Yazı İçeriği
Bebekler için anne sütü çok özel bir besin kaynağıdır. Ama bazen öyle durumlar olur ki bebeğiniz günü dolmadan dünyaya gelir. Emme reflekslerine göre anne sütü nasıl verilmelidir? Prematüre bebeklerde anne sütü ve emzirme nasıl olmalıdır? Emzirilemeyen bebekler nasıl beslenilir? Bebek gelişimini olumlu yönde etkileyen anne sütü ve emzirme ile ilgili Bebek Hemşiresi ve Emzirme Danışmanı İrem Bütün prematüre bebekler için dikkat edilmesi gerekenleri Anne Bebek Kulübü‘ne yazdı.
Prematüre Bebeklerde anne sütünün önemi nedir?
Sağlıklı bir gebelik süresinin ortalama 40 haftada tamamlanması gerekiyor. Bu süreden önceki doğumlar ise prematüre olarak tanımlanıyor. Dünyaya gelmek konusunda aceleci davranan bebeklerin özellikle ilk dönemlerdeki bakımı biraz daha fazla hassasiyet gerektiriyor
Bu afacanların emzirilmesi de özel durumlar ve dikkatli uygulamalar gerektirebilir. Bebeğiniz 33. haftadan sonra emme refleksinin güçlenmesiyle yutabilecektir. Dolasıyla bu haftadan önceki bebeklerin emzirilmeden önce doktor veya hemşireniz eşliğinde emme yutma çalışmaları yaptırılmalıdır.
Emerek beslenemeyecek prematüre bebeklerde ilk saatlerden itibaren kolostrum almasını sağlayacak şekilde elle sağılarak bebeğin ağzına verilen birkaç damla kolostrum bile yaşamsal önem taşıyabilir.
Emme, yutma, bağırsak hareketi ve sindirim faaliyetlerinin olgunlaşması tamamlanmadan doğan prematüre bebeklerin yaşamlarının ilk günlerinde beslenme ve bağırsak sorunları sık görülür.
Kolostrumla ağız bakımı ve minimal beslenme desteği en küçük ve en hasta bebekler için bile çok önemlidir. Bebeklere ünitede bakıldıkları sürede kanguru bakımı sağlanmalı, emzik veya boş anne memesi ile “non nutritif”, yani amaç bebeği değil bağırsağı beslemektir. Emme desteklenmelidir.
Anne sütü ile 1000 gramın üzerindeki bebeklerde birinci, 1000 gram altı bebeklerde ikinci haftada tam enteral beslenmeye ulaşmak hedeflenir.
Küçük prematüre bebeklerde yani 34 haftadan erken doğan bebeklerde sorunlar daha fazladır. Emme ve yutma refleksleri henüz gelişmemiş olduğundan 32-34 hafta arası bebekler mide sondası ile daha küçük bebekler ilk günlerde damar yoluyla; sonra mide sondası ile ve bebek emmeyi yutmayı öğrendikçe ağızdan beslenirler.
Total parenteral beslenme (damar yolundan) çok küçük prematüre bebeklerin bağırsak yoluyla beslenemedikleri ilk günler ve haftalarda tüm besin gruplarını içeren bir sıvıyla damar yoluyla beslenmeleridir.
Bebek büyüdükçe, iyileştikçe damardan verilen besleyici sıvılar azaltılıp anne sütü ile beslenme yavaşça artırılır ve gerek kalmayınca da damardan beslenme kesilir.
Enteral beslenme besinlerin mide-bağırsak sistemine verilmesidir. Bebek emebiliyorsa ağızdan (oral beslenme), ememiyor ise ağızdan mideye gönderilen tüp (orogastrik sonda) ile beslenir.
Prematüre bebekler doğumdan sonra en kısa zamanda anne sütü ile az miktarda da olsa beslenmeye başlanır.
Bebeğin henüz gelişmemiş bağırsaklarının gelişimini tamamlaması için bu küçük miktardaki anne sütü bile çok yararlı ve gereklidir. Bu yüzden başlangıçta çok az miktarda anne sütü orogastrik sonda ile bebeğin midesine 2-3 saatte bir verilir, her gün verilen miktar azar azar artırılır.
Erken Doğumda Anne Sütü Farklı Mıdır ?
Erken doğum yapan annelerin sütünde mucizevi bir şekilde, bebeğin ihtiyacına yönelik olarak daha fazla yağ, protein, sodyum, klorür ve demir bulunur.
Bebeğin en riskli olduğu ilk haftalarda adeta anne karnında eksik kalan büyüme ve beslenmeyi sağlamak için bu durum bir mucizedir. 2-6 haftadan itibaren anne sütünün bu özellikleri zamanında doğum yapan annelerin sütlerine benzeyecek şekilde değişir.
2-6 haftadan itibaren anne sütünün bu özellikleri zamanında doğum yapan annelerin sütlerine benzeyecek şekilde değişir.
Bu bebeklerde veya bazen doktor tarafından gerekli görüldüğünde 1800-2000 gramdan küçük bebeklere de hızlı büyümeyi ve kemikleşmeyi desteklemek amacıyla anne sütüne besin içeriğini artırıcı protein, karbonhidrat, mineraller içeren ve “anne sütü güçlendiricisi” adıyla bilinen özel gıdalar eklenerek anne sütü güçlendirilebilir.
Ya Bebeğiniz Hala Yoğun Bakımdaysa?
