“Yemek yemek üstüne ne düşünürsünüz bilmem
Ama kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı.”
Cemal Süreya
Kahvaltısız güne başlamayın
Tüm öğünler içinde başka bir yeri vardır kahvaltının; hem fiziksel hem de psikolojik olarak. Pazartesiden Cuma’ya ayaküstü ve hızlı bir öğünken hafta sonları bir ritüele dönüşür. Bir Fransız kruvasansız, Türk ise simitsiz kahvaltıya oturmaz. İtalyanların espressosuna karşı ince belli bardakta tavşan kanı çay içilir Türkiye’de. Van’da 40 çeşit masaya sığmaz, Ege’de sızma zeytinyağsız kahvaltıya oturulmaz, Hatay’da nar ekşisiz sofra kurulmaz. Nerede olursanız olun güne atılan ilk adımın habercisidir kahvaltı ve gün nasıl başlarsa öyle gider. Daha ilkokul çağlarımızdan itibaren şarkılarla önemi anlatılan bu öğünün günün en aktif dönemlerinde enerji ihtiyacımızı karşılıyor olması bir gerçek. Bu nedenle bir yumurta sütle çırpılıp birazcık ekmek, biraz da peynir yenmeden gün içinde verimli olmanın çok da mümkün olmadığı söylenebilir. İşte daha okul çağlarımızda şarkılarla verilen mesajı biraz açacak olursak dengeli beslenmenin ve kahvaltıda yenmesi gereken gıdaların formülünü yakalamış oluruz. Her öğünde olduğu gibi kahvaltıda da protein-yağ-karbonhidrat dengesini kurmak önemlidir. Bunun yanında çocukluk çağında çeşitli gıdaların tadına alışmak açısından da kahvaltıdaki çeşitliliğin önemini vurgulamak gerekir.
Peki kahvaltıda neler yiyelim?
Süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından önemlidir. Mevsim sebzeleri domates, salatalık, roka, maydanoz gibi sebzeler çiğ hali ile, salata olarak veya tost-omlet içinde tüketilebilir. Kahvaltıda, iyi bir protein kaynağı olan yumurta çok önemlidir, ayrıca gün içinde sağlayacağı tokluk hissi de diğer besinlere oranla daha kuvvetlidir. Ceviz-fındık gibi kuruyemişler ve kuru incir-kuru kayısı gibi kuru meyveler yenebilir. Taze sıkılmış meyve suyu ise C vitamini açısından önemlidir. Bununla birlikte hızlı ve ayaküstü bir kahvaltı için yulaf ezmesi, granola, fıstık ezmesi vb. gibi pratik hazırlanan yiyecekler tercih edilebilir.
Fiziksel olarak yani sağlıklı beslenme açısından kahvaltının özellikle kilo kontrolü ve gün içinde aşırı yemenin engellenmesi açısından önemli bir yer tuttuğunu belirtmek lazım. Kilo vermek amacıyla kahvaltı etmemek bu konudaki bütün tavsiyeleri çiğnemek anlamına gelir. Sabah kahvaltı etmeyince bütün gün aç dolaşıp enerji tüketiminin daha az olduğu akşam saatlerinden önce aşırı kalori alarak kilo alma riski doğacağı bir gerçektir. Unutmamak lazım ki kahvaltıda aldığınız kalorileri harcayabileceğiniz uzun ve yoğun bir gününüz varken akşam yediğiniz yemekleri “yakabileceğiniz” pek fırsatınız olmayacaktır. Bununla birlikte kahvaltı edilmediği zaman vücut, metabolizmayı yavaşlatarak enerji ve dolayısı ile kalori tüketimini de azaltacaktır. Yapılan bilimsel çalışmalar göstermiştir ki enerjiye çevrilmeyen -özellikle karbonhidratlı- gıdaların vücutta yağ olarak depolanması kaçınılmazdır.
Gün içinde sizi dinç tutacak, hem mental hem de fiziksel açıdan eforunuzu karşılayabilecek hızlı ve pratik birkaç kahvaltı önerisi ile iyi haftalar diliyorum.
– Taze meyveli-cevizli sütlü sıcak yulaf
– Lor peynirli otlu omlet ve salatalık-domates söğüş
– Tahıllı ekmekli zeytin-beyaz peynirli-kekikli kanepe
– Lavaş ekmeğinde kaşar peynirli-jambonlu tost
– Fıstık ezmeli-ballı krep
