Yazı İçeriği
Çocuklarda öksürük ve burun tıkanıklığı nasıl giderilir? Çocuklarda burun tıkanıklığı nasıl geçer? Hangi durumlarda mutlaka doktora gitmek gerekir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şeyma Ünüvar Gök, çocuklarda kış hastalıkları konusunda merak edilenleri yazdı!..
Çocuklarda öksürük ve burun tıkanıklığı
Pandemi gölgesinde geçen bir senede, kış aylarına yaklaştık. Kış ayları çocuklu aileler için kat kat kıyafetler, ateşli çocukluk çağı hastalıkları, grip salgınları, başlayınca geçmeyen öksürükler, akmayan tıkalı burun veya durdurulamayan burun akıntısı.. gibi mevsimsel bazı sorunları da beraberinde getirir.
Bugün kış ayının olmazsa olmazı burun bakımından ve ailelerin bir şurupla kesmek istediği ama aslında koruma kalkanı öksürükten bahsedeceğiz.
Çocuklarda burun tıkanıklığı nasıl geçer?
Tıp fakültesinde öğrenciyken bir hocamız, burun çocuklarda evin bacasına benzer demişti. Tabi, o dönem doğalgaz yaygın değildi. Yani burun açık tutulmazsa, solunum sisteminde bir sorun olmasa da vücutta işlerin kötüye gideceğini ima etmişti.
Örneğin mevsim geçişlerinde oluşan kuruluklar veya kış aylarında viral/bakteriyel hastalıklar nedeniyle artan salgılar; iyi bir burun bakımı gerektirir.
Her yaş grubu çocuk için, eczanelerden temin edebileceğiniz serum fizyolojik damlaları günde birkaç seferden 3-4 sefere kadar birkaç damla olacak şekilde her iki burnuna damlatabilirsiniz. Bu damlalar salgıları yumuşatır ve hem nefes almayı hem de temizlemeyi kolaylaştırır. Yapışkan salgıları nemlendirmeden temizlemeye çalışmak burun içindeki dokuyu tahriş eder ve can acıtıcı bu deneyimi yaşayan çocuğunuz bir sonraki seferde size direnç gösterir.
İlaç içeren burun damlalarını reçete edilmedikçe kullanmamanızı öneririm. Uzun süreli kullanımlarda, kanamalara veya koku duyusunun uzun süreli kaybı.. gibi ciddi problemlere yol açacağını bilmelisiniz.
Burun çok silindiğinde, burun kanatlarındaki ve hatta dudağa kadar olan deri yara olabilir. Bu yüzden iş bu raddeye gelmeden hafif bir kızarıklık gördüğünüzde, çocuğunuzun cildi için uygun nemlendirici ürünü eczaneden alıp kullanmaya başlayın.
Burun temizliği ile ilgili son önerim, eğer kullandığınız vakumlu bir cihaz var ise, hem burun damlasını hem cihaz başlığını çocuklar arasında mutlaka değiştirmeniz gerektiğini lütfen unutmayın.
Öksürüğe eşlik eden başka bir semptom var mı?
Gelelim ailelerin duymak istemediği.. Ancak çocuk polikliniklerine kış aylarında sıkça bir başvuru nedeni olan “öksürük” şikayetine..
Öksürük her yaş grubu için aslında koruyucudur. Yani beklenen mucize ‘öksürük şurubu’nun icat edilmemesi, bu koruyucu etkiyi yok etmemek için olabilir. Basit soğuk algınlıklarında geriye (genize) doğru inen salgının akciğere ulaşmasını veya solunum yoluna kaçan bir cisimde boğulmayı önlemek için gelişen bir reflekstir.
Birçok durumda öksürük başlayabilir; Örneğin soğuk algınlığında, enfeksiyonlarda, alerjik durumlarda veya sindirim sistemi olan reflüde de çocuklar öksürebilir.
‘Öksürüğe eşlik eden başka bir semptom var mı?’ sorusu bizi tanıya yönlendirir. Yani doktorunuza başvurmadan önce bunlara dikkat etmeniz faydanıza olacaktır. Örneğin; Aniden mi başladı? Ateş var mı? Öksürürken kusuyor mu? Öksürük sesi nasıl tok mu? (at öksürüğü gibi mi?) hışıltılı mı? Öksürüğün gece/gündüz sıklığında fark var mı? Hiç durmadan boğulur gibi mi öksürüyor?..
