Yazı İçeriği
Koronavirüs bebeklere bulaşır mı? Bebeklerde ve çocuklarda koronavirüs belirtileri nelerdir, koronavirüs nasıl anlaşılır? Çocuklarda koronavirüs nasıl seyrediyor? Kornavirüs anne karnındaki bebeğe bulaşır mı? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Kerem Yıldız bebeklerde ve çocuklarda koronavirüs nasıl anlaşılır konusunda merak edilenleri yazdı…
Çocuklarda da koronavirüs görülmektedir
Çin’in Wuhan kentinden tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs (COVID-19) dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı en büyük tehditlerden birisidir. Koronavirüs tüm yaş gruplarındaki bireyleri hasta edebilmekle birlikte gerek bulaşma ve yayılma hızı gerekse ölüm oranı göz önüne alındığında yaşlı nüfusun daha fazla etkilendiği görülmektedir. Ancak az da olsa çocuklarda hatta yenidoğanlarda da bildirilen vakalar bulunmaktadır.
Koronavirüsler tek zincirli RNA virüsleridir ve direnci dış ortamlarda düşüktür. 56 santigrat derecede 30 dakikada veya dezenfektanlar ile hasta etme yeteneklerini kaybederler. Konakçı hücreye girebilmek için hücre yüzeyindeki ACE-2 (anjiotensin converting enzim) reseptörünü kullanırlar. ACE- 2 akciğerlerde, yemek borusunda, bağırsaklar üzerinde bol miktarda bulunur. Hayvanlarda birçok tip koronavirüs bulunmakla birlikte, insanlarda hastalık yapan koronavirüslerin de yarasa, deve ve sığırlardan geçtiği tahmin edilmektedir.
