Polikistik over sendromu nedir, neden olur?

Polikistik over sendromu nedir, neden olur? Polikistik over sendromu belirtileri nelerdir? Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Seçil Günay Avcı, polikistik over sendromu hakkında merak edilenleri yazdı!… 

Polikistik over sendromu (PKOS) nedir? 

Polikistik over sendromu(PKOS), yumurtalıklarda her ay büyüyerek çatlayan foliküllerin büyümesinin engellenerek kronik yumurtlama bozukluğu ve androjen (erkeklik hormonu) yüksekliği yapan bir bozukluktur. Bu durum adet düzensizliği ve erkek tipi tüylenme (sakal, bıyık, meme etrafı ve göbek ortası tüylenme) ve akne olarak yansır.

Polikistik over sendromu çoklu gen bozukluğudur. Bir çok farklı genin varyantlarının, çevresel koşullarla etkileşime girdiği, yanlış giden yolaklar nedeniyle hormon metabolizmasının ve üreme sağlığının etkilendiği bir durumdur. Çoğunlukla X kromozomu üzerinde taşınan, otozomal dominant özellik gösteren genlerin etkisi vardır.

Polikistik over sendromu belirtileri nelerdir? 

Polikistik overli hastaların hepsi aynı özellikleri göstermezler. En sık rastlanan bulguları adet düzensizliği (%85) ve hiperandrojenizm (erkeklik hormonu yüksek kan seviyeleri)dir (%75). Bu durumda yumurtalıklarda kistik yapıların sayısı veya yumurtalıkların durumunun bir önemi yoktur. Yumurtalıkların ultrason görüntüsünden ziyade hastanın adet düzeni ve tüylenme-akne sorununun çözülmesi tedavide başarıyı getirir.  

Polikistik overli kadınların %75 inde, kilo sorunu eşlik etsin etmesin insülin metabolizması bozuklukları gözlenir. Adet düzensizliği ve akne, tüylenme gibi testosteron yüksekliği bulguları olan her kadına 2 saatlik 75 gr şeker yükleme testi yapmak önemlidir. İnsülin ve şeker seviyelerinin kontrol altında tutulması, oluşabilecek kilo artışı, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, kalp hastalıkları gibi geri dönülmez pek çok sorunun erken dönemde önlenmesini sağlar.

Polikistik over sendromu ve adet düzensizliği

Özellikle ilk adetini beklenenden erken gören ve ilk adetinden  bu yana 2 yıl geçmiş olmasına rağmen halen düzenli adet görmeyen genç kızlarımızda  75 gr 2 saatlik şeker yükleme testinin yapılarak glukoz intoleransı gelişiminin mutlaka taranması ileride gelişebilecek diyabet ve yüksek testosteron bozuklukları açısından çok önemlidir. 

Düzenli adet olmamak, yumurtalıklarda düzgün bir şekilde folikülün gelişmemesi sonucudur. Gelişmediği için çatlamayan yani yumurta oluşturup atmayan yumurtalıklarda oluşan bozuk ortam tüm vücudu olumsuz etkiler. Üreme sağlığı bozulur. Yumurtlama olmaması döllenmeyi de bozacağından kısırlık riski artar. Gebe kalmış olsa dahi pkoslu kadınlarda yumurtlama kronik olarak bozuk olduğu için rahmin bebeği kabul etmesi, taşıması ve düzgün geliştirmesi de bozulabilir. Bu durumda da, pkolu kadınların gebeliklerinde diğer kadınlara göre düşük, erken gebelik kaybı, anomali, anne karnında ölüm gibi olumsuz gebelik durumları riski artar (%56).

Polikistik over sendromunun ayırıcı tanısında adet düzensizliği yapan pek çok diğer hormona da bakılması gerekir. Tiroid(tsh), prolaktin, 17-OH progesteron bakılması ve böbreküstü bezlerinin değerlendirilmesi gerekebilir. 

Sağlıkla kalın.