Koronavirüs emziren anneden bebeğe geçer mi?

Hamile anneler için koronavirüs salgınında yüksek risk grubunda mı? Doğum sonrasında koronavirüs hastası anne bebeğini emzirebilir mi? Koronavirüs emziren anneden bebeğe geçer mi? Çocuklarda koronavirüs belirtileri nelerdir, hastalık nasıl tedavi edilir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Murat Doğan‘a pandemi döneminde anne ve çocukların alması gereken önlemleri sorduk!..

Çocuklarda koronavirüs belirtileri ve tedavisi 

Koronavirüsün öldürücülük oranı  (mortalite oranı olarak da söylenir ) %2-3 , bulaştırıcılık ise 2-3 tür .Yani bir hasta 2 ile 3 kişiye bulaştırıcılık yapar. Çin’de ilk vakalar bildirildiğinde çocuklar bildirilen vakalar arasında yoktu ve çocukların semptom göstermediği bildirilmişti . Çocuklar arasında ölüm 10 yaş altına bildirilmemiş 10 ile 20 yaş arasına ise 1-2 vaka bildirilmiştir.Tabi her geçen gün yeni bilgiler çıkmakta ve veriler değişmektedir. 1 yaş altında ciddi bir vakada bildirilmiştir . Çocuklar genelde enfekte erişkinlerden enfeksiyonu almaktalar . Erişkinlerle karşılaştırıldığında çocuklarda ölüm oranı ve ciddi hastalık oranı oldukça düşük olarak saptanmıştır. Çocuklarda 0-9 yaş arasında ölüm bildirilmemişken 10 ile 19 yaş arasında 549 hastadan sadece 1 i kaybedilmiştir ( Mortalite %0,2 ).

Çocuklarda görülen semptomlar arasında grip benzeri şikayetler olur, dalgalı ateş, zatürre ve üst solunum yolu ile ilgili bulgular  (öksürük, boğaz ağrısı, tıkalı burun, hapşırma ve rinore) bulunur. Çocuklarda genelde bulgulara yönelik tedavi verilir (ateş düşürücü, burun tıkanıklığı giderici vs). Nadir vakalarda bakteri enfeksiyonu oluşabileceğinden antibiyotik tedavisi de verilmektedir.

Covid-19 döneminde hamilelik ve emzirme

Benzer şekilde gebelerde de şiddetli enfeksiyon ve ölüm riski yüksek olarak saptanmamıştır. Fakat daha yüksek erken doğum riskine sebep olabileceği bildirilmiştir. Anne sütünde virüs saptanmamıştır. Dolayısı ile Covid pozitif olsa veya olası vakada olsa maske ve el emizliğiyle emzirmeye devam edilmesi önerilmektedir. Anne sütü antikor desteği sağlamakta ve çok iyi bir besi öğesi, durumundadır, emzirme teşvik edilmelidir. Anne emziremeyecek kadar yorgunsa, sütün manuel veya elektrikli pompalarla sağılması önerilebilir, böylece ailenin sağlıklı bir üyesi veya bir bakıcı sağılmış sütü bebeğe verebilir. Bu süreçte hijyene dikkat edilmelidir .Gebe kadınlarda doğrulanmış veya şüpheli enfeksiyon vakalarında, doğumu izleyen 14-21 gün boyunca yüksek düzeyde bir takip ve gözlem gerekir.

Çocuklarda maske kullanımını ihmal etmeyin 

Son olarak çocukların bulgu vermemesi  ve ya hastalığı hafif atlatması el hijyeni, mesafe ve maske takılmasına engel olmamalıdır. Özellikle ev içi bulaştırıcılık öz önüne alınarak yaşlı ve riskli popülasyon (anne baba ve yaşlı grup) korunmalıdır. 

Bilimsel Referanslar:

[1] Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia. N Engl J Med 2020. http:// dx.doi.org/10.1056/NEJMoa2001316 [Epub ahead of print]. 

[2] WHO. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report–43; 2020, https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/ 20200303-sitrep-43-covid-19.pdf?sfvrsn=d03e7a3a_2. 

[3] Wei M, Yuan J, Liu Y, et al. Novel coronavirus infection in hospitalized infants under 1 year of age in China. JAMA. doi: 10.1001/jama.2020.2131.[Epub ahead of print].

 [4] Cai J, Xu J, Lin D, et al. A CASE SERIES OF CHildren with 2019 novel coronavirus infection: clinical and epidemiological features. Clin Infect Dis 2020. http:// dx.doi.org/10.1093/cid/ciaa198 [pii: ciaa198], [Epub ahead of print].

