Yazı İçeriği
Çocuklarda idrar yolu hastalıkları yetişkinlerde olduğu gibi sık görülen rahatsızlar arasında yer alıyor. İdrar yolu enfeksiyonu tedavi edilmedi takdirde hem kız çocuklarında, hem de erkek çocuklarında kalıcı böbrek hasarlarına neden olabiliyor. Çocuğunuzda ateş, kusma, iştahsızlık, zayıf kilo alımı gibi belirtiler varsa; normalden daha yorgun ve sinirliyse doktorunuza başvurmakta fayda var. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Soner Sarmaşık, çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu neden olur, belirtileri ve tedavisi konusunda merak edilen soruları yanıtladı.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), idrar kesesi, böbrekler veya idrar akışını sağlayan idrar yollarının enfeksiyonudur. Özellikle kızlarda oldukça yaygındır. Kızların en az yüzde sekizi ve erkeklerin yüzde ikisi, yedi yaşına gelmeden önce bir kez İYE olurlar.
İdrar yolları enfeksiyonu genellikle ciddi değildir, ancak tedavi edilmezlerse bazen yüksek tansiyon veya böbrek sorunları gibi komplikasyonlara yol açabilirler. Antibiyotik tedavisi ile genellikle birkaç gün içinde iyileşirler.
İdrar yolu enfeksiyonunun iki türü vardır:
–Üst idrar yolu enfeksiyonu: Enfeksiyon böbreklerde veya üreterlerde (böbrekleri ve mesaneyi birbirine bağlayan tüpler) olduğunda.
–Alt idrar yolu enfeksiyonu: Enfeksiyon mesanede veya üretrada olduğunda (mesaneden idrarı vücuttan dışarı taşıyan tüp). Mesane enfeksiyonu sistit olarak da bilinir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonuna ne sebep olur?
-Hemen hemen tüm İYE’lere bakteriyel bir enfeksiyon neden olur. Çoğu durumda, soruna neden olan çocuğunuzun kakasındaki bakterilerdir.
-Bazı bakteriler bağırsakta herhangi bir sorun yaratmadan yaşayabilirler, ancak idrar yoluna girerlerse İYE’ye neden olabilirler. Bunun olmasının iki ana yolu vardır:
-Çocuğunuz hala bebek bezindeyse, ne kadar çabuk değiştirirseniz değiştirin, kaka yaptığında alt kısmındaki bakteriler üretrasına girebilir.
Çocuğunuz tuvalet eğitimi aldıysa, tuvalet kağıdındaki idrar yoluna alttan bakteriler girebilir. Bu, özellikle arkadan öne doğru silen kızlarda geçerlidir, ancak erkeklerde de olabilir.
-Çocuğunuz çiş yaptığında mesanesini tamamen boşaltmazsa, İYE riski artar. Bu, kabızlık durumunda da olabilir, çünkü bağırsaklarındaki kaka mesaneye baskı yapabilir ve tüm çişlerin dışarı çıkmasını engelleyebilir. Tuvalet eğitimi alan çocuklar da bazen kasıtlı olarak çişlerini tutabilirler.
-Daha az yaygın olarak, reflü veya vezikoüreteral reflü (VUR) adı verilen bir durum da İYE’ye neden olabilir. Bu, böbrekten mesaneye (üreter) giden tüplerdeki geçişle ilgili sorunlar olduğunda olur. İdrar böbreğe doğru geri sızar ve bu da İYE’ye neden olabilir.
Okumalısınız: Bebeğin idrar yolu enfeksiyonu nasıl anlaşılır?
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Çocuklarda İYE olup olmadığını söylemek zor olabilir. >İYE bazı belirtilerle kendini gösterebilir:
-Ateş-nedeni bilinmeyen ateş tablolarında unutulmaması gerekir
-Kusma
-Normalden daha yorgun veya sinirli olmak
-İştahsızlık veya zayıf kilo alımı
Özellikle çocuğunuz henüz konuşmuyorsa, İYE’nin daha spesifik belirtilerini tespit etmek zor olabilir. Ancak aşağıdaki İYE belirtilerini fark edebilirsiniz:
-İdrar yaparken ağrı, ağlama – bu, bazı çocukların kasıtlı olarak çişlerini tutmasına neden olabilir
-İdrar kaçırma
-Normalden daha sık çiş ihtiyacı
-Karnında, yanlarında veya alt sırtında ağrı
-Kötü kokan, bulanık görünen veya içinde kan olan çiş
Çocuğumu ne zaman doktora götürmeliyim?
Evet, bir İYE’den şüpheleniyorsanız – veya çocuğunuz genel olarak iyi değilse ve buna neyin sebep olduğundan emin değilseniz çocuğunuzu hekiminize götürün. İYE’si varsa, ne kadar erken tedavi edilirse o kadar iyi.
Doktorunuz, çocuğunuzun semptomlarına neden olan bir İYE veya başka bir şey olup olmadığını kontrol etmek için muhtemelen bir idrar testi önerecektir. .
Test, küçük çocuğunuzun İYE olabileceğini gösteriyorsa, doktorunuz hemen antibiyotik tedavisine başlayacaktır. Ayrıca tanıyı doğrulamak için idrar kültürü gibi daha ileri testler yapılabilir.
