Bebeklerde ek gıdaya geçiş ne zaman olmalı? Ek gıdaya nasıl başlanır? Ek gıda verilirken nelere dikkat edilmelidir? Bebeğimizin ek gıdaya hazır olduğunu nasıl anlarız? Ek gıdaya geçişte en çok merak edilenleri
Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Çelik’e sorduk…
Bebekler ek gıdaya ne zaman başlamalı?
İlk altı ay anne sütüyle beslenen bebekler için en heyecanlı dönemlerden biri ek gıda başlangıcıdır. Pek çok ebeveyn bu süreçte heyecanlanıp, daha erken ek gıdaya geçmek isteyebilir. Altı aydan önce her şey yolunda gidiyorsa ek gıdaların başlanması tavsiye edilmez. Altı ay sonrasında önemli bir dönem başlar. 6-8 ay arasında beslenme düzeninde yüzde 70 anne sütü, yüzde 30 ek gıda; 9. ay sonrasında beslenme düzeninde yüzde 60 anne sütü, yüzde 40 ek gıda; 1 yaş sonrasında ise beslenme düzeninde yüzde 50 anne sütü yüzde 50 ek gıda şekli uygulanmalıdır.
Ek gıdaya nasıl başlanır? Ek gıdaya başlandığında yaşanabilecek sorunlar nelerdir? Üç gün bekleme kuralı nedir?
Süt besininden katı gıdalara geçiş dönemi olarak da adlandırılan bu sürece her bebek hemen adapte olamayabilir. Ek gıdalara alışma döneminde kusma, ishal, kabızlık, döküntü gibi sorunlar yaşanabilir. Bu sorunlara önlem olarak 3 gün kuralı uygulanmalıdır. Yani hangi ek gıdaya başlanmışsa 3 gün aynı gıda verilmelidir. Besinlerin az miktarda 3 günlük aralarla verilmesi, çocuğun bir besin maddesine olan alerjisi varsa, bu kolaylıkla tespit edilebilir. 6-8 ay arası dönemlerde iki çay bardağı ek gıda tavsiye edilir. İlk etapta sebze ve tahılla başlanmalı. Çünkü çocuklar meyveye alıştıklarında, sebze ve tahıla adapte olamayabilir. Bebeğiniz bu dönemde elinizdeki her besinin tadına bakmak ister. Ancak sinir ve kas sistemleri çalışmadığı için henüz yürüyemediği gibi; mide-bağırsak sistemi ve kanı temizleyen böbrekleri de gelişimine devam etmekte olduğu için bebeğinizin yetişkinlerle aynı yiyecekleri tüketebilmesi uygun değildir
İlk ek gıda için tarif öneriniz nedir?
Mevsiminde bir sebze ile önce sulu bir sebze püresi yapılmalı. Sonra kaşıktan akmayacak kıvamda sebze püresine geçiş yapalım. Sebze püresi hazırlarken tel süzgeçten geçirerek en baştan pütürlü gıdalara alıştırmak gerekir, lütfen blender kullanmayın. Sebzeler önce tel süzgeçten geçirerek başlayıp çatalla ezerek ve sonra lokmalar halinde verilmeli.
Ek gıda hazırlanırken blender kullanılmalı mı?
Bebeklere asla blender kullanmamak gerekir. Besinler pütürlü olarak hazırlanmalı çünkü bu çiğneme becerisini, yutma becerisini engellerken konuşma yeteneğini olumsuz da etkileyebilir. Ayrıca çocuklar blender sistemine alışırsa 3-4 yaşa kadar pütürlü gıda tüketemeyebilir.
Ek gıdaya hazır olduğu nasıl anlaşılır?
Bebeğin başını dik tutması, oturabilmesi, el ve göz koordinasyonunun gelişmesi, oyuncaklarını ağzına götürmesi, dil çıkarma refleksinin kaybolması, kaşıktan yiyecekleri alabilmesi, ağzını açma, yutma ve çiğneme koordinasyonun gelişmesi; ek gıdalara geçiş için uygun dönemde olunduğunun işaretleri olarak kabul edilebilir. Ayrıca çocukları sofra düzenine alıştırmak çok önemli. 6 ay sonrasında masanın yanında mama sandalyesi önermek gerekir.
Ek gıda verirken nelere dikkat edilmelidir?
Doğal tarım tavsiye edilir. İlk 1000 gün önemlidir. İlk 1000 günü tanımlamak lazım; ilk 1000 gün bebeğin ana rahmine düştüğü andan itibaren iki yaş sonuna kadar ki dönemdir. Altı aydan sonra bebeklere mevsim sebze ve meyveleri vermek önemlidir. Bir yaşa kadar yumurta beyazı, tuz, şeker, portakal, mandalina, çilek, bal, patlıcan, bakla gibi gıdalar önerilmez.