Öksüren her çocuk mutlaka muayene edilmelidir. Özellikle 1 yaş altı dönem oldukça hassastır. 1 yaş altında hastalıklar hızla iyileşebilir ancak hızla kötüye de gidebilir. Bu nedenle kırmızı bayrak bulgusu ile karşılaşırsanız hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Bunlar;
Hemen doktora başvurmanızı gerektiren durumlar
- Çocuğunuz çok şiddetli öksürüyor, boğulma hissi yaşıyor öksürük atakları arasında rahat nefes alamıyor ise
- Çok halsizse, hareketleri azaldıysa kısacası düşkünleşti ise
- Yüzünde, ağız çevresinde morarma oluyor ise
- Nefes alıp verirken hışıltı duyuluyor ise
- Nefes alırken zorlanıyorsa örneğin, kaburga üzerinde deri çekiliyor, burun kanatları çok açılıyor ise
- Beslenmesi azaldı.. Hastalık öncesi tercih ettiği gıdalara karşı da isteksiz ise..
Çocuğunuz muayene edildi, doktorunuz size ilaçla veya ilaçsız tedavi önerdi. Evde sizler neler yapabilirsiniz?
Öncelikle kış aylarında öksürük çoğunlukla viral hastalıklardan kaynaklandığı ve bu hastalıkların 2 haftaya kadar ömrünü tamamladığı bilindiği için, çocuğunuzun bu süre boyunca hastalık bulgularını göstermesinin normal olduğunu bilmelisiniz. Hastalık seyri kötüye gitmedikçe; her yaş grubu için ilk adım muayene, sonrasında ise bol sıvı alımı ve dinlenmedir.
- İlk önerim; evde sigara içmeyin. Çocuğunuza saçınız, eliniz, kıyafetiniz sigara kokarken asla yaklaşmayın.
- Anne sütü alan bebeklerin daha sık emmesi, formül mama ile beslenen bebekler beslenme sıklığının arttırılması gerekir. Çocuğunuz 1yaş üzerinde ise, aldığı sıvıyı arttırılmalısınız.
- Çocuğunuz alerjik ve geçmiş yıllarda da bir aya yaklaşan öksürük atakları oldu ise, alerjen maruziyeti için kendinizi değerlendirin ve inhaler (hava tedavisi) uygulamadan önce doktorunuza mutlaka danışın.
- Evinizin çok sıcak ve/veya çok kuru olmamasına özen gösterin. Nemlendirici cihazlar veya petek sulukları kullanarak ev havanızı nemlendirebilirsiniz. Çok yüksek ısının çocuğunuzu huzursuz edeceğini, nefes almayı güçleştireceğini unutmayın. Mümkün oldukça sık aralıklarla evinizi havalandırın.
- Çocuğunuzun ılık duş alması da solunumu rahatlatacaktır.
- Çocukların boyunları kısa olduğundan yatarken başını yükseltin. Böylece havayolu uzar ve nefes alması kolaylaşır.
Öksürük şikayeti olan çocuklarda yapılmaması gerekenler nelerdir?
2 yaş altı çocuklarda grip ilaçları ve öksürük ilaçlarının kullanımını önermiyoruz. 2-6yaş aralığındaki çocuğunuz için ise, sadece doktorunuz tedavinizde önerdiyse kullanabilirsiniz. Bu süreçte örneğin balgam söktürücü ilaçların kendisinin de öksürük yapabildiği için
5-7 günden fazla kullanılmaması gerektiğini unutmayın
1 yaş üzeri çocuklarda bitki çayı kullanımı konusunda her zaman temkinli olun. Birden fazla bitki çayını karıştırarak çocuğunuza asla vermeyin. Öksüren çocuğunuza günde 2sefer çay/tatlı kaşığı ile bal verebilirsiniz. Alerjik olmayan ve 1yaşından büyük çocuklarda balın öksürüğü rahatlattığı gösterilmiştir.
2020-2021 pandemi kışının yüz yüze eğitim kısıtlılığı, bol hijyen önlemleri ve maske kullanımı ile geçmiş yıllarda sıkça yaşadığımız bu sağlık problemlerini azaltmasını umuyorum.
Faydalı olmasını dilerim.
