Kendini bildi bileli kitaplara merakı olan, bir sorun yaşadığında çözümü hep kitaplarda arayan Kelime Yayınları Yayın Yönetmeni Dr. Asya Çağlar ile kitaplarla geçen dünyasını, kendi çocuğunun kitaplarla olan ilişkisini, kitap okuma alışkanlığını kazandırma konusunda nelere dikkat ettiğini ve daha fazlasını konuştuk.
Hep kitaplarla iç içe miydin?
Kitaplarla olan bağım çocukluğumda kuruldu diyebilirim. Kitap okunan, kitap konuşulan bir ortamda büyüdüm. Televizyon ve sokak oyunları hep vardı çocukluğumda ama gözümü kapatıp çocukluğumu düşündüğümde kitabın günlük yaşamımdan hiç eksik olmadığını hatırlıyorum. O zamandan bu zamana kitaplar hayatımdan hiç çıkmadı. Yaşadığım herhangi bir sorunun çözümünü kitaplarda aradım; okumanın ve yazmanın iyileştirici bir gücü olduğunu düşünüyorum. Anne olduğumda da oğlumu kitaplarla büyütmeye başladım. Onunla kurduğum özel bağda kitapların önemli bir katkısı olduğunu da yadsıyamam.
Yani hep bi kitap merakın vardı…
Herkesin çocukken gönlünde yatan bir meslek olduğunu düşünüyorum. Ben de ilkokuldan itibaren dedektifliğe merak sarmıştım. Araştıran, merak eden, kütüphanelerde zamanını geçiren bir çocuktum. Üniversite yıllarımda edindiğim, kitabın yayınlanma serüvenine ve nitelikli kitaplarla olan merakımın altında yine dedektiflik olduğunu düşünüyorum. Kelime Yayınları’nı kurmamdaki amaç da yerli ya da yabancı nitelikli eserleri okuyucuyla buluşturmak oldu. Bunun için de çokça dosya okumak, araştırmak gerekiyordu. Tam da bu nedenle kendimi bir kitap dedektifi olarak tanımlıyorum aslında.
“Çocuğum kitap okumuyor!” diye yakınan anne babalar acaba nerede yanlış yaptıklarını mı düşünmeliler?
Fuarlarda anne ve babaların bu yakınmalarıyla biz de karşılaşıyoruz, bizden öneri istiyorlar. Bir yerlerde yanlış yapıldığını düşünüyorum ben de. Her anne baba, çocuğunun kitap okumayı çok sevmesini ve kitabı kendisinin en iyi arkadaşı olarak görmesini istiyor. Bu istediğini bazen direkt olarak çocuğa ifade ediyor, bazen de imalı bakışlarla ona hissettiriyor. İyi niyetli de olsa bu davranışlar, çocukta tepkiye neden oluyor ve çocuk kitaptan uzaklaşıyor. Kitap okuma konusunda zorlama yapılmamalı kesinlikle. Ebeveynlerin çocuğa kitap okumalarını ya da onunla birlikte okuma saatleri yapmalarını, yani bir kitabı birlikte okumalarını öneriyorum.
Bebeklik sürecinde siz nasıl kitaplar tercih ettiniz?
Çocuk kitabı ağzına götüreceği bu dönemde karton sayfalı kitaplar tercih edilebilir. Çocuğun banyosuna sünger kitaplar konabilir. Çocuğun göz hizasında, ulaşabileceği yerlere kitap konabilir.
“Çocuğunuzun kitap okumamasından şikâyetçisiniz; peki ya siz okuyor musunuz?” sorusu ailelere sorulmalı mı?
Ailenin kitap okumasının çocuğun kitap okumayı sevmesinde önemli katkısı var. Ama çocuğun kitapsever olmasında tek başına yeterli değil. Çocuk, kanımca duyduğunu değil gördüğünü uyguluyor gibi geliyor bana.
Rutin oluşturma konusunda neler yaptınız?
Çok şey denedim; tek bir uygulamanın bir başına faydası olmadığını düşünüyorum. Çocuğa uyumadan önce ve gün içinde kitap okumanın, hem anne-baba ile çocuk arasında sağlıklı bir iletişim kurulması hem de çocuğun kitapla bir bağ kurması açısından özel bir etkinlik olduğunu biliyoruz. Bunun dışında birlikte kitabevleri gezmek, kütüphane düzeltmek, kitap okuma etkinliklerine katılmak da bu rutini oluşturma konusunda önemlidir. Tüm bunlara rağmen okumadı mı? Bir de şunu deneyin: Kitabı birlikte okuyun. Kitabın bir sayfasını siz okurken, sonraki sayfasını çocuk okuyabilir. Sevmediği kitabı yarım bırakmasına izin verin. “Bu kitabı çok istedin, aldık. Oku şimdi!” baskısı kurmamak lazım diye düşünüyorum.
Ailelere tavsiyelerin neler olur?
Dışarı çıkarken suluğa su doldurduğumuz gibi çantasına koyacağımız bir kitapla bu bağın kurulma aşamalarından birini de yapmış oluruz. Çimlerde birlikte kitap okumak, alışveriş yaparken kitapçıya uğrayıp çocuk kitapları bölümünde birkaç saat geçirmek, kitap okuma etkinliklerine katılmakla çocuk ve kitap arasında güzel bir bağ kurulacaktır. Lafı icraata dökmek önemli olan, kitabı yaşamın içine soktuğumuzda çark kendiliğinden işleyecektir.
