Bebeklerde pişik nasıl önlenir?

Bebeklerde pişik; genellikle bebeklerin bez bölgesinde, boyun, koltukaltı, dirsek/diz gibi eklem yerleri ve cildin kıvrım yerlerinde gördüğümüz kızarık döküntülerdir ve bebeklerdeki en sık cilt problemidir. Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre, 4 ila 15 aylık tüm bebeklerin yarısından fazlası iki ayda en az bir kez pişik olur. Peki bu pişikler neden olur? Bebeklerde pişik nasıl önlenir veya tekrarlamasını engellemek için bizler neler yapabiliriz? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Pelin Çırtlık Belen, pişik hakkında merak edilenleri yazdı!..

Bebeklerde pişiğe neden olan faktörler nelerdir? 

1. Nem, sıcaklık ve cildin ıslak kalması: Nemli ve sıcak ortam veya bebeğinizin ortam sıcaklığına uygun giydirilmemesi (fazla giydirilmesi) hem cilt bariyerinin bozulmasına, cildin hassaslaşmasına hem de ciltte enfeksiyon gelişmesine zemin hazırlar. Bu durumlarda hem bez bölgesinde hem de özellikle boyunda, koltuk altlarında ve dirsek kıvrımlarında pişiklerin arttığını görebiliriz.
2. Dışkı ve idrardan tahriş: İdrar (içerisindeki amonyak nedeniyle) ve dışkıya (içerisindeki proteaz, lipaz gibi sindirim enzimleri nedeniyle) uzun süre maruz kalmak bebeklerin hassas cildini tahriş edebilir. Özellikle ishal geliştiği durumlarda dışkı daha tahriş edici bir özellikte olduğu için bez bölgesindeki pişikler artabilir. 
3. Sürtünme: Cilde sürtünen dar çocuk bezleri veya giysiler, bez bölgesini temizlerken sertçe ovmak cilt bariyerine hasar vererek kızarıklığa neden olabilir.
4. Kullanmakta olduğunuz ürünlere tepki: Bebeğinizin cildi; kullandığınız bebek bezleri, kremler, ıslak mendiller, deterjan, çamaşır suyu, yumuşatıcı, losyonlar veya yağlara tepki gösterebilir. Bazen bebeklerin kullandığı bebek bezinin markası değiştirildiğinde dahi döküntülerin arttığına şahit olabiliriz. 
5. Bakteriyel, viral veya mantar enfeksiyonları: Bebek bezinin kapladığı bölgeler (kalçalar, uyluklar ve genital bölge) sıcak ve nemli olduğu için bakteri veya mantar enfeksiyonuna karşı daha savunmasızdır. Ayrıca antibiyotik kullanan bebeklerde, ciltteki mantar büyümesini kontrol altında tutan “iyi” bakteriler antibiyotiğe bağlı azalabilir ve mantar enfeksiyonu nedeniyle bebeklerde bez bölgesinin kızarmasına neden olabilir. Bebek bezi döküntüsü çok kırmızıysa ve dış kenarlarında küçük kırmızı döküntüler varsa, pişik 3 günden daha uzun sürüyorsa, döküntüde içi su dolu kabarcıklar gelişiyorsa ilaç gerektiren bir döküntü ve enfeksiyon durumu olabilir. Bu durum tespit edildiğinde doktorunuz tarafından uygun kremlerle tedavisi yapılması gerekir.
6. Ek gıdaya geçiş dönemi: Bebekler katı yiyecekler yemeye başladıklarında dışkılarının içeriği değişir ve bu da pişik olasılığını artırır. Bebeğinizin diyetindeki değişiklikler ayrıca dışkılama sıklığını artırabilir ve pişik oluşumuna neden olabilir. Emziriyorsanız, bebeğiniz diyetinizdeki değişikliklere bağlı tepki olarak pişik geliştirebilir. 
7. Hassas ciltli bebekler: Atopik dermatit veya seboreik dermatit (egzama) gibi cilt rahatsızlıkları olan bebeklerin bebek bezi döküntüsü geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir. 
8. Alerjiler, enfeksiyonlar, hastalıklar: Bebeğinizde bir alerji varsa bu durum pişiğin şiddetlenmesine neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonlarında pişik gelişme riski artar. Çinko eksikliği, biotin eksikliği, bazı kalıtsal hastalıklarda da inatçı, iyileşme göstermeyen pişikler görülebilir.

Bebeklerde pişik oluşumunu önlemek için nelere dikkat etmeliyiz?