 [5] Liu Z, Bing X, Zhi XZ. [The epidemiological characteristics of an outbreak of 2019 novel coronavirus diseases (COVID-19) in China]. Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi 2020;41:145–51.

 [6] National Institute of infectious diseases. Field Briefing: Diamond Princess COVID-19 Cases, 20 Feb Update. Published: 21 February 2020. https:// www.niid.go.jp/niid/en/2019-ncov-e/9417-covid-dp-fe-02.html.

 [7] Tian S, Hu N, Lou J, et al. Characteristics of COVID-19 infection in Beijing. J Infect 2020. http://dx.doi.org/10.1016/j.jinf.2020.02.018 [pii: S0163- 4453(20)30101-8], [Epub ahead of print].

 [8] Wang D, Ju XL, Xie F, et al. [Clinical analysis of 31 cases of 2019 novel coronavirus infection in children from six provinces (autonomous region) of northern China]. Zhonghua Er Ke Za Zhi 2020;58(4):E011. http:// dx.doi.org/10.3760/cma.j.cn112140-20200225-00138 [Epub ahead of print].

 [9] Corman VM, Landt O, Kaiser M, et al. Detection of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) by real-time RT-PCR. Euro Surveill 2020;25:2000045. 

[10] Kam KQ, Yung CF, Cui L, et al. A well infant with coronavirus disease 2019 (COVID-19) with high viral load. Clin Infect Dis 2020. http://dx.doi.org/ 10.1093/cid/ciaa201 [pii: ciaa201], [Epub ahead of print]. 

[11] Gao J, Tian Z, Yang X. Breakthrough: Chloroquine phosphate has shown apparent efficacy in treatment of COVID-19 associated pneumonia in clinical studies. Biosci Trends 2020. http://dx.doi.org/10.5582/bst.2020.01047 [Epub ahead of print].

 [12] Lai CC, Shih TP, Ko WC, Tang HJ, Hsueh PR. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (COVID-19): the epidemic and the challenges. Int J Antimicrob Agents 2020;105924. http:// dx.doi.org/10.1016/j.ijantimicag.2020.105924 [Epub ahead of print]. 

[13] Chen H, Guo J, Wang C, et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. Lancet 2020. http://dx.doi.org/ 10.1016/S0140-6736(20)30360-3 [In Press].

 [14] Wang X, Zhou Z, Zhang J, et al. A case of 2019 Novel Coronavirus in a pregnant woman with preterm delivery. Clin Infect Dis 2020. http://dx.doi.org/10.1093/ cid/ciaa200 [pii: ciaa200], [Epub ahead of print].

 [15] Liu W, Wang Q, Zhang Q, et al. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) during pregnancy: a case series. Preprints 2020, 2020020373. 

[16] Zhu H, Wang L, Fang C, et al. Clinical analysis of 10 neonates born to mothers with 2019-nCoV pneumonia. Transl Pediatr 2020;9:51–60.

 [17] Lu Q, Shi Y. Coronavirus disease (COVID-19) and neonate: what neonatologist need to know. J Med Virol 2020. http://dx.doi.org/10.1002/jmv.25740 [Epub ahead of print].

 [18] Niu Y, Yue H. Wuhan Tongji Hospital diagnoses first case of neonatal infection with new coronavirus; 2020, http://society.people.com.cn/n1/2020/0205/ c1008-31572959.html. Date accessed: February 7, 2020 (in Chinese).

 [19] Zeng LK, Tao XW, Yuan WH, et al. [First case of neonate infected with novel coronavirus pneumonia in China]. Zhonghua Er Ke Za Zhi 2020;58:E009. http://dx.doi.org/10.3760/cma.j.issn.0578-1310.2020.0009 [Epub ahead of print].

 [20] Zhang Z, Wang C, Gao CC. Neonatal coronavirus expert confirmed at 30 hours of birth: vertical transmission from mother to infant; http://www.cnr.cn/ hubei/yuanchuang/20200205/t20200205_524961963.shtml 2020, Date accessed: February 10, 2020 (in Chinese). 

[21] Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD), Division of Viral Diseases. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19); 2020, https://www.cdc.gov/coronavirus/ 2019-ncov/specific-groups/pregnancy-guidance-breastfeeding.html. 

[22] INFOVAC-France. Bulletin supple´mentaire mars 2020 – Mise au point sur le COVID-19 en pe´diatrie; 2020, https://www.infovac.fr/actualites/bulletinsupplementaire-mars-2020-mise-au-point-sur-le-covid-19-enpediatrie?utm_source=Sarbacane&utm_medium=email&utm_campaign= Bulletin%20Infovac%20sp%C3%A9cial%20Coronavirus%202020%20-%20Mars