Devlet tarafından karşılanan aşılar ve özel aşılar

Bebeklerde aşılama nasıl yapılır?  Bebek aşıları ücretli mi? Bebek aşıları zararlı mı? Bebek aşılarının yan etkileri nelerdir? Bebek aşıları ateş yapar mı?  Aşıların içinde bulunan civa otizme neden oluyor mu? Bebek hastayken aşı yapılır mı? Devlet tarafından karşılanan aşılar nelerdir? Devlet hangi aşıları karşılamıyor? Devletin karşılamadığı özel aşıları yaptırmak gerekir mi?

Devlet tarafından karşılanan aşılar ve özel aşılar 

Bu yazımızda devletin karşıladığı ve karşılamadığı bebek aşıları hakkında detaylı bir şekilde yer verdik. Devlet hastanesinde bebek aşısı yaptırmak isteyenler için devletin bebeklere yaptığı ücretsiz aşıları yazımızda bulabilirsiniz.

Aşıların tarihçesi

Aşılar yüzyıllardır insanlık tarihinde görülen ölümcül hastalıklara karşı geliştirilen kişilerin ve dolayısıyla toplumun korunmasını sağlayan en önemli silahlardır. Tarihte milyonlarca insanın sakat kalmasına ve ölümlerine yol açan hastalıklar aşılar sayesinde ciddi ölçüde azalmış bazı hastalıklar ise tamamen ortadan kaldırılmıştır. Dünya nüfusunu ciddi anlamda etkileyen bu hastalıklara karşı bilim adamları çareler aramış ve bunun sonucunda aşılar keşfedilmiştir.

Aşılar, zayıflatılmış mikropların vücut tarafından tanınması ve asıl mikropla karşılaşınca onlara karşı güçlü bağışıklık yanıt oluşturarak onların ortadan kaldırılması prensibine dayanır. Başka bir deyişle vücudumuz asıl mikropla karşılaşmadan önce Aşı sayesinde nasıl savaşacağını öğrenmektedir. Bir örnek vermek gerekirse; azılı bir düşmanla savaşmadan önce askerlere her türlü  eğitimin, savaş taktiklerinin öğretilmesi, askerlerin daha etkin savaşabilmelerini sağlamaktadır. Bu anlamda bebeklerimize , çocuklarımıza azılı düşman olan mikrop ve virüslere karşı onların savunma sistemi hücrelerini eğitmek ancak aşı ile mümkündür. Aşı ile bağışıklık sistemi hücreleri azılı düşman mikrop ve virüslerin zayıf hallerini önceden görüp ona göre hazırlık yapıp bunu hafızalarına kötü günler için kaydeder ve bu eğitimi almak her bebeğin-çocuğun hakkıdır.

Bebek aşıları zararlı mı?

Ülkemizde Sağlık Bakanlığımız tarafından birçok elim hastalığa karşı uygulanan aşılar sayesinde bebek-çocuk ölümleri, sakatlıkları önemli ölçüde azaltılmıştır. 20 yıl öncesine kadar her gün polikliniklere bu hastalıklara yakalanıp sakatlanmalara , ölümlere neden olan bu durum günümüzde Aşılar sayesinde önemli ölçüde azalmış nerdeyse bu hastalıkların görülmez hale gelmesine vesile olmuştur.  Genç bir hekim olarak hocalarımızdan sıklıkla duyduğumuz çocuk felci, meningokok, kızamık, kızamıkçık, difteri , tetanoz, zatürre (influenza, pnömokok) gibi elim hastalıkları biz artık  görmez hale geldik. Hatta birçok yeni hekim arkadaşımız Meningokok, kızamık hastalığını hiç görmemektedir. Bunun yegane sebebi çocuklarımızın bağışıklık sistemleri aşılar sayesinde bu hastalıklara karşı artık tecrübeli hale gelmesinden kaynaklanmaktadır.

Bebek ve çocuklar için aşı takvim: Hangi aşı ne zaman yapılır? 

Devlet tarafından karşılanan aşılar hangileri?

Sağlık bakanlığımızın rutin aşı takviminde ve ödeme kapsamında bulunan Hepatit A-B, BCG (tüberküloz, Karma Aşı(Difteri, Tetanoz, Boğmaca, H.influenza, Polio), Pnömokok, KKK(Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak), Suçiçeği aşıları şeklindedir.

Devletin karşılamadığı aşılar hangileri?

Bir de bakanlık tarafından yapılması önerilen ancak ödeme kapsamında olmayan aşılar; Rotavirüs, Meningekok, İnfluenza(grip), HPV aşısı bulunmaktadır. Bu aşılardan Rotavirüs aşısı hayatı tehtid eden ciddi ishallere neden olan Rotavirüs ishallerini engellemek için önerilmektedir. Rotavirüs aşısı zayıflatılmış canlı virüs içermektedir. Meningekok aşısı Meningokok Menenjiti dediğimiz sakatlıklara ve ölümlere neden olan hastalığa karşı geliştirilmiştir. Rotavirüs aşısı gibi canlı zayıflatılmış mikrobu içermektedir. Grip aşısı riskli olan insanlarda özellikle akciğer, kalp enfeksiyonlarına neden olarak hayatı tehtid etmektedir ve zayıflatılmış canlı mikrobu içermektedir. HPV aşısı Human Papilloma Virüs dediğimiz mikrobun özellikle kadınlarda rahim ağzı,vajinal, vulvar, anal ve boğaz kanserlerine , erkeklerde siğil ve boğaz, penis kanserlerine karşı geliştirilmiş bir aşıdır. HPV aşısı mikrobun kendisini içermez, virüse benzer protein partüküllerini içerir.