Çoğu İYE, uzun vadeli sorunlara neden olmaz. Ancak doktorunuz, enfeksiyonun herhangi bir hasara neden olmadığından emin olmak için çocuğunuzun İYE’si iyileştikten haftalar veya aylar sonra bu taramaları önerebilir.
Çocuğumun idrar yolu enfeksiyonu tedavisi nasıl olacak?
Doktorunuz, çocuğunuzun evde alması için bir antibiyotik kürü reçete edebilir. Çocuğunuzun onları ne kadar süre alması gerekecek, ne tür bir İYE’ye sahip olduğuna bağlıdır:
Doktorunuz üst İYE’den şüpheleniyorsa, çocuğunuzun yedi ila 10 gün boyunca antibiyotik alması gerekecektir.
Çocuğunuzun İYE’si, tedavi başladıktan bir veya iki gün sonra düzelmelidir. Ancak daha iyi görünse bile antibiyotik tedavisini tamamlamanız gerektiğini unutmayın. Çocuğunuz bir veya iki antibiyotik günü içinde iyileşmeye başlamazsa, hekiminize tekrar başvurmanızda fayda vardır.
Çocuğunuzun durumu iyi değilse, beslenemiyor, ateşi yüksek seyrediyorsa hastaneye yatması , damardan antibiyotik verilmesi gerekebilir.
Okumalısınız: Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları hangi komplikasyonlara neden olabilir?
Çoğu durumda, bir İYE, antibiyotiklerle kolayca tedavi edilmeli ve çocuğunuza uzun vadeli herhangi bir soruna neden olmamalıdır. Ancak bazen tedavi edilmeyen İYE’ler komplikasyonlara neden olabilir.
İYE’lerden kaynaklanan en yaygın komplikasyon, böbreklerde yara izi veya hasardır. Bunun küçük çocuklarda İYE’lerin yaklaşık yüzde 15’inde gerçekleştiği düşünülmektedir. Nadiren de olsa, küçük çocuğunuzun üst İYE’si varsa, özellikle de idrar kesesinden böbreğe geri dönmesinden (böbrek reflüsü) kaynaklanıyorsa, bu daha olasıdır. Çocuğunuz için hızlı bir şekilde tedavi almak, bunun olma riskini önemli ölçüde azaltabilir. VUR tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının önemli nedenidir ve uzun vadede kronik böbrek yetmezliğine neden olabilir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu tablolarında araştırılması uygun olacaktır
Çocuğunuzun böbreklerinde yara izi olması, çok şiddetli olmadıkça, herhangi bir acil soruna neden olması muhtemel değildir. Ancak büyüdükçe onun için sorunlara neden olabilir, örneğin onu yüksek tansiyona daha yatkın hale getirebilir.
Çocuğunuzun böbreklerinde herhangi bir yara izi varsa, doktorları, büyüdükçe herhangi bir sorun riskini en aza indirmek için ihtiyacınız olan tüm tedaviyi ve tavsiyeleri size verecektir.
İdrar yolu enfeksiyonu varken çocuğuma nasıl bakmalıyım?
En önemli şey, ilaçlarını doktorunuzun önerdiği şekilde aldığından emin olmaktır. Ağrısı varsa, doğru dozda bebek parasetamol veya ibuprofen verebilirsiniz. Çocuğunuzun sıvı alımına dikkat edin, yeterli sıvı aldığından emin olun. Küçük çocuğunuz tuvalet eğitimi aldıysa, iyileşene kadar her zaman yakınlarda bir lazımlık veya tuvalet olduğundan emin olun. Onu düzenli olarak gitmesi için cesaretlendirin ve çiş ihtiyacı var gibi göründüğü anda onu tuvalete götürmeye çalışın.
Okumalısınız: Çocuklara tuvalet eğitimi nasıl verilir?
Çocuğumda idrar yolu enfeksiyonunun geri gelmesini önleyebilir miyim?
Bazen idrar yolu enfeksiyonu tekrarlayabilir. İYE geçiren tüm kızların neredeyse yarısı ve her beş erkekten ikisi, tekrar idrar yolu enfeksiyonu geçirebilir.
Çocuğunuzun İYE geçirmesini önlemenin kusursuz bir yolu yoktur, şunlara dikkat etmek faydalı olacaktır:
-Kız çocuklarda, altını önden arkaya doğru silin ve yeterince büyüdüğünde ona aynısını yapmasını öğretin. Bu, alt kısmındaki bakterilerin üretrasına girme riskini azaltır.
-Onu gün boyunca düzenli olarak su içmesi ve ihtiyaç duyduğu zaman çiş yapması için teşvik edin. İdrar tutmak İYE nedeni olabilir.
-Pamuk gibi doğal malzemelerden yapılmış bol iç çamaşırları kullanın. Sentetik kumaşlar bakterilerin çoğalmasını kolaylaştırabilir.
-Kokulu sabunlar İYE geliştirme riskini artırabileceğinden, kokusuz sabun ve banyo ürünleri kullanın.
–Kabızlık da İYE’ye neden olabilir, bu nedenle küçük çocuğunuzun bağırsak hareketlerini sağlıklı tutmak da yardımcı olacaktır.
