Hamilelikte ödem neden olur, nasıl geçer?

Hamilelikte ödem neden olur, nasıl geçer? Hamilelikte ödem ne zaman başlar? Hamilelikte şişkinliğe neden olan faktörler nelerdir? Doğum sonrası ödem ne zaman geçer?  Yaşam Koçu ve Yoga Eğitmeni Aslı Karabacak, doğum sonrası ödem azaltma egzersizlerini yazdı!.. 

Hamilelikte ödem neden olur? 

Hamilelik döneminde vücudumuzda fiziksel olarak birçok değişiklik meydana gelir. Oluşan bu fizyolojik değişimler nedeniyle artan kan ihtiyacını karşılamak için damarlarda genişleme ile beraber fazla sıvı doku hücrelerinde birikir. Bebeğimiz geliştikçe ve büyüdükçe ihtiyaçları artar. Bu ihtiyaçları karşılamak için vücudumuz normalin aksine daha fazla sıvı ve kan üretmeye başlar. Bu da el ve ayak bölgelerinde şişkinliğe yani ödeme neden olur. Vücudun su tutmasından kaynaklı olan ödem, anne adaylarına rahatsızlık verir ve zorlar. Hamileliğin ilk aylarında olmazken 6.ayından itibaren ortaya çıkar. Gebelik ilerledikçe özellikle eller, ayaklar ve bileklerde yaşanan şişkinlikler vücudun olduğundan daha fazla kiloluymuş gibi görülmesine yol açar. Hamilelikte bir miktar şişkinlik yalnızca ayaklarda, bileklerde ve ellerde görüldüğü sürece korkmanıza gerek yok, ödem normal bir durumdur. Tüm anne adaylarında görülebilir. Hamilelikte oluşan ödem ağrısızdır. Fakat bunun dışında aksi bir durum gözlemlerseniz yüzünüzde veya göz çevrenizde şişme hissederseniz ya da ayaklarda, bileklerde, ellerde şişme aşırıysa muhakkak doktorunuza danışmanızda fayda var. Ellerdeki ödem fazlaca arttığında sinirleri sıkıştırarak Karpal Tünel sendromu adı verilen bir duruma neden olabilir. Bu sendromda karpal tünelden geçen sinirler ödem nedeniyle bası altında kalır ve eller uyuşur, karıncalanır, güçsüzlük hissi izlenir.

Okumalısınız: Hafta hafta hamilelik ve bebek gelişim rehberi

Ödem hangi durumda oluşur?

Sağlıklı bir beden için vücudun sahip olduğu su miktarı ile ihtiyaç duyulan su miktarının birbiri ile doğru orantılı olması gerekmektedir. Her insanın günlük en az 2 litre su tüketmesi önerilirken hamilelikte bu ihtiyaç iki kat daha artar. Hamilelikle birlikte bedeniniz hem sizin hem de bebeğinizin ihtiyaçlarını karşılamak için daha çok kan ve vücut sıvısı üretmesi gerekir. Artan kan hacmi, doku içerisinde bulunan hücrelerin arasına birikir ve şişmesine neden olur. Bir anne adayı eğer vücudunun ihtiyaç duyduğundan az su aldığında tuzu dışarı atma hızı yavaşlar. Böylece vücut tuz tutmaya başlar ve sonucunda ödem oluşturur.

Hamilelikte şişkinliğe neden olan faktörler

• Hamilelikte meydana gelen hormonal değişiklikler
• Kilosu olan kadınlarda
• Hızlı kilo alımı
• Hamilelik öncesi fazla kilolu olma
• Dengesiz beslenme
• Yetersiz protein tüketimi
• Az sıvı tüketimi
• Fazla tuz tüketimi
• Vücuttaki mineral eksikliği
• Varis problemi
• Uzun süre ayakta durma
• İkiz gebelik geçirmek
• Yaz aylarında sıcaklık artışı

Hamilelikte ödem belirtileri nelerdir?

• El, ayak ve yüzde şişkinlik
• Ayakların büyümesi ve ayakkabıların dar gelmesi
• Yürürken zorlanma
• Parmaklardaki yüzüklerin sıkması
• El ve bileklerde uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük hissi

Ödem nasıl giderilir?

• Fırsat buldukça, ayaklarınızı bir destekle yukarı kaldırmaya, tutmaya çalışın.
• Bol bol dinlenin ve uyuyun.
• Uyku yatış pozisyonunuza dikkat edin. (sol tarafınızın üzerine yatacak şekilde ayarlayın. Bu şekilde ana toplardamar üzerindeki baskıyı azaltmış olursunuz)
• Otururken, bacak bacak üstüne atmayın.
• Uzun süre hareketsiz kalmaktan, oturmaktan kaçının.
• Uzun süre ayakta kalmamaya özen gösterin.
• Rahat ayakkabılar tercih edin.
• Ayak bileğinizi ya da baldırınızı sıkan çoraplar kullanmayın.
• Hafif ve rahat giysiler tercih edin.
• Bol sıvı alımına dikkat edin.
• Beslenmenize dikkat edin. Protein açısından zengin gıdalarla beslenmeye çalışın. (gerekiyorsa bir diyetisyenden destek almayı ertelemeyin)
• Yorucu olmayan yürüyüşlere çıkın.
• Düzenli olarak egzersiz yapmaya çalışın.
• Ayak egzersizleri yapın.
• Dolaşımı hızlandırmak, kan akışını aşağıdan yukarıya doğru sağlamak için ayaklara ve alt bacaklara yapılan masaj ayaklarınızdaki şişkinliklerin azalmasını sağlayabilirsiniz. (masaj için eşinizden destek alabilirsiniz)
• Yine aynı şekilde duşta soğuk su masajı kan dolaşımını hızlandırır.
  

