Çocuklarda iyot eksikliğine dikkat!

İyot eksikliği nedir, iyot eksikliğine bağlı gelişen hastalıklar nelerdir?  Çocuklarda iyot eksikliği belirtileri nelerdir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Murat Doğan yazdı!..

İyot eksikliği çocuklarda zeka geriliğine neden oluyor 

İyot eksikliği hastalıkları, dünya üzerinde yaklaşık 2 milyar insanı etkilediği bilinen global bir sağlık sorunudur. Guatr ve iyot eksikliği tüm dünyada olduğu gibi ülkemizin bazı bölgeleri için de oldukça önemli bir sağlık sorunudur. En önemli iyot kaynağı okyanus ve denizlerdir. Deniz bitkileri ve hayvanları iyodu sudan konsantre edebildikleri için en zengin iyot kaynağını oluştururlar. Sağlıklı bir erişkinin vücudunda, % 70-80’i tiroide ait olmak üzere 15-20 mg iyot bulunur. Dünya Sağlık Örgütü önerilerine göre günlük iyot alımı 0-5 yaş aralığında 90 mikrogram , 6-12 yaş için 120 mikrogram, >12 çocuk ve erişkinde 150 mikrogram, gebelik ve emzirme dönemlerinde 250 mikrogram olmalıdır. Özellikle gebeliğin erken dönemlerinde annenin iyot eksikliği bebekte başta zeka geriliği olmak üzere, geri dönüşümsüz nörolojik bozukluklara neden olmaktadır.

Çocuklarda iyot eksikliği belirtileri nelerdir? 

Çocukluk çağında iyot eksikliğinin en yaygın bulgusu guatrdır. İyot eksikliği ile zihinsel ve psikomotor gerilikler arasında ilişki olduğu bilinmektedir. Guatrlı çocuklarda zihinsel performans ve zeka ;kontrol grubunda yer alan normal çocuklara göre daha düşük bulunmuştur. Ayrıca iyot tiroid hormonları üzerinden boy yani büyüme üzerine de etki eder. Bu etki tiroid hormonunun büyüme hormonu sekresyonunu uyarması ve growth hormon reseptör etkinliğini arttırmasıyla gerçekleşmektedir. Okul çocuklarında iyot desteğinin büyümeyi olumlu yönde etkilediği gösterilmiştir. İyot desteği aynı zamanda kan lipit düzeylerine ve insülin direnci azalmasına da katkı sağlar. Ankara bölgesinde yapılan bir çalışmada , iyot eksikliğine bağlı olarak önemli oranda guatr bulunmuştur, bilimsel fonksiyonların bundan olumsuz yönde etkilendiği saptanmıştır. Özellikle yenidoğan döneminden itibaren iyot eksikliğine maruz kalan çocuklarda norölojik anormalliklerin oranının arttığı ve toplam zeka bölümünün düştüğü yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. İyot eksikliğinin kontrol edilmesinde en etkili yol tuzun iyotlanmasıdır. WHO/UNICEF/ICCIDD 1 kg tuza 20-40 mg iyot eklenmesini önermektedir. Aynı zamanda mineral desteği olarak da gıda takviyelerinde çocuklara verilebilmektedir.