1. Bebeğinizin bezini sık sık kontrol edin/değiştirin. Bez bölgesini kuru tutmak, pişik oluşumunu önlemek için en önemli noktalardan biridir. Islak / dışkı yapılan bezleri, bebeğinizin cildinde tahriş oluşmasına neden olmadan, mümkün olan en kısa sürede değiştirmeye özen göstermelisiniz. En geç 2 saatte bir bez kontrolü yapmalısınız. Ayrıca, kız bebeklerde genital bölgenin dışkı ile uzun süre temas halinde kalması pişiklerin haricinde mesane ve idrar yolu enfeksiyonuna da neden olabilir.
2. Her bez değişiminde bebeğinizin altını temizleyin: Su; bebeğinizin cildini temizlemek için en iyi tercihtir. Tabii bebeğinizin altını temizlerken her seferinde yıkamak mümkün olmayabilir. Bu durumlarda yine su ile (sadece su içeren mendillerle) hafifçe silerek bebeğinizin temizliğini yapabilirsiniz ancak asla alkollü veya kokulu, kimyasal katkı maddeleri, sentetik ve koruyucu maddeler içeren ıslak mendilleri kullanmayınız.
3. Bebeğinizin cildini nazik bir şekilde kurulayın/kurumaya bırakın: Hepimiz; cildimizi koruyan doğal bir bariyere sahibiz. Bebeğinizin de bez bölgesini kurularken ovalamak ve sürtünmeyi arttırmak bu doğal bariyerin bozulmasına ve tahrişe neden olarak pişik gelişimine ve muhtemelen bu bölgede enfeksiyona zemin oluşturur. Bu yüzden bebeğinizi kurularken hafifçe dokunmaya dikkat ediniz. Bebek bezini tekrar bağlamadan önce cildin kuru olduğundan emin olunuz.
4. Bebeğinizin bez değişimini yaparken bez bölgesini bir süre havalandırın: Cildi bezsiz bir şekilde havalandırmak cildi kurumaya bırakmanın en iyi yoludur. Her bez değişiminde minimum 15 dakika kadar bebeğinizin cildini havalandırabilirsiniz. Ufak kazaları önlemek için, bebeğinizi bezsizken büyük bir havlu veya çarşaf üzerine yatırabilirsiniz. Bez bölgesi ve kıvrım bölgeleri tam anlamıyla kurumadan bezi bağlamayınız.
5. Bebek bezi değişiminde merhem veya krem ​​kullanın: Özellikle çinko oksit gibi ciltte bariyer oluşturan kremlerin kullanımı, dışkı ve idrarın bebeğinizin cildiyle doğrudan temasını engeller. Böylece pişik gelişimine engel olur. Bu yüzden (özellikle hafif bir kızarıklık başladığını gördüyseniz) bez değişimlerinde ince bir tabaka halinde sürebilirsiniz. Bir diğer önemli nokta ise pişik için bebek pudrası veya mısır nişastası içerikli pudraları kullanmamanız.  Çünkü bebeğiniz bunları soluyabilir ve bu durum akciğerlerine zarar verebilir, nişasta ise candida mantarlarının üremesine neden olur.

1. Bebek bezlerini çok sıkı bağlamayın: Sıkı çocuk bezleri, bebek bezi bölgesine havanın girmesini engeller; bu bölgede, bel veya uylukta sürtünmeye neden olur. Bunun sonucunda oluşan nemli, sıcak ortam ve sürtünmeyle hassaslaşan bebek cildi bebek bezi döküntülerine davetiye çıkarır. Bu nedenle bebeğinizin bezini çok sıkı bağlamayın.
2. Doğru bez tercihi: Tek kullanımlık, bebeğinizin kilosuna uygun, yüksek emici güce sahip, yumuşak dokulu bebek bezlerini tercih ediniz.
3. Her bez değişiminden sonra ellerinizi iyice yıkayın: El yıkama, bakteri, virüs veya mantarın bebeğinizin vücudunun diğer bölümlerine, size veya diğer çocuklara yayılmasını önler.
4. Kıyafetler için öneriler: Pişiklerden korunmak için giydirilen kıyafetlerin %100 pamuklu ve nefes alabilen yapıda olmasına, çok sıkı kıyafet giydirilmemesine, bebeğinizin kıyafetlerini yıkarken hipoallerjen, parfümsüz ürünlerin tercih edilmesine dikkat ediniz. 

Bebeğinizde gelişen pişikler birkaç gün içerisinde geçmezse, kırmızı noktalar veya içi su dolu kabarcıklar oluşursa, döküntüler iltihaplanırsa, ateş yüksekliği görülürse mutlaka bir çocuk doktoru tarafından bebeğinizin değerlendirilmesi gerekir.