Çocuklarımızın doğdukları ilk günden beri her şeyi en iyi şekilde tüketmeleri için özen gösteriyoruz. Her şeyin en tazesini, yemeklerin sağlıklı pişirme yöntemlerine dikkat ediyoruz. Bu sebeple çocuklarımızın okula başladıkları dönem beslenme açısından çok önemli. Çocukların sosyal çevrelerinin genişlemesiyle birlikte, kendi kararlarını kendilerinin vermesi gereken durumlar oluyor. Bu sebeple sağlıklı beslenme hakkında öncelikle kendimizi daha sonra çocuğumuzu bilgilendirmemiz gerekiyor.
Yetersiz beslenme okul başarısını düşürüyor
Okul çağı döneminde, öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişimlerini en iyi şekilde tamamlamalarına ve ileriki yaşlarda sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmalarına destek olmak gerekir. Yapılan çalışmalarda, yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin dikkat sürelerinin kısaldığı, algılamalarının azaldığı,öğrenmede güçlük çektikleri ve okul başarılarının düşük olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte çocukluk çağında sağlıksız ve fazla beslenmeye bağlı olarak; şişmanlık, şeker hastalığı, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, psikolojik bozukluklar ve kanser riskleri görülebilir. Enfeksiyon hastalıkları sık ve ağır seyreder. Özellikle kız çocuklarında menstrüasyonun da (adet görme) etkisiyle demir yetersizliği anemisine (kansızlık) sık rastlanır.
Çocukluk çağı obezitesine dikkat
Günümüzde çocukluk çağı obezitesi ve buna bağlı gelişen hastalıkların görülme sıklığı gün geçtikçe artış göstermektedir. Çocukluk ve ergenlik döneminde obezite sorunu yaşayan çocukların yetişkinlikte de obez olma riski %70’dir. Bu sebeple çocukluk çağı obezitesi önlem alınması gereken bir konudur.
Günümüzde 5-17 yaş grubu 10 çocuktan birinin kilolu olduğu bulunmuştur. Ülkemizde yapılan araştırmalar sonucunda çocukların yaşam tarzı değişikliği sağlanamadığı sürece , çocukluk çağı obezitesinin ilerde akut sağlık problemi haline geleceği önemli bir risk ortaya koymaktadır.
Son yıllarda obeziteyi önlemek ve çocukların sağlıklı beslenebilmeleri açısından okul kantinlerinde çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Fakat bu düzenlemeler her okulda düzenli olarak uygulanamadığı için yeteri kadar etkin olamıyor. Halbuki okul kantinlerinde sağlıklı besin seçeneklerin sunulması, çocukların seçeneklerini mutlaka doğru yönde etkileyerek yavaş yavaş yaşam tarzı haline getirmeyi başaracaklardır.
Çocuğunuza örnek olun
Aileler çocukların yalnızca okul başarıları ile değil, onların büyüme ve gelişmelerini izleme ve sağlıklı beslenme davranışları geliştirmeleriyle de yakından ilgilenmeli ve kendi beslenme alışkanlıkları ile örnek olmalıdırlar.
Öğrenciler için en önemli öğün kahvaltı olduğu unutulmamalıdır. Bütün gece süren açlıktan sonra , vücudumuz ve beynimiz güne başlamak için enerjiye gereksinim duymaktadır. Kahvaltı yapılmadığı takdirde, dikkat dağınıklığı, yorgunluk, baş ağrısı ve zihinsel performansta azalma olmaktadır. Bu sebeple güne yeterli ve dengeli yapılan bir kahvaltı ile başlamak öğrencilerin okul başarılarının artmasında son derece önemli olacaktır. Aile çocuğuna Kahvaltı yapma alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bu nedenle çocukların aileleri tarafından mutlaka kahvaltı yaptırılıp okula gönderilmeleri gerekir.
Birkaç kahvaltı seçeneği verecek olursak
Bir bardak taze sıkılmış meyve suyu, peynirli omlet, ekmek
- Bir bardak süt, 1 adet haşlanmış yumurta, 5 adet zeytin, ekmek, 1 porsiyon meyve veya domates
- Bir bardak süt, peynir, tahin pekmez, ekmek, meyve
- Bir bardak süt, ekmek, 3-4 adet ceviz içi
Okul çağı dönemi çocukları için öneriler;
- Her öğünde 4 temel besin grubunda yer alan yiyeceklerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.
