Cinsel yolla bulaşan hastalıklar nelerdir?

Cinsel hastalıklar nasıl bulaşır? Cinsel yolla bulaşan hastalıklar nelerdir? Cinsel hastalıklar öpüşmeyle geçer mi? Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı – Perinatolog Prof. Dr. Sevtap Hamdemir Kılıç, cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili bilgi verdi!..

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar toplum tarafından hoş karşılanmayacağı düşünülerek gizli tutulmasına neden olup daha fazla kişiye bulaşmasına yol açılmaktadır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkları da birer risk görerek erken teşhisin önemini vurgulayıp sıkıntılarımızı paylaşmaktan teşhis ve tedaviden kaçmayarak hastalıkların yayılmasını önlemeli ve bir dur demeliyiz.Bu hastalıklardan bahsedecek olursak;

Gonore

Neisseria gonorrhoeae etkeni taşıyan halk arasında bel soğukluğu olarak da bilinen gonore deyince aklımıza ilk ‘’Gonore  infertiliteye sebep olur mu?’’ sorusu gelir.

Gonore, erkeklerde genellikle üretrit (idrar kanalı enfeksiyonu), kadınlarda ise servisit(rahim ağzı enfeksiyonu) yapmaktadır. Çok eşlilik sebepler arasında başta gelmektedir. Kuluçka süresi 2-30 gün arasındadır ancak genellikle bireylerde belirti vermez ,asemptomatik seyreder. Belirti verdiğinde ise; erkekte penis ucundan kadında vajina içinden gelen sarımtırak akıntılar, regl düzensizliği, sistit(idrar yolları enfeksiyonu), hatta farenjit şeklinde belirtiler izlenir.Bu gibi şikayetlerle gelen hastalara jinekolojik muayene ve alınan kültür antibiogram testleri ile teşhis konulmaktadır.Tedavisi antibiyotiklerle mümkündür.Tedavisi bu kadar mümkün olan bir hastalıkta önemli olan erken teşhistir. Baştada söylediğimiz gibi infertiliteye bir sebep olmakla beraber doğum sırasında anneden bebeğe geçerek bebeğin gözünde konjuktiva adlı beyaz kısım enfekte olabilir ve konjuktivit gelişebilir.Bu yüzden gonorede erken teşhis ile tedavi son derece büyük önem taşımaktadır.

Sifiliz(Frengi)

Sifiliz diğer adıyla frengi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan yumuşak şankr ile karıştırılabilir. Etkeni treponema pallidum olan sifilizin kuluçka süresi ortalama olarak 21gündür.Sifiliz damar hastalığı olmasına rağmen, deride görülen belirtiler klinik bulgudur.Etken vücuda alındıktan sonra sert şankr yapar.Erkek genital bölgesinde,vajende,rektumda,servikste,dudakta,göz kapakları ve ağızda görülür.Sifilizde görülen belirtilerle tanıya gidilir.Röntgende kemik bozuklukları görülür.Tanıda tarama amaçlı VDRL,RPR kullanılır.Komplikasyonları arasında abartus,ölü doğum,hidrosefali,kemik defektleri,konjenital anomaliler gibi ciddi komplikasyonlarla seyreder.Hastalığa karşı henüz koruyucu bir aşı yoktur.Korunma yöntemlerine özen gösterilmelidir. Ayrıca HIV geçişini kolaylaştırdığı için diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarında testi yapılmalı ve önlemleri alınmalıdır.

Şankroid

Haemophilus ducreyi adı verilen bakterilerin yol açtığı cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Sünnetsiz erkeklerden bulaşma olasılığı üç kat daha fazladır. AIDSe yakalanmayı arttıran bir risk faktörüdür. 

Herpes Simplex

Herpes altı çeşit virüsten oluşan bir virüs ailesini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Tip1; ağız etrafında uçuğa neden olur. Tip2;cinsel bölgede uçuğa neden olur iltihabi akıntısı olan döküntüler şeklindedir.Çok şiddetli kaşıntılara neden olur.Kuluçka süresi 2-12 gündür.Herpes simpleks etkeni yeni doğan ve oral herpeslerde beslenme güçlüğü,dehidratasyon,sekonder bakteriyel enfeksiyonlarda gelişir.Korunmada, genital herpes lezyonlarında cinsel ilişkiden kaçınılmalı,kondom kullanılmalıdır.Doğum sırasında ise annede genital herpes lezyonları var ise sezeryan ile yaptırılması uygun olur.Henüz koruyucu etkin bir aşısı yoktur.

