Çocuk Kardiyoloji, çocuklardaki kalp hastalıklarının teşhisi ve tedavisini güncel yöntem ve teknikler ile yapan branştır. Çocuk kardiyologları ise kalp rahatsızlığı olan çocukları teşhis ve tedavi eden doktorlardır. Çocuk Kardiyoloğu olmak için çocuk hastalıkları uzmanlığının üstüne 3 yıl daha kardiyoloji alanında yandal eğitimi almak gerekir. Çocuklardaki kalp hastalıklarının teşhisi fetal dönemde yani anne karnında başlar. Özellikle riskli gebelerde 18-24. haftalar arasında yapılan fetal ekokardiyografi ile bebeğin henüz anne karnındayken kalp hastalıkları açısından taraması çocuk kardiyologları tarafından yapılabilmektedir. Bu şekilde birçok bebekte daha anne karnındayken hastalık teşhis edilmekte ve doğumda buna yönelik olarak önlemler alınmaktadır. Henüz ülkemizde rutin olarak uygulanmıyor olmakla birlikte gelişmiş bazı ülkelerde özellikle kapak darlığı olan bazı kalp hastalıklarına anne karnında müdahale edilerek hastalığın şiddeti azaltılabilmektedir.
Yeni doğan bebeğin kalp hastası olduğu nasıl anlaşılır?
Yenidoğan bebeklerde kalp hastalığına işaret eden belirtilerin başında morarma ve solunum sıkıntısı gelir. Özellikle akciğere giden kan akışının kısıtlandığı veya damarların ters gelişmiş olmasına bağlı olarak bazı kalp hastalıklarında morarma ilk bulgu olabilir. Bu hastalarda hastalığın şiddetine göre tedavi seçenekleri gözden geçirilir, hastayı stabilize etmek için bir süre medikal tedavi uygulanabilir ancak gerekirse acil anjiografi veya cerrahi operasyon planlanır. Özellikle kalp deliği olan veya aort damarında ciddi darlık olan bazı bebeklerde kalp yetersizliği ve solunum sıkıntısı gelişebilmektedir. Bu durum prematüre doğanlarda daha erken ve şiddetli olur. Bu hastalara da doğumdan kısa süre sonra cerrahi bir operasyon uygulanması gerekebilir. Yine bazı yenidoğan bebeklerde hiç şikayet olmamasına rağmen rutin muayenede üfürüm duyulabilmektedir. Üfürüm, normal kalp seslerinin arasında duyulan ek bir sestir, tipine bağlı olarak bazen kalp hastalıklarını işaret etmekle birlikte bazen de hastalıkla ilişkisiz olarak duyulabilir. Üfürümün şiddeti, yeri, yayılımı önemlidir ve doktora tanıda yardımcı olur. Bazı üfürümler masum üfürüm olarak adlandırılır ve herhangi bir kalp hastalığına işaret etmez. Günümüzde bu bebekler ekokardiyografi ile değerlendirilerek hızlı ve doğru tanıya ulaşılabilmektedir. Yine daha büyük çocuklarda da üfürüme neden olabilecek hastalıkların teşhisini ekokardiyografi ile koyabilmekteyiz.
Çocuklarda veya gençlerde koroner ateroskleroza bağlı kalp krizi geçirilmesi oldukça nadir bir durumdur. Göğüs ağrısı ve/veya kardiyak enzimlerde yükseklik olan genç hastalarda bu durumun kalbi oluşturan yapıların iltihabi durumuna (perikardit, myokardit gibi) veya doğuştan olan bir koroner damar anomalisine bağlı olma ihtimali daha yüksektir. Ancak özellikle yakınlarında koroner kalp hastalığı olan ve/veya 50 yaşından önce kalp krizi geçiren birinin bulunması çocuğun da bu yönden araştırılması için bir nedendir. Çocuk kardiyoloji muayenesinde bu çocuklara öncelikle şikayetleri sorulur; göğüs ağrısı olup olmadığı , eforla herhangi bir şikayet varlığı araştırılır. Fizik muayene yapılır ve mutlaka tansiyon ölçülür. Daha sonra 12 derivasyonlu EKG çekilerek aritmi varlığı araştırılır. Gerektiği durumlarda ekokardiyografik inceleme yapılır. Ailesinde erken yaşta kalp krizi geçiren gençlerin kan yağlarına (kolesterol trigiliserid) mutlaka bakılması gerekir. Eforla şikayeti olanlara efor testi yapılır ve sonuçlar toplanır. Yapılan bu testlerde sorun olan çocuklara diyet, medikal tedavi uygulanabilir ve hayat tarzı değişikliği önerilebilmektedir.
Kalp delikleri ameliyatsız kapatılabilir mi?
Çocuklarda doğuştan olan bazı kalp delikleri zamanla kendiliğinden kapanabilirken bazılarını ise anjio yöntemiyle veya ameliyat ederek kapatmak gerekir. Deliğin ne zaman ve ne şekilde kapatılacağına Çocuk Kardiyoloji Uzmanı ve Çocuk Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı karar verir. Anjio yöntemi ile kapatılabilen başlıca kalp delikleri; atriyal septal defekt(ASD), ventriküler septal defekt(VSD) ve patent duktus arteriosus(PDA)tur. Ameliyatsız olarak anjio yöntemi ile kapatılacak kalp deliği anjio öncesinde bu konuda deneyimli bir çocuk kardiyoloğu tarafından detaylı olarak değerlendirilir, kapatma işleminde kullanılacak materyalin tipi ve numarası belirlenir. Anjio işlemi sırasında hastaya genel anestezi uygulanır. İşlem sonrası hasta 24 saat daha klinikte izlenir ve sorun yoksa kontrole gelmek üzere taburcu edilir.
