Bebeklerde ateş nasıl düşürülür?

Bebeklerde ateş, ebeveynler için endişe verici olabilir. Ancak ateş bir hastalık değildir,, bir semptom olarak kabul edilir. Ateş genellikle vücudun bir hastalıkla savaştığı ve bağışıklık sisteminin çalıştığı anlamına gelir. Bebeğinizin ateşi varsa, muhtemelen soğuk algınlığı veya başka bir viral enfeksiyon kapmış demektir. Bebeklerde daha az görülmekle birlikte, pnömoni, idrar yolu enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları veya kan bakteriyel enfeksiyonu veya menenjit gibi daha ciddi bir enfeksiyon ateşe neden olabilir. İşte bebek ateşinin nedenleri ve bebeğiniz ateşlendiğinde ne yapmanız gerektiği!… Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Belen Ateş, bebeklerde ateş nasıl düşürülür? konusunda merak edilenleri yazdı!..

Ateş nedir?

Sevgili anne-babalar ateş, ebeveynler için yaygın bir endişe kaynağıdır. Ancak ateşin kendisi tehlikeli değildir. Gelin bu yazıyla doğru noktalara odaklanalım ve yersiz endişelerinizi azaltalım.

Ateş, hastalığın kendisi değil, bir hastalığın belirtisidir. Bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaştığının bir işaretidir ve bu nedenle hastalık seyrinde doğal bir süreçtir.

Ateş, çocuğunuzun vücut sıcaklığının 38°C’nin üzerine çıkmasıdır. Çocuklar için normal vücut sıcaklığının aralığı 36,5°C-38°C’dir. Bebeğin ateşini ölçerken, rektal termometre genellikle en doğru sonuçları verir.

Rektal, kulak veya alın sıcaklığının 38.0° C veya daha yüksek; koltuk altı sıcaklığının 37.2° C veya daha yüksek olmasıdır. (Dikkat, kulak ölçümleri 6 aylıktan önce doğru değildir. )

Genel olarak ateş, çocuğunuzun vücudunun bir enfeksiyonla savaştığının bir işaretidir.

Bazen sıcak hava koşulları veya kalın giyinmekten de kaynaklanabilir. Bu durumda odanın ısısını düşürdüğünüzde ve fazla kıyafetleri çıkarttığınızda ateş hızlıca normale döner.

Okumalısınız: Çocuklarda ateş kaç olmalı, yüksek ateş nasıl düşürülür? 

Bebeklerde ateş neden olur?

Enfeksiyonlar, çocuklarda ateşin en yaygın nedenidir. Çocukluk çağı enfeksiyonlarının çoğuna virüsler neden olur. Daha nadiren bakteriler de neden olabilir. Viral hastalıklarda ateş genelde 38.4° ile 40° C arasında değişmekte olup bu durum 2 veya 3 gün sürebilir.

Ateşe neden olabilecek başlıca enfeksiyonlar:

• Mide-barsak enfeksiyonları,
• Soğuk algınlığı, grip ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonları,
• Su çiçeği, kızamık ve kabakulak gibi bulaşıcı çocukluk çağı hastalıkları,
• Orta kulak enfeksiyonu ve bademcik iltihabı gibi kulak ve boğaz enfeksiyonları
• İdrar yolu enfeksiyonları,
• Viral veya bakteriyel olabilen alt solunum yolu enfeksiyonları,
• Menenjit, beyin ve omurilik enfeksiyonları.
• Ateşin daha nadir nedenlerinden bazıları; ilaçlara veya aşılara karşı gelişen reaksiyonlar, kronik romatizmal hastalıklar, kronik mide-barsak hastalıkları ve tümörlerdir. 
• Bazı aşıların sonrasında 12 saat içinde ateş ortaya çıkabilir ve 2-3 gün sürebilir.
• Yaygın bilinen bir yanlış diş çıkarmanın ateş yaptığıdır. Yapılan çalışmalarda diş çıkarmanın ateşe neden olmadığı gösterilmiştir.

Ateşe çoğu zaman huzursuzluk eşlik eder. Çocuğunuz ateşi yükselirken üşüyebilir, titreyebilir ve düştüğünde terleyebilir. Bazen çocuğunuz ateş nedeniyle çok sıvı kaybediyorsa ve yeterince su içmiyorsa hafif derecede susuz kalabilir. Çoğu ateş ve bunlara neden olan hastalıklar sadece birkaç gün sürer. Ancak bazen ateş, özellikle altta yatan bir hastalığın veya kronik bir hastalığın belirtisiyse, çok daha uzun sürer.

