Yazı İçeriği
Geçtiğimiz hafta okuyucularımızdan keçi sütünün bebekler için faydalı olup olmadığına dair mesajlar aldık. Bu konuda annelerin kafası oldukça karışık. Özellikle inek sütüne alerjisi olan bebekler için keçi sütünün uygun olup olmadığı tartışılıyor. Biz de Anne Bebek Kulübü uzmanlarına sorduk: Keçi sütü bebekler için faydalı mı? İşte uzmanlarımızın görüşleri…
İnek sütü alerjisinde keçi sütü kullanılabilir mi?
Uz. Dr. Görkem Astarcıoğlu: İnek sütü protein alerjisi denilen hastalık, isminde “inek sütü” geçse de keçi, eşek, deve gibi tüm hayvanların sütlerinde bulunan kazein, beta-laktalbumin gibi bir takım proteinlere karşı gelişen immünolojik mekanizmalardan kaynaklanmaktadır. Anne sütünde beta laktalbumin yerine alfa laktalbumin bulunmakta, kazein bulunmasına rağmen whey / kazein oranı daha fizyolojiktir.
İnek sütü protein alerjisi olan bir bebek; direk keçi sütü ya da keçi sütü bazlı mama ile şikayetlerinden kurtulduğunu belirtiyorsa tanıda karmaşa vardır.
Bu gibi bebeklerin tedavisinde bu proteinlerle karşılaşmamaları sağlanarak, bağışıklık sistemlerinde zamanla bu proteinlere karşı gelişecek duyarlılığın azalması beklenir. Anne sütü ile beslenen bebeğin annesinin diyetinden hayvan sütleri ve bunların ürünleri çıkarılır. Mama ile besleniyorsa proteinleri parçalanmış yani hidrolize formüller seçilmelidir.
Her canlının sütü kendi yavrusuna idealdir. Bu nedenle; anne sütü dışında bebeğe verilecek tüm sütlerden, içeriğindeki potansiyel kadar faydalınamamaktadır. İnek sütünün protein oranı çok yüksek, anne sütünün daha düşüktür. İnek ve keçi sütünün kalsiyum içeriği anne sütünden daha fazla olmasına rağmen faydalanım oranı daha düşüktür. Faydalanılamayan moleküller böbrekler üzerine yük oluşturur. Özellikle tek yönlü keçi sütüyle beslenen kişilerde uzun dönemde folik asit eksikliği görülebileceği, bunun da kansızlık ve zihinsel ve sinirsel fonksiyonlarda yavaşlamaya yol açabileceği unutulmamalıdır.
Keçi sütünün inek sütünden farkları nelerdir?
Uz. Dr. Alp Tunç: Son dönemde yapılan istatistiki araştırmalarda ne yazık ki anne sütü ile beslenen bebek oranın giderek azaldığı saptanmıştır. Anne sütü ile beslenmeyen bebeklerin mama ile beslenmeye başladığı düşünülebilir fakat ilginç olarak anne sütü ile besleme oranı azalırken, aynı istatistikler bebeklerdeki mama tüketiminin de azaldığını göstermektedir. Yani bu bebekler ne anne sütü ne de uygun formül mamalarla beslenmiyorlar. Peki bu bebekler ne ile besleniyor? Bu bebeklerin bir kısmı değişik hayvan sütleri bir kısmı da erken dönemde yoğun ek gıda ile besleniyor. Hayvan sütleri arasında en çok tercih edilen süt; inek sütüdür. İnek sütünü takiben ikinci sırada keçi sütü gelmektedir. Keçi sütünün son dönemde popülaritesinin artması ile maalesef anne sütü ve formül mama yerine, keçi sütü kullanılma oranında ciddi oranda bir artış olmuştur.
Keçi sütü anne sütüne yakın mıdır?
KEÇİ SÜTÜNÜN ÖZELLİKLERİ
İyi özellikler
- Kısa zincirli ve orta zincirli yağ asitlerinden zengindir. (Özellikle inflamatuar hastalıklar ve immun sistem açısından önemlidir.)
- Tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri fazla (doymamış yağ asitleri kalp sağlığı ve dolaşım açısından yararlıdır)
- Nükleotitler, serbest aminoasitler fazla,
- Alfa s1 kazein oranı inek sütüne göre düşük (Süt alerjisinden sorumlu olan madde kazeindir)
Kötü özellikler
-
- Kazein oranı anne sütüne göre yüksektir (Süt alerjisinden sorumlu, sindirimi zorlaştırır. İnek, koyun ve keçi sütleri kazeinli yüksek sütler olarak geçer)
- Solit yükü yüksektir, böbrekleri yorar (içerisindeki Na, Cl, K, fosfor, protein oranı yüksek olduğundan dolayı)
- İçeriğindeki Demir, Vitamin, vitamin B12 ve folik asit miktarı düşüktür.
- Anne sütünün içerdiği prebiyotikleri içermez
- Keçi sütü 100 ml de 4.1 gr karbonhidrat içerir, anne sütü ise 6.9 gr karbonhidrat içerir. (Keçi sütü bebeğe yeterli enerjiyi veremez.)
Her ne kadar inek sütü ile karşılaştırıldığında, keçi sütünün iyi özellikleri olsa da, asla anne sütü veya formül mamanın yerini tutamaz. Özellikle bir yaş öncesi bebekler için kullanılması yanlıştır.
