Yazı İçeriği
Bebek nasıl kundaklanmalı? Bebekleri kundaklamak zararlı mı? Bebek kundaklama çok eski zamanlardan bu yana annelerin başvurduğu bir yöntem. Ancak son yıllarda yanlış bebek kundaklamanın bebeklerde kalça çıkığına neden olduğu ortaya çıktı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Merve Öncel, yeni doğan bebeklerin nasıl kundaklanması gerektiği ve yanlış kundağın zararlarını yazdı!
Kalça çıkığı nedir?
Gelişimsel kalça displazisi (GKD) eski adıyla kalça çıkığı, doğum ve sonrası dönemdeki patolojiler nedeniyle uyluk kemiği başı (femur başı) ile kalça kemiğimizin asetabulum isimli parçasının normal anatomik ilişkisinin bozulduğu bir durumdur.
Tanıda risk faktörlerinin değerlendirilmesi (beyaz ırk,ailede başka bir kişide daha görülmüş olması, kız bebek olmak, çoğul gebelik bebeği olmak, anne karnında makat duruşta olmak,kundaklama),fizik muayene ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ciddi öneme sahiptir.
Kalça çıkığının en iyi yönetilmesinde ilk adımın erken tanı olduğu bir gerçektir. GKD’nin klinik muayene ve bulguları arasında,pili asimetrisi, ortolani-barlow testi,galeazzi testi (cetvel bulgusu), extremite kısalığı, topallama ve yürüyüş bozukluğu değerlendirmelerini içerir.
Radyolojik tanı yöntemlerinden; ultrasonografi,radyografi,artrografi,bilgisayarlı tomografi(BT) ve manyetik rezonans görüntüleme(MRG) kullanılmaktadır.ilk 6 ayda öncelikle usg tercih edilmektedir.Özellikle ilk 4-6. hafta usg için en ideal zamandır.4.aydan sonra radyografi ile tanı koymayı tercih eden merkezler de bulunmaktadır.
Erken dönemde kolay uygulanabilir ve düşük maliyetli konservatif yöntemlerle tedavi edilebilirken, tanının gecikmesi halinde başarı şansları daha düşük,komplikasyon riskleri ve maliyetleri daha yüksek,tecrübe gerektiren ciddi cerrahi işlemlerle tedavi edilmek durumundadır.
Kalça çıkığının nedeni yanlış kundaklama
GKD yenidoğan döneminde en sık görülen ortopedik hastalıktır. Ülkemizde sıklığı binde 5-15 kadardır. Kız bebeklerde erkek bebeklere oranla 5 kat sık görülür.özellikle sol kalçada daha sık saptanır. Akdeniz kuşağında daha sık saptanan bu durumun kundaklama kültürü ile ilişkisi olduğu saptanmıştır.
Kundaklama, doğduktan sonra rutin yatış pozisyonunda bacaklar kurbağalama pozisyonunda serbest bırakılması gerekirken, bacakları zorla düzleştirip birbirine yakınlaştırarak kalça çıkışına davetiye çıkarmaktadır. Kundaklama sayesinde bebek kendini anne karnında gibi güvende ve rahat hissetmektedir. Ancak kundaklamanın kalça üzerine etkisi göz aradı edilemez. Bu sebeple kundak uygulamak isteyenler için çok sıkı olmadan kolları saracak, bacakları serbest bırakacak şekilde bir uygulama önerilebilir.
Tam kundak nasıl yapılır?
1- Mevsime uygun seçilmiş olan kare şekillli örtünün üst ucu içe katlanarak küçük bir ters üçgen oluşturulur.
4- Tercihe göre ilk olarak sağ ya da sol kol yumuşak hareketle gövdeye paralel olarak yaklaştırılır,üzerinden örtü,örtülür.sonra da diğer kol bedene nazikçe yaklaştırılıp örtü ile örtülür.
Yenidoğan bebek kundaklanmalı mı? Avantajları nelerdir?
Bebeğin kendini anne karnındaki ortamdaki gibi güvende hissetmesi,sakinlemesi,emmeyi ve uykuyu destekleme amacıyla kundaklama yapılabilir.aynı zmanda bebeğin kendi kendine uyumayı öğrenmesi ve uyku düzeninin oluşabilmesi için de faydalı bir yöntemdir.
Bebekleri kundaklamak zararlı mı?
Bebeğin çok sıkı sarılması(bacaklar da dahil olmak üzere) kalça çıkığına neden olabilmekle birlikte bebeğin solunum ve dolaşım sistemine zarar verebilir.ayrıca mevsimine uygun olmayan kundaklama malzemeleri bebekte hipertermiye sebep olabilmektedir
Bebek kundaklamayı ne zaman bırakmalı?
Yenidoğan döneminde bebeğininizin el,kol ve bacakları istemsiz hareket eder.bu istemsiz hareketler ya da moro refleksi(yenidoğanda fizyolojiktir) ile sıçramalar bebeğinizin uykuya dalmasını zorlaştırabilir.özlleikle uyku zamanlarında yapılan bu kundaklamaya en geç 2. ay sonuna kadar devam edilmelidir.3-4. aylarda kol ve bacakların özellikle uyanıkken serbest olması beden algısının gelişimi,hareket kabiliyetinin artması ve yaşına uygun istemli davranışların oluşumu için oldukça önemlidir.bu sebeple 3. aydan sonra kundaklama yapılmamalıdır.
Yarım kundak nasıl yapılır?
Yarım kundak bebeğin sadece kollarını saracak, bacaklarını serbest bırakacak şekilde yapılır. Bebeğinizin daha rahat ve uzun süre uyuması için yarım kundak idealdir. Huysuz ve kolik bebekleri sakinleştirmek için de yarım kundak kullanabilirsiniz. Peki yarım kundak nasıl yapılır?
Pratik kundaklama tekniğinde dikkat edilmesi gereken noktalar
1-Bebeğin omuz bölgesinden aşağı doğru kolları gövde üzerinde birleştirmek
2-Bacakların hareketini tamamen kısıtlamadan sarmak
3-Kalça bacak hizasını dümdüz yapmaya çalışmamak
4-Vücudun doğal postürünü/pozisyonunu korumak
Bebekler için yarım kundak modelleri