Doğum sonrası ödem ne zaman geçer?

Doğumdan sonra hemen ödemin geçmesi beklenir. Ancak vücuttaki fazla sıvının atılması için 1 ya da 3 aylık bir zaman süreci vardır. Bazı durumlarda ödemin atılması için yeterli olan süre 6 aya kadar uzayabilmektedir. Bu nedenle sabırlı olup, bebeğinizi beslemeye, bol bol emzirmeye odaklanmalısınız. Zaten emzirmek ve bol bol sıvı tüketimi ödemi atmanıza yardımcı olacaktır. Göreceksiniz ki vücudunuz zamanla normale dönecektir.

Okumalısınız: Vücuttan ödem nasıl atılır? İşte ödem ve şişkinlik attıran yiyecekler

Ödem azaltma egzersizleri

Ayak indirip kaldırma

Gün içerisinde oturduğunuz yerden kolayca uygulayabileceğiniz bir egzersiz. Sandalyenizde sırtınızı destekleyecek bir şekilde dik oturun ve parmak uçlarınız yerle temasını kesmeyecek şekilde topuklarınızı yukarı kaldırıp indirip yere basın. Gün içerisinde bu hareketi her biri 15 tekrardan oluşan 5 set halinde yapabilirsiniz.

Ayak çevirme

Ayaklarınızla bilek eklemlerinizden saat yönünde ve tersinde daireler çizmek kan akışına hız kazandıracaktır. Gün içerisinde her iki ayak için 10-15 tekrar yapabilirsiniz.

Basamaktan inip-çıkma

Çok yüksek olmayan bir basamak ya da kalın kitap üzerine, topuklarınız yükseltinin dışında kalacak şekilde çıkın. Elinizle sağlam bir yere tutunarak destek alın. Ardından topuklarınızı yükseltinin altında kalan boşlukta pedala basar gibi bir aşağı bir yukarı olacak şekilde hareket ettirin. Sanki topuklu ayakkabı giymiş gibi yükseltip alçaltın. Arka bacakları topuğu düşürdüğünde iyice esnet. Bu hareketi fırsatını bulduğun her an bir yerden destek alarak 10-15 tekrar ile rahatlıkla uygulayabilirsiniz.

Bacak esnetme

Ayaklarınızı öne bir adım atarmış gibi açın ve bacakları öne ve geriye hareket ettirerek arka bacaklarınızı esnetin. Ardından arka bacağınızın topuğunu merdiven inip çıkıyormuş gibi indirip kaldırın. Bu hareket kasları uzatarak kan dolaşımını hızlandırır ve ödemin azalmasına yardımcı olur. Aynı zamanda kramplara da iyi gelir. Her iki bacak için 10-15 tekrar yapabilirsiniz.

Alt bacak masajı

Alt bacaklara masajla destek olmak kan dolaşımını yukarıya doğru yönlendirecektir. Masaj için eşinizden destek alarak ilişkinizi de güçlendirebilirsiniz.

• Öncelikle sırtınızı destekleyerek dik bir pozisyonda oturun. Bir bacağınızı ayak bileğini diğer bacağınızın dizine koyacak şekilde bacak bacak üstüne atın.
• Kan dolaşımını yukarı doğru yönlendirmek için ayak bileğinizden dize doğru çok bastırmadan ufak dokunuşlarla sanki üzerinize dökülen tozu sıyırıyor gibi yukarıya doğru hareketlerle bacağınızı süpürün. Bunu kuru at kılından yapılmış bir fırça ile de yapabilirsiniz.
• Ardından iki elinizle baş parmaklarınızı bacağınızın arkasına doğru yerleştirin. Yukarıya doğru sanki bez sıkar gibi ayak bileğinizden dize kadar yavaşça sıkarak küçük küçük hareketlerle kan dolaşımını yönlendirerek ilerleyin.
• Baş parmağınızla ayak bileğinden başlayıp baldır boyunca dizin arkasına kadar küçük küçük basılar uygulayarak bu şekilde yukarıya doğru ilerleyin. Bu hareket dolaşımı yukarıya hareketlendirerek hem sizi hem de bebeğinizin rahatlamasını sağlayacaktır.

Bunu her iki bacak için fırsatınızı bulduğunuz her an düzenli olarak yapabilirsiniz.

Ödem ve şişkinlikler konusunda son derece dikkatli ve bilinçli olmalısınız. Şişkinlikler, çoğu zaman zararsız olmasına rağmen ‘preeklampsi’nin (hamilelikte hipertansiyon) belirtisi de olabilir. Ödemin nedenini bulmak bu yüzden önemlidir, kontrollerinizi aksatmamalısınız.

Hamileliğinizin sağlıklı ve güzel geçmesi dileğiyle…