Yazı İçeriği
İletişim çocuklar içinde önemlidir. Ebeveynlerin çocuklarla doğru iletişim kurması, çocukların sosyal hayatlarında da etkilidir. Çocuklar ve geleceği için ailelerin çocuklarıyla kurdukları iletişimde önemli noktalar vardır. Çocuklarla doğru iletişim nasıl kurulur? Etkili iletişimin temeli nedir? Doğru iletişimin önemi nedir? Ailelerin dikkat etmesi gerekenler nelerdir? Psikolog Ebru BİLİCİ, Anne Bebek Kulübü için yazdı.
Çocukluk döneminde elde edinilen kazanımlar, çocukların ileriki yaşlarda sergileyecekleri tutum ve davranışların temelini oluşturur. Özellikle zihinsel, bilişsel ve ruhsal gelişmeler bu dönemde çok hızlı şekillenmektedir dolayısıyla bu dönem çocuklar için kritik önem taşıyan bir süreçtir diyebiliriz.
Sigmund Freud’a göre çocukluk çağında edinilen olumlu olumsuz tüm deneyimlerin travmaların ileriki yaşlarda kişilik ve karakter yapılanmasını etkilemektedir. Gelişim psikolojisinin kurucusu olarak bilinen Erikson’a göre de çocukların gelişim sürecinde öncelikle ebeveynleri ve aile ortamının, daha sonraki yaşlar da ise çevresi, arkadaşları ve farklı kuşaklardaki bireylerin etkili olduğunu, erken çocukluk döneminde kazanılan güven duygusunun ileriki yaşlarda çocukları olumlu yönde etkilediğini belirtmiştir.
Bu kazanımlar eşliğinde çocukluk çağının gelişim basamakları içinde önemli bir yere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu yazıda çocuklarla etkili iletişimin önemine, iletişim kurmanın yollarına ve onlarda bıraktığı izleri konuşacağız.
Çocukların İletişim Hakkı Vardır
‘’Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde tanımlandığı gibi çocukların hakları çeşitli iletişim haklarını da içermektedir: İşitilme ve ciddiye alınma hakkı; özgür konuşma ve bilgiye erişim hakkı; mahremiyetin korunması hakkı; kültürel kimlik geliştirme ve kültürel değerleri ve inançlarıyla onur duyma haklarıdır.
Kız ve erkek çocukları, mahrumiyet çeken yoksul kaynaklı toplumlarda ya da ezici bir biçimde ticarileşmiş, kâr-güdümlü toplumlarda yaşıyor olsunlar ya da olmasınlar, kız ve erkek çocuklarının seslerinin işitilmesine ve ciddiye alınmalarına ihtiyaç vardır.
İhtiyaç ve kanaatlerini ifade etme ve önemli bilgiye erişim olanakları yaygınlaştırılmalıdır. İletişim çabaları çocukların mahremiyet ve onurlarına saygı duymalı, özsaygı ve özgüvenlerini beslemelidir.
Çocuklara “ses” olma yönünde gösterilen çabalar, yetişkin bakış açısını yansıtan sembolik bir girişimden öteye geçmeli, çocukların bütünsel gelişimlerini veya sorun çözme becerilerini desteklemelidir.’’
Çocukların gelişim dönemlerinde özgül ihtiyaç ve becerileri olduğu gibi empati ve saygıyla dinlenilmesi gerektiğinin bilincinde olmalıyız.
Çocuklarda iletişim yaş ve gelişim düzeyine uygun olmalıdır. Çocuk merkezli iletişim kurmak çocukların birer ihtiyacıdır.
Peki nedir bu çocuk merkezli iletişim?
Çocuk merkezli yaklaşım, çocuk gelişimi alanında, çocuğun kendi seçimlerini yapmasını ve yetkin iletişim ve öğrenmeyi teşvik etmek için kendi fikirlerini oluşturmasını sağlayan bir uygulamadır.