Keçi sütünün faydaları nelerdir?
Uz. Dr. Mehmet Cengiz: Öncelikle bebekler için anne sütünün en mükemmel gıda olduğunu, ilk 6 ay sadece anne sütünün verilmesini, en az 2 yıla kadar da emzirilmesi gerektiğinin altını çizelim. Gel gelelim son zamanlarda sürekli tartışılan keçi sütü-inek sütü tartışmasına… Dünyanın pek çok yerinde keçi sütü inek sütüne tercih ediliyor. Sebebi ise keçi sütünün anne sütüne en yakın süt olmasıdır. Neden mi? İnek sütünde bulunan A1 beta kazein denilen proteinin, keçi sütünde anne sütündeki gibi A2 beta kazein şeklinde bulunmasıdır. Keçi sütünde bulunan kazein proteinin anne sütüne benzer olması nedeniyle sindirimi daha kolay ve allerjik etki oluşturma riski inek sütüne göre daha azdır. Ancak yine de keçi sütünü mümkün mertebe 1 yaşından sonra içirilmesinde fayda var. 8.aydan sonra keçi sütünün sulandırarak verilip, 3 gün kuralına uyularak verilebileceğini söyleyen görüşler de var. İlk 6 ay anne sütü, 6.aydan sonra temel beslenme yine anne sütüdür. 6.aydan itibaren keçi sütünün yoğurdu, peyniri tercih edilebilir. Çünkü sütün mayalanmış ürünleri, allerjik reaksiyonlara neden olan proteinlerin yüksek oranda değişime uğramasıyla oluşur. Keçi sütünün başka artılarına değinmek gerekirse;
- Keçi sütü inek sütünden %13 daha fazla kalsiyum
- Keçi sütü inek sütünden %25 daha fazla B6
- Keçi sütü inek sütünden %47 daha fazla A vitamini
- Keçi sütü inek sütünden %134 daha fazla potasyum
- Keçi sütü inek sütünden %27 daha fazla selenyum
- Keçi sütü inek sütünden 3 kat daha fazla niasin içerir
- Keçi sütü aglutinin (bir antikor çeşidi) içermez iyi tolere edilir, laktoz içeriği az olduğu için çocuklarda daha az gaz oluşumuna neden olur.
Keçiler, doğada yeni filizlenen dallarla beslenir, suni yem tüketmez ve radyasyonlu hiç bir madde tüketmez. Bu nedenle birçok Avrupa ülkesinde astım, allerji, kronik öksürük, egzama, hırıltılı solunum, sindirim problemleri olan çocuklarda iyileştirici özellikleri olması nedeniyle inek sütüne tercih edilmektedir. Yine birçok çalışmada keçi sütünün bağışıklık sistemini güçlendirici, düzenleyici etkileri görülmüştür.
Özetle anne sütü ilk 6 ay tek başına en önemli beslenme gıdasıdır. 6.aydan sonra temel gıda yine anne sütüdür. 6.aydan sonra bebeğe sunulacak olan sütün mayalanmış ürünleri, 1 yaşından sonra çiğ süt tercihi için keçi sütünün inek sütünden daha faydalı ve daha az allerjik olduğu birçok çalışmayla gösterildiği için dünyanın çoğu gelişmiş ülkesinde inek sütüne tercih edilmektedir.
İlk bir yılda bebeğinize süt vermeyin!
Uz. Dr. Fatih Saraçoğlu: Çocuklarımıza bildiğiniz gibi 1 yaşına kadar anne sütü, formül mama ve ek gıdalar verirken süt verilmesini kesinlikle önermiyoruz. 1 yaşını geçen çocuklarda ise süt ağırlıklı beslenmenin doğru olmadığını hatırlatmak isterim. Süt tüketimi yaş gruplarına göre değişmekle beraber ortalama 300-400 ml’yi geçmemelidir. Buna dikkat etmemiz gelişme geriliği, kabızlık ve kansızlık gelişmemesi açısından çok önemlidir.
1 yaş üstü süt tüketiminde en çok pay inek sütüne aittir. Son yıllarda yurt dışında yapılan çalışmalarda keçi sütünün inek sütüne karşı daha üstün olduğunu gösteren delillere rastlanmıştır. Keçi sütü yüksek oranda küçük çaplı yağ asitleri ve düşük alfa 1 kazein düzeyi ile sindirim ve emilim açısından daha avantajlı bir yapıya sahiptir. Yüksek oranda protein, karnitin ve fosfat içeriğine bağlı olarak gastrointestinal sağlığın korunmasına yardımcı olur.
Keçi sütü inek sütüne göre daha az alerjendir. Keçi sütünün antimikrobiyal ve immün sistem düzenleyici özellikleri anne sütüne yakın düzeylerdedir. Keçi sütü, anne sütünün verilemediği durumlarda A, B ve D vitaminleri ve kalsiyum, magnezyum, fosfor ve demir içerikleri açısından inek sütüne üstünlüğü nedeniyle tercih sebebi olabilir.
Süt alerjisi ile ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki yazımızı da okuyabilirsiniz:
Bebeklerde ve çocuklarda besin alerjisi nasıl anlaşılır? Süt alerjisi belirtileri nelerdir?
