Yazı İçeriği
Bebeklere yürüteç alınmalı mı? Bebeklerde yürüteç kullanımı doğru mu? Bebeklerde yürüteç kullanmak zararlı mı? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sami Yazar, bebek yürüteçleri hakkında merak edilenleri yazdı!..
Bebeklerde yürüteç kullanılmalı mı?
Uzun zamandan beri merak edilen konulardan biridir yürüteç. Anne ve babaların sıklıkla sorduğu sorular ‘’Yürüteç alalım mı?’’ ‘’Yürüteç zararlı mı?’’ ‘’Yürüteç yürümeyi kolaylaştırır mı?’’ diye uzayıp gider. Çoğu ebeveyn yürütecin çocuğu ayakta kalmaya, yürümeye daha çabuk alıştırdığını düşünür. Bir de uzun süredir yatakta yatan ve kendi etrafında dönmesi bile olay olan, bebeğinin bir anda yürüteç ile balerin edasında etrafta dolanması, bir odadan diğerine şimşek hızında gitmesi bütün aile için seyretmesi mutluluk verici bir hadisedir. Yürüteç aile için mucize gibidir. Bir anda bebekleri ayaklanmış ve etraflarında gülerek, keşfederek, oynayarak dolaşıyordur. Aslında bu düşünce ve duygu her anne ve babanın hoşuna gider. Çünkü minik kuşumuz artık ayaklansın, dünyaya bizim gözümüzden baksın, yürüsün, zıplasın ve dans etsin isteriz. Ancak şu hayatta her şeyin bir vakti vardır. Her çiçeğin, her meyvenin olgunlaşması için zaman gerekir. Eğer kavunu erken toplarsak, kabak tadı verecektir. Üzümü erken koparırsak, koruk tadında olacaktır. Bu nedenle yürüme zamanı gelmeden bebeğimize böyle bir kolaylık sağladığımızda yürümesi daha gecikebilir. Bebeğin yukarıdan aşağıya doğru ilerleyen motor gelişim süreci vardır. Yani bebeğimiz ilk aylarda başını tutmaya başlayacaktır. 6. aya kadar destekli, 9. aya kadar desteksiz oturmasını bekleriz. Daha sonra emekleme, sıralama gibi dönemleri geçerek kendi ayakları üstünde adımlama ve yürümesi gelişir. Eğer bu dönemleri hızlı geçip bebeği, ağırlığının farkına varmadan serbestçe hareket edip, daha az efor sağlayacağı yürüteç ile buluşturursak kaçınılmaz olarak tembellik olacaktır. Bebek yürüteçten ayrıldıktan sonra ağırlığını taşımakta zorlanacak ve yürümesi gecikebilecektir. Yürüteç bebeğin yürüme kabiliyetini köreltir ve hatta bazı durumlarda yok bile edebilir. Yerde yapılan sürünme, emekleme, kendi etrafında yuvarlanma, tırmanma gibi aktiviteler önemli yürüme öncesi kabiliyetlerdir. Her şeyin doğalı makbuldür. Yani kendi doğal olgunluğa erişmesi için kat etmesi gereken yollar olan bebeğimize kolaylık sağlayalım derken yolundan etmeyelim. Ayrıca yürüteç, vücudu daha yerçekimine karşı dik durmaya hazırlıklı olmayan bebeğimizin yığılarak duracağı için kifoz ya da skolyoz gibi omurga eğriliklerine neden olabilir. Kalça yapıları tam gelişmeden, tüm vücut ağırlığının simetrik ya da asimetrik olarak kalçalara yüklenmesi sonucu kalça problemleri oluşabilir. Bebek yürüteçte aslında yürümez, ayakları ile iteleme yapar. Bacak boyu kısa geldiği ve tam basmayı bilemediği için parmak ucuna basar ve bu bir alışkanlığa neden olabilir . Böylece yürüdüğü zaman parmak uçlarında yürüyebilir.
Bebek yürüteçleri ev kazalarına neden olabilir
Gelelim yürütecimizin sebep olabileceği ev kazalarına; evet, biricik bebeğimiz motor gelişimini tamamlamadan, birdenbire hayatında ilk defa ulaştığı hızla ve merakla görünmez kazalara yelken açabilir. Hangimiz böyle bir talihsizlik yaşamak isteriz ki? Amerika Birleşik Devletleri‘nde yapılan araştırmalarda 1-12 ay arasında geçirilen kafa travmalarının nedenleri arasında, %90 oranında yürüteç kazaları tespit edilmiştir. Amerikan Pediatri Akademisi yürüteçlerin kullanımının ve üretiminin yasaklanmasını istemiştir. Bunun üzerine daha güvenli yürüteçler üretilmiştir ama yürütecin sebep olduğu ev kazaları olmaya devam etmektedir. Bebeğimiz yürüteç ile daha önce uzanamadığı yerlere uzanıp kendine zarar verebilir, mesela masa örtüsüne uzanıp çekerek masanın üzerinde kendine zarar verecek maddelerin üzerine devrilmesi gibi. Masanın üzerindeki sıcak bir sıvı (kahve, çay gibi) bebeğimizin yanmasına sebep olabilir. Kapı aralıklarına parmaklarını sıkıştırabilir, parmaklarda kalıcı hasara gidebilecek yaralanmalar olabilir. Yürüteç bir yere takılıp düşebilir, merdivenden düşebilir. Bunun sonucunda da kafatası kırıkları, kafa içi kanama, kol ve bacaklarda kırılmalar olabilir. Bütün bunlar görünmeyen ama öngörülebilen kazalardır. Dolayısı ile bebeğimizi mutlu edeceğini ve yürümesini kolaylaştıracağını sandığımız yürüteç tam tersine hiç düşünmediğimiz kazalara ve bebeğimizin geç yürümesine hatta bunun yanında omurga ve kalça problemlerine, yürüme bozukluklarına sebep olabilir. Kaş yaparken göz çıkarmak deyimi de herhalde bu gibi durumlar için söylenmiştir.
Herkese kazasız, sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
