önüne aldığımızda basında çıkan bazı haberlerde ve görüntülerde Çin’de Corona virüsü bulaşmış kişilerin asansör düğmelerine, marketteki raflara ve ürünlere tükürüklerini sürdükleri bildirilmektedir. Bu şekilde başkalarının da hastalanmasını istedikleri bildirilmektedir. Ne kadar doğrudur bu haberler bilemeyiz ancak gerçek bir nokta var ki evet bu virüs tükürük ile rahatlıkla bulaşmakta. Ve şu anda ülkemize bu salgın gelmiş durumda.
Yere tükürmenin önüne geçilebilir mi?
Bir de tüm bunların üzerine etrafa tükürmeye devam eden bireyler olduğunu düşünürsek hepimiz için çok daha fazla risk ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde corona virüs vakası görüldü. Bu nedenle yere tükürme alışkanlıklarından vazgeçilmelidir. Yere tükürmeme kampanyaları düzenlenebilir, billboardlara çeşitli afişler asılabilir, sinemalarda film öncesinde reklam filmleri gösterilebilir, yere tükürmeme yasası çıkarılarak yasa uygulayıcıların sıkıca bu sorunu takip etmeleri sağlanabilir.
Bununla ilgili kampanya örnekleri çoğaltılabilir ancak önemli olan bir an önce bu konuda toplumca bir bilinçlenme yoluna gidilmesidir ve bu durumun mümkünse devlet ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla sağlanması çok daha etkili olacaktır.
Tükürük nedir, ne işe yarar?
Tükürük, ağızda yer alan tükürük bezlerinden salgılanan ve içeriğinde oldukça çeşitli enzimler, beyaz kan hücreleri, elektrolitler, antimikrobiyal ajanlar bulunan ancak %99’dan fazlası sudan oluşan bir salgıdır. Besinlerin ağız içerisinde daha rahat çiğnenmesi, birincil sindirimin başlaması, dişlerin yüzeylerinin temizlenmesi, konuşurken dilin rahat hareket etmesi gibi çeşitli işlevleri bulunarak hayatımızı oldukça kolaylaştırmaktadır. Hatta ağız içerisinde oluşan yaraların vücudumuzdaki pek çok yaraya göre daha hızlı kapanmasının en önemli nedeni tükürük olarak gösterilmektedir. Kısacası tükürük, bizim için zararlı değil, kesinlikle faydalı bir salgıdır. Vücudumuzda kalması gayet faydalı olmaktadır. O zaman neden tükürüyoruz?
Neden tükürüyoruz?
Tükürmek, maalesef içinde bulunulan topluma göre şekillenen bir eylem olmaktadır genellikle. Ve bu eylemi gerçekleştirenler, genellikle erkekler olmaktadır. Evrimsel ya da biyolojik bazı açıklamalar ile erkeklerin daha fazla tükürmesine nedenler bulunmaya çalışılsa da bilimsel bir açıklaması yoktur. Hem diş hekimi hem de ağız, tükürük ile ilgili bir kitabın yazarı olan Dr. Susan Maples bir röportajında erkeklerin tükürmesinin tamamen kültürel bir durum olduğunu ve bazı erkeklerin tükürmenin çok klas (cool) bir hareket zannettiği için tükürdüğünü söylemiştir. Bu durum düşünüldüğünde maçlarda yere tüküren futbolcuların kameralarda gösterilmesi ilk başta insanın aklına gelmektedir.
NOT: Siz de yerlere tükürmenin yasaklanmasını istiyorsanız #yerleretükürmekyasaklansın hashtagı ile sosyal medya hesaplarınızda paylaşım yapmayı unutmayın!