Emzirme anneyi bebeğine bağlar, üstelik anne sağlığına da çok olumlu katkıları olur. “Kolostrum” adı verilen ilk günlerin sütleri özellikle çok değerlidir; bu nedenle birkaç damla bile olsa ilk günden itibaren verilmeye gayret edilir. Bebeğiniz sütünüz sayesinde sizden ayrılmamış olacaktır.
O zaman sütü nasıl bebeğinize vereceksiniz?
Doğum yaptıktan sonra ilk saatlerden itibaren 2-3 saatte bir sütünüzü sağın. Bebeğinizden ayrı kalsanız bile süt sağma işlemi sayesinde sütünüzün gelmesini ve zamanla artmasını sağlayacaksınız. Bu konuda bebek hemşiresinden yardım isteyebilirsiniz.
Okumalısınız: Yeni anneler merak ediyor: Anne sütü nasıl saklanır?
Anne sütü elle veya pompa ile sağılır. Özellikle elektrikli pompalar kısa sürede başarılı şekilde süt sağılmasına yardımcı olurlar.
Okumalısınız: Anne sütü saklama poşeti nasıl kullanılır?
İlk süt sağma işlemi hemen, hatta doğumhanede elle yapılır. Pompa ile sağıldığında ilk gün zaten çok az süt geleceğinden setlerde kalan miktar ziyan olacaktır. Elde edilen birkaç damla kolostrum ile ilk günden itibaren ağız bakımı yapılır, en kısa sürede çok az miktarda bile olsa beslenme başlatılır.
1-2 saat arayla ve 5-10 dakika sağmak yeterlidir. Sütü artırmak için 24 saatte en az 6 tercihen 8-12 kez (bunların en az biri gece olmak üzere) sağılmalıdır.
Prematüre annelerinde süt yapımının ve miktarında artma daha geç olur, ama zaten erken dönemde az miktarlardaki süt yeterlidir.
Bebeğin yoğun bakım ünitesinden çıktıktan sonraki ihtiyaçlarının karşılanması için ilk günden itibaren sağılan ancak verilemeyen sütlerin uygun ortamda saklanması ve sağılan sütün hastaneye/üniteye soğutucuda ulaştırılması gerekir. Tam boşalmayan memelerde süt yapımı azalacağından, memelerin tam olarak boşaltılması gerekir.
Okumalısınız: Anne sütü nasıl saklanır? Saklanmış süt nasıl kullanılır?
Prematüre bebeğiniz Ne Zaman Emerek Beslenecek?
Bebeklerin mide sondasından kurtulup emerek beslenebilmeleri için emme ve yutma hareketlerini uyumlu şekilde yapabilmeleri gerekir; çünkü bu sayede bebeğin emdiği süt nefes borusuna kaçmadan yemek borusuna gidebilir. Bu uyum sağlanmadan bebek ağızdan beslenmeye zorlanırsa yuttuğu sütleri akciğerlerine kaçırabilir.
Emme yutma koordinasyonu 32-34 haftada beklenir. Çok erken doğan bebeklerde bu beceriler daha erken olgunlaşabilir. Bu gelişimi hızlandırmak için emzik kullanma ve Kanguru bakımı çok küçük ve çok hasta bebeklere de dikkatle uygulanabilir
Bebek ağızdan 5-6 kere deneme yapıp her denemede yarıdan fazlasını emiyorsa artık güçlenmiş demektir. Sizi deneyebilir. Yoğun bakımda bebeğiniz monitöre bağlı iken emzirebilirsiniz. Eğer çok zayıf emerse bu sefere “Beslemeyen emzirme” denir.
Bu durumda bebeğin beslenmesi biberon veya tüple yapılır. Sadece anneyi emmesi genellikle 36. haftadan sonra ve genellikle evde gerçekleşir.
Prematüre Bebeklerde Beslenme Sorunları Prematüre bebeklerde beslenme problemlerine daha sık rastlanır. Bu sorunların çoğu hemen doğum sonrası dönemde görülmekle beraber, emme ve yutma sorunları uzun süre devam edebilir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Besleme esnasında bebeğin başını 45 derece açı ile tutmak
- Biberon emziğinin akış hızını ayarlamak
- Mamanın ısısını kontrol etmek
- Anne sütü veya mamanın miktarını ayarlamak
- Besleme işlemi yapan kişinin rahatlığını sağlamak
Eğer bebek ilk önce aktif emip daha sonra uyku haline geçiyorsa bebeğin gazının olabileceği düşünülmeli, uygun pozisyonda gazını çıkartmaya çalışılmalıdır. Prematüre bebeklerin çene kasları tam olarak gelişmediği için, emme işlemi esnasında çok çabuk yorularak uyku fazına geçebilirler.
Beslenme süresi 30 dakikayı geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Beslenme ne kadar uzarsa, öğün sayısı o kadar azalır. Kilo kaybı o kadar da fazla olur. Bebek beslenme sonrası sağ veya sol yan yana yatırılmalıdır.
Başı vücutla beraber 10 dereceye kadar dikleştirmede fayda vardır. Aspirasyon (Süt veya mamanın akciğere kaçması), beslenme sonralarında çok sık görülen bir komplikasyondur. Bu açıdan dikkat edilmesi gerekir.
Okumalısınız: Anne sütünü artıran gıdalar
Erken doğum yapan anneler dilerseniz forum sayfamızda tecrübeli annelerimizden destek alabilirsiniz! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