Bu bağlamda çocuğa daha fazla özgürlük tanıma ve bireyselleşme sürecinde ona destek olmaktır. Bu kavram çocukları ilgi alanlarını keşfetmeye ve kendi sorularını sormaya teşvik eder.
Tüm yaş grupları için, çocukları daha önce akıllarına gelmeyen şeyleri görmeye, hayal etmeye, işitmeye ve yaratmaya davet eden iletişimi üretin. Çünkü çocuklar hayal gücü fırsatını sonuna kadar kullanmaya açık ve yeni tüm bilgilere karşı meraklıdır.
Öncelikle çocuklara-uygun dil, karakterler, öyküler, müzik ve mizah kullanmaktan çekinmeyin. Her yaş grubunda esas olan kavramsal zorluk düzeyidir.
Çünkü her yaş grubuna ayrı öyküler ayrı karakterler ve ayrı diyaloglar pedagog onaylı hikaye kitaplarında hazırlanmaktadır. Yaşları ilerledikçe çocukların olaylar arasında kurduğu ilişkiler ve karmaşık içerikleri anlama konusunda seviyeleri değişmektedir.
Burada öğrendiklerimizi başkalarına da öğretmeliyiz ilkesinden yararlanarak onları öğretmeye ve anlatmaya teşvik edebilirsiniz. Çünkü beynin işleme mekanizması başkalarına anlattıkça pekişir ve temelleri daha da sağlamlaşır.
Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun onu gerçekten dinlemeli ve anladığınızı hissettirmeli ve heyecanına ortak olmalısınız.
Çocuklar ve yetişkinlerin dünyaları farklıdır dolayısıyla ilgi alanları, heyecanlandıkları şeyler aynı değildir bu nedenle bazen çocuğunuzun anlattığı konular gerçekten ilginizi çekmeyebilir.
Böyle durumlarda onu anlamalı ve onu dinlediğinizi hissettirmelisiniz. Ayrıca çocuklar onları dinler gibi yaptığımızı ve geçiştirmeye çalıştığımızı hissederler bu nedenle o an müsait değilseniz ya da konuşmak istemiyorsanız bunu uygun bir dille dile getirmeli ve sizi sabırla beklemesini talep edebilirsiniz.
İletişim dili nasıl olmalıdır
Çocuklarla iletişimde emir ifadeleri kullanmak onlarda tek taraflı bir iletişim biçimine yol açar. Uyarmak istediğiniz konular arasında sebep sonuç ilişkisine dayalı mantıklı açıklamalar yapmalı ve gerekçeler sunmalısınız.
Çocukları yargılamadan dinlemek ve koşulsuz kabul içinde olduklarını hissetmelerini sağlamak sağlıklı iletişiminizin temelini oluşturacaktır.
Bu sayede duygularını ifade etmekten kaçınmayacak yargılandığını veya sorgulandığını hissetmeyecektir. En önemlisi çocuğunuzla konuşurken empati yapmaya özen gösterin.
Kendinizi onun yerine koyun ve iletişimde kendinize yapılmasını istemediğiniz davranışı yapmaktan kaçının. Örneğin; sevdiğiniz bir arkadaşınızla veya eşinizle konuşurken dinlenmediğinizi hissettiğinizde nasıl hissedersiniz? Veya bir teklifte bulunduğunuzda hiçbir gerekçe sunulmadan reddedildiğinizde? İşte bu yüzden iletişimin en önemli adımı empati yeteneğidir.
Çocuğunuzun sağlıklı iletişim kanalları kurması kendini her ortamda rahatça ifade etmesini sağlayacak ve gelişim basamaklarını başarıyla tırmanacaktır. Evet bazen sorular zorlayıcı olabiliyor fakat unutmayın ki soru sormak geliştirir!
Hepinize çocuklarınızla keyifli sohbet edebileceğiniz ve bol sorular alacağınız günler diliyorum, sevgiyle kalın
Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