Ebeveynler ateşin havaleye ve beyin hasarına neden olacağından endişe duymaktadır. 6 ay ile 6 yaş arasındaki çocuklar ateşli havale geçirebilir. Bu nöbetler genellikle zararlı değildir ve çocuğunuzun beyninde hasar bırakmaz. Ateşli havale geçirmiş olması çocuğunuzun sarah hastası olacağı anlamına gelmez. Nadiren bu yaş gruplarının dışında da altta yatan hastalıklar varlığında ateş nöbeti tetikleyebilmektedir ve araştırılmalıdır.

Okumalısınız: Bebekler için en iyi ateş ölçer markası hangisi? 

Doktora ne zaman başvurmalıyım?

Özellikle yenidoğanda ateş, ciddi bir tıbbi durumun belirtisi olabilir. Bebeğiniz 3 aydan küçük ve ateşliyse, bu yaş döneminde belirli enfeksiyonlar daha tehlikeli olabileceğinden evde kontrol etmeye çalışmadan önce doktor kontrolüne gidilmelidir ki önemli hastalıklar atlanmasın.

• 3-12 aylık çocuğunuzun ateşi varsa, evde ateş düşürücü önlemler alabilirsiniz, ancak mümkün olan en kısa sürede bir hekime başvurmalısınız. 
• 12 aylıktan büyük çocuğunuzun ateşi varsa ve aşağıdaki durumlardan birisini fark ederseniz,
• Çocuğunuzun genel durumunda kötüleşme, 
• Nefes almakta zorlanma veya hızlı nefes alıp verme,
• Uykuya meyilde artış,
• Beslenmesinde belirgin azalma, emmeyi veya su içmeyi reddetme,
• Çok az idrar çıkartma,
• Sıvı kaybına neden olacak kadar kusma veya ishal,
• Cildinde kırmızı veya mor renkli lekeler varsa veya ateşi 48 saatten uzun süredir kontrol altına alamıyorsanız

Bunun dışında doktora başvurmanızı gerektirecek bir durum olduğunu düşünüyorsanız hekime görünmeniz önemlidir, çünkü bebeğinizi en iyi siz tanıyorsunuz.

Bebeklerde ateş tedavisi

Çoğu zaman ateş çocuğa zarar vermez, bu nedenle kendi başına tedavi edilmesi gereken bir durum değildir. Ateşi tedavi etmek enfeksiyonu ortadan kaldırmaz. Önemli olan çocuğunuzun ateşini düşürmeniz değil, komplikasyon belirtileri açısından dikkatlice izlemeniz, hastaneye başvurmanız gereken durumları bilmenizdir.

İlk olarak çocuğunuza hafif giysiler giydirin (Çocuğunuzun genellikle giydiğinden bir kat daha azı doğrudur). Odanın ısısını düşürün.

37.8° – 39°C ateş için, ateş düşürücü ilaç vermek zorunda değilsiniz. Bu aralıkta ateş vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur. Bu seviyedeki ateşin çocuğunuzu huzursuz ettiğini veya çocuğunuzun ağrısı olduğunu düşünüyorsanız ateş düşürücü ilaç verebilirsiniz.

Çocuğunuz ateşli ise dikkat edeceğiniz en önemli şey çocuğunuzun susuz kalmasını önlemek için yeterince emdiğinden veya su içtiğinden emin olmaktır. Bunun için: eğer çocuğunuz 6 aylıktan küçükse, ekstra emzirme teklif edin. Çocuğunuz 6 aylıktan büyükse su ve ayran gibi besinleri az az ve sık sık vererek sıvı alımını arttırmaya çalışın.

Ateş çocuğunuzu huzursuz ediyorsa, ateşi düşürmek için ilk tercih olarak parasetamol etken madde içeren ilaçları kullanabilirsiniz. Çocuğunuz 6 aydan büyükse ikinci tercih olarak ibuprofen kullanabilirsiniz. Ateş düşürücü ilaçların etkisi 1 veya 2 saat içinde başlar, çoğu zaman ateşi 1 – 1.5° C düşürür. 

Ateşi 48 saatten uzun süredir kontrol altına alamıyorsanız hekime görünmeniz önemlidir.

Okumalısınız: Çocuklarda tekrarlayan ateş

Ateşli çocuklara yapmamanız gerekenler

• Hem parasetamol hem de ibuprofeni birlikte kullanmayın.
• Buz banyosu gibi sert önlemler uygulamayın.
• Çocuğunuza aspirin vermeyin. Aspirin, çocuğunuzu nadir görülen ancak ölümcül seyredebilen Reye sendromuna duyarlı hale getirebilir. Özellikle su çiçeği veya grip semptomları olan çocuklarda aspirin kullanılması ciddi hastalığa ve kalıcı hasarlara neden olabilir.