- Ara öğünler mutlaka yapılmalıdır. Çocuğunuzun beslenme çantasına kahvaltıdan öğle yemeğine kadar ve öğleden akşam yemeğine kadar ara öğün koyma alışkanlığı kazandıralım.
- Günde en az 2 su bardağı süt içme alışkanlığı edinilmelidir.
- Günde en az 5 porsiyon sebze-meyve tüketilmelidir.
- Günde en az 8-10 bardak su tüketilmelidir.
- Çocuğunuzun bilişsel gelişimi için iyot tüketimine özen gösterilmelidir. En iyi iyot kaynağı iyotlu tuzdur. Yemeklere pişmeye yakın zamanda tuz eklenirse günlük yeterli iyot sağlanır.
- Oluşabilecek kansızlık büyümeyi olumsuz yönde etkiler, dikkat ve algılamayı azaltır. Demirden zengin gıdalar çocukların beslenmesinde muhakkak olmalıdır. Bunlar; et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller, pekmez, tahin, kuru meyveler, koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. Bu besinleri c vitamininden zengin(turunçgiller, domates, biber ve sebzeler) ile beraber tüketirsek daha iyi emilim sağlayacaktır.
- Yemekler yavaş ve iyi çiğnenerek yenmelidir.
- Vücudun düzenli çalışması, tüketilen besinlerin vücuda yararlılığının artırılması, çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimlerine olumlu katkı sağlaması açısından fiziksel aktivitenin artırılmasına da önem verilmelidir. Bu nedenle, çocukların gerek okul yönetimi gerekse de ebevynleri tarafından sevdikleri herhangi bir spor dalı ile ilgilenmelerine teşvik edilmelidir.
- Düzenli ve yeterli uyunmalıdır.
- Televizyon ve bilgisayar karşısında oldukça az vakit harcanmalıdır.
- Çiğ sebze ve meyveler bol su ile yıkanmadan yenilmemeli, açıkta satılan besinler tüketilmemelidir.
- Öğün aralarında şekerli besinlerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır.
- Eller yemeklerden önce mutlaka yıkanmalıdır.
- Çocukların boy uzunluğu ile ağırlıklarına dikkat edilmeli ve izlenmelidir.
- Düzenli güneşlenerek D vitamini almalarına özen gösterilmelidir.
- Hazır paketli ürünlerden uzak durulmalıdır.
- Şeker ve şekerli besinler, cips, gazlı içecekler ve çay yerine; süt, yoğurt, sütlü tatlılar, taze sıkılmış meyve suları tercih edilmelidir.
- Açıkta satılan ürünler yeterince güvenilir ve temiz değildir. Ayrıca, uygun koşullarda muhafaza edilmedikleri için çabuk bozulma riski taşırlar. Bu nedenle, özellikle okul çevresinde açıkta satılan besinlerin kesinlikle satın alınmaması gerekmektedir.
- Çocuğunuza yiyecekleri ödül ve ceza olarak kullanmayınız!. Örneğin yemeğini yediği için/ odasını temizlediği için çocuğunuza tatlı vermek. Sağlıksız yiyeceklerin cazibesini artıran bu davranışlardan kaçınmak gerekiyor. Ayrıca siz çocuğunuza bu tip yiyeceklerin sağlıksınız olduğunu anlatmıştınız?! O halde bu tür yiyecekleri ödül olarak vermekte nerden çıktı?! Düşünsenize çocuklar için kafa karıştırıcı bir durum yaratabiliyor! Bu nedenle yiyecekler çocuğun kafasında ödül ve ceza ile eşleşmemelidir. Çocuğunuzu sevindirmek için farklı seçenekler sunabilirsiniz; sevdiği oyunları beraber oynamak, yeni boyama kitapları almak, birlikte yürüyüş yapmak gibi aktiviteleri seçenek haline getirdiğimizde ileride yaşamına dokunuş yapmış olacağımızı unutmamalıyız.
Başarılı ve sağlık dolu bir eğitim yılı olmasını dilerim..