Hepatit B

Tüm dünyada yaygın olarak görülür ırk,cinsiyet,yaş gözetmez. Kuluçka süresi 41-180gündür. Dünyada cinsel yolla bulaşan hastalıkların en hızlı yayılanıdır. Meni,vajen salgısı,tükürük,anne sütü Hepatit B virüsünü taşımaktadır. Bulaşma yolları fazlaca yaygın ve fazladır; diş fırçası gibi özel eşyaları ortak kullanmak, enfekte kan ve kan ürünlerinin kullanılması, taşıyıcı anneden doğum esnasında plesanta yoluyla geçiş,kuaförlerde sterilize edilmemiş eşyalar, açık yara ile temas eden enfekte vücut sıvıları, taşıyıcı ile cinsel ilişkide kondom kullanmadan cinsel temas. Aynı zamanda hastalık kronikleşerek siroz yada karaciğer kanserine neden olur. Hepatit B hastalığının hiçbir tedavisi yoktur.Tek yol aşılanmaktır.Her yeni doğana uygulanması gerekir.

Hepatit C

Hastalığın etkeni hepatit C virüsüdür. Taşıyıcı ve bulaşma yönleri açısından hepatit B gibidir.Genellikle etkni taşıyıcıdır hiçbir belirti vermez sinsice yerleşir ve karaciğer kanseri yada siroza dönüşür.Teşhiste karaciğer fonksiyon testleri ve biluribin yüksektir.Korunma yolları ise Hepatit B ile aynıdır.Ancak hiçbir tedavisi bulunmadığı gibi aşılama da yoktur.Tek yol korunmaktır.

AIDS(HIV)

Bağışıklık sistemini çökerten HIV virüsünün yol açtığı AIDS hastalığı vücudu her türlü enfeksiyona karşı dirençsiz bırakmaktadır. Hiçbir belirti göstermeden sinsice çökertmekle birlikte klinik bulguları arasında lenf bezlerinde şişlik,gece terlemesi,ateş,doku yaralanmaları,kuru öksürük,sebepsiz kanamalar,dilde beyaz tabaka,karamsarlık,yürümede denge bozukluğu,morumsu nodüller yer almaktadır. Kanda HIV antikoru, ELISA yöntemi ile serolojik olarak araştırılır. Yapılan test iki defa pozitif çıkarsa Western-blot testi ile tekrar yapılmalıdır.En büyük ve en fazla komplikasyon ölümdür. Komplikasyon riski,tedavisi olmaması korunma yöntemlerine gösterilen özenin arttırılması demektir.Şuana kadar kullanılan ilaçlarla ancak ömrün uzaması sağlanabilmiştir.Cinsel yolla bulaşmanın önlenmesi için taşıyıcı mutlaka kondom kullanmalı,tek eşli olmalıdır.Anneden bebeğe emzirme yoluyla geçmesinde ise HIV pozitif olan taşıyıcılar bebeklerini emzirmeyerek onları korumalıdır.Ortak eşya kullanımı kesinlikle önlenmelidir.Diş fırçası tarak vs.

HPV

HPV etkeni ile servikal kanser (rahim ağzı kanseri) arasında direkt olarak bir bağ gözlenmektedir.Serviks kanserinin ortalama görülme yaşı 52’dir. Teşhiste önlenmesinde pap smear yer almaktadır. Pap smear sayesinde serviks kanser oranı azalmış ve önlenebilir bir kanser türü arasına girmiştir.Bu nedenle düzenli olarak kontrol amaçlı kadınların smear testlerini aksatmadan yaptırmalarını öneririz. Henüz bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak HPV virüsünü insan vücudu antikor üreterek zamanla yenebilir.Bu hastalıkta bağışıklık sistemini güçlü tutmak oldukça önemlidir.

Genel olarak ne kadar etkili bir korunma olursa olsun özellikle büyük şehirlerde herkes risk altındadır. Sadece yetişkin bireyler değil, taşıyıcı annelerin bebekleride aynı şekilde. Yeni canları yeni hayatları bu riskten korumak için şüphesi olan her bireyi erken önlemler için çekinmeden doktora başvurması büyük bir önem taşımaktadır.