Bebeklere yoğurt nasıl verilmeli?
Bebeklere yoğurt vermek için 6. ayın dolması gerekir. Bebeğiniz için yoğurt mayalarken mutlaka günlük pastörize süt kullanılmalıdır. Alerji riskine karşı başlangıçta 1-2 bebek kaşığı yoğurt ile başlayıp çocuğun isteğine göre miktarı arttırabilirsiniz. Ara öğün olarak anne sütü aldığı saatlerin haricinde tüketmesini sağlayın. Yoğurt vermeden önce bebeğinizin dudağının üstünde renksiz olan bölgeye yoğurdu sürün ve 40-60 saniye bekledikten sonra silin, eğer 4-5 dakika içinde sürülen bölgenin dışına kabarıklık ve kızarıklık olursa inek sütü alerjisinin erken belirtisi görüldüğü için yoğurt denemesini 3-4 ay erteleyip tekrar deneyin. Yine olursa inek sütü alerji testi de yapılabilir.
Devam sütüyle yoğurt yapılır mı?
Devam sütüyle yoğurt yapılabilir. Bunun için bebeğin ayına uygun devam sütü kullanılmalıdır.
Malzemeler:
100 ml hazırlanmış devam maması
1 çay kaşığı yoğurt
Yapılışı:
90 ml kaynamış-ılınmış suya 3 ölçek katılarak hazırlamış olduğunuz devam sütü ılık iken 1 çay kaşığı yoğurt ilave ederek mayalayın. Kımıldatmadan üzeri örtülerek 3–4 saat mayalanmaya bırakın.
Bebeklere meyve ne zaman verilmeli? Hangi zamanda hangi meyve verilmeli?
İlk etapta sebze ve tahılla başlanmalı. Çünkü çocuklar meyveye alıştıklarında, sebze ve tahıla adapte olamayabilir. Bu nedenle ilk 6 ay bitiminde hemen meyve başlanmamalı. Sebze ve tahılla ek gıdaya başlayan bebeklere sonrasında meyve verilmeli. Bebeklere ilk başlanacak meyveler alerjik özelliği olmayan, sindirimi kolay meyveler olmalıdır. İlk başlanacak meyveler mevsimine göre elma, şeftali ya da armut olabilir. Meyve seçiminde mevsime uygun meyve ile başlanması önemlidir. Meyve püresine tercihen sabah öğle arası saat 10.00-10.30 gibi başlanmalıdır. Meyveler blenderda değil cam rendeden geçirilerek verilmelidir. Çilek ve tropikal meyveler alerjik olabileceği için 1 yaştan önce verilmemeli.
Ek gıdaya geçiş döneminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Ek gıdalara erken başlandığında; sindirim sisteminin tam gelişmemiş olması nedeniyle ishal ve besin alerjilerinde artış gözlenir. Diğer yandan, doğru ve yeterli besinler verilmediği takdirde gelişim problemleri ortaya çıkabilir. Ek gıdalara geç başlandığında ise; ilerleyen aylarda anne sütü yetersiz kalabileceği için büyümede yavaşlama, bağışıklıkta zayıflama ve kilo alım problemlerine neden olabilir. Uygunsuz besin seçimi de; protein enerji malnütrisyonu olarak bilinen ciddi gelişim bozukluğu ve eser element eksikliği ile sonuçlanabilir.
Bebekler günde kaç öğün yemek yiyebilirler?
Bebekler 6-8 ay arası iki bebek kavanozu kadar, 9-12 aylar arası üç bebek kavanozu kadar ek gıda alabilirler.
Ek gıdaya geçilirken yapılan yanlışlar nelerdir?
İlk kez denenecek yiyeceklerin bebek açken verilmesine ve bebeğin üzerinde herhangi bir alerjik reaksiyon gösterip göstermediğini takip edebilmek için besinlerin teker teker verilmesi doğru bir yaklaşım olacaktır. Ek besinlerin oranını, bebeğin alımına göre yavaş yavaş arttırmakta fayda var. Her yeni başlanan gıda sonrası bebekte ishal, döküntü, kusma olup olmadığının kontrol edilmesi önemli. Bebek istemediği bir besine zorlanmamalı, belli bir ara sonrasında gıda yeniden denenmelidir. Pütürlü gıdalar verilmesine dikkat edilmelidir. Biberon, kaşıkla beslenme alışkanlığının kazanılmasını geciktirebilmektedir. Bir yaşından önce bebeklere inek sütü verilmemelidir. Bebeğin öğününü daha zenginleştirmek için yapılan bir başka hata ise bulamaç yapmak. Bebeğin farklı tatların ayrımına varmasını ve damak zevkinin oluşmasını engelleyen bulamaç ile oluşturulan öğünlerden uzak durmak gerekmektedir.