Aşıların içeriğinde bulunan civa otizme neden oluyor mu? 

Aşıların içinde civa var mı? İçinde civa olan aşılar zararlı mı?

Gelelim bebek aşılarının içeriği konusunda merak edilenlere… Özel aşılarla ilgili birçok aileyi tereddütte bırakan noktalardan biri Adjuvan (civa, aliminyum vs) maddeleri ve aşıları üretmede kullanılan Jelatin içeriklerine karşıdır. Adjuvan dediğimiz maddeler aşının bağışıklık sistemini güçlü uyarabilmesi için yardımcı maddelerdir ve aşı içeriğindeki miktarları yediğimiz balık, sebze ve meyvelerden daha az miktardadır. Yediğimiz bir porsiyon balıkta bile tüm aşılardan daha fazla miktarda civa olabilmektedir. Yapılan birçok çalışmada civalı aşı ve civasız aşılar kullanılmış ve ikisi arasında ileriki dönemlerde Otizm sıklığı ile ilgili bir fark görülmemiştir.

Domuz jelatinli aşılarla ilgili yetkililer ne diyor?

Diğer bir konu da Aşılarda kullanılan jelatin içeriği ile ilgilidir. Jelatin aşı içeriğinde bulunan mikropların üretilmesi için kullanılan bir beslenme ortamıdır. Tepkilere en çok neden olan domuz jelatinidir. Bu konuda Diyanet’in net fikri olmasına ve Bakanlık tarafından da içerikle ilgili onay olmasına rağmen bazı ailelerin tereddütleri devam etmektedir. Müslüman ülkelerin hassasiyetleri doğrultusunda aşı firmalarının çoğu aşı içeriğindeki domuz jelatini yerine sığır jelatini kullanmaya başlamış hatta ülkemizde de bakanlığımız tarafından milli aşı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Mevcut durum itibari le Diyanet’in bazı aşı içeriklerinde, tıbben şifa amaçlı kullanıldığı için dinen sakınca olmayacağını söylemesine rağmen bazı kesimlerce hala tereddüt konusudur.

Dinimiz sağlık ve şifa gibi konularda makul ölçülerde bu gibi durumlara ruhsat vermektedir. Örneğin probiyotik olarak kullandığımız kefirin içinde hatta yediğimiz meyvelerin bazılarında sindirim esnasında çok düşük miktarlarda alkol oluşabilmektedir. Ancak dinen sağlık ve fayda sağladığı için miktar olarak ihmal edilecek düzeyde olan bu duruma müsaade etmektedir. Bu konuda aşı firmaları müslüman ülkelerin hassasiyetlerine göre aşı içeriklerini düzenlemekte ve ülkemizde de Bakanlığımız milli aşı üretmek konusunda çalışmaktadır. Aşı yan etkilerini azaltmak ve bu gibi konularda tereddütlerin azalması için bilim insanları teknoloji geliştikçe aşıların daha da mükemmel hale getirilmesi için uğraşmaktadır.

Devletin karşılamadığı aşıları yaptırmak gerekli mi?

Başka diğer bir konu da Sağlık Bakanlığı ödeme kapsamında olmayan aşılara gerek olmadığı düşüncesi gelmektedir. Ancak devletlerin bir aşıyı rutin aşı takvimine ekleyebilmesi için uzun süreli çalışmalar gerekmektedir ve toplumda görülme sıklığı göz önüne alınarak uygulanmaktadır. Her ülkenin aşı takvimi sık görülen hastalıklara karşı değişebilmektedir. Örneğin meningekokun sık görüldüğü ülkelere göç ya da seyahat eden kişilere meningekok aşısı zorunlu hale getirilmiştir. Ülkemizde son dönemlerde artış görülen rotavirüs, meningekok hastalıkları için yapılan özel aşıların rutin aşı takvimine alınabilmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından çalışmalar hala devam etmektedir. Özel aşılar imkanı olan aileler tarafından yapılmakta ancak maddi imkanı yetersiz ailelerde yapılamadığı için bu bir sosyal sorun haline gelmektedir. Ülkemizde Batı-Doğu bölgeleri arasında bile rotavirüs, meningekok hastalıkları görülme sıklığı Aşılama oranlarından dolayı farklılık göstermektedir. Sosyoekonomik düzeyi düşük olan özellikle de bir hanede çok kişinin yaşadığı doğu toplumlarında bu hastalıkların görülme sıklığı ciddi düzeyde artmış görünmekte ve bu durum diğer bebek-çocuk sağlığını da etkilemektedir. Batı ve Doğuda çalışmış bir hekim olarak doğuda rotavirüs ve meningokok hastalıklarının sıklığının fazla olduğunu görmek ve bu hastalıkların bebek-çocuk hayatını ciddi ölçüde tehdit ettiğine şahit olmak biz hekimleri üzmekte ve çaresiz bırakmaktadır. Maalesef bu konuda tek temennimiz Sağlık Bakanlığı’mızın bu aşıları en yakın zamanda rutin bebek aşıları takvimi dahiline eklemesi ya da imkanı olmayan dar gelirli ailelere bu konuda destek verilmesini sağlayabilmesi şeklindedir. Sağlık Bakanlığı‘mızın Aşılama konusundaki hassas, üstün ve özverili çalışmalarını yakından izlemekteyim. Bir hekim olarak insanımızı da bu konuda bilinçlendirmeye ve son bebek aşılanana dek devam edeceğim.

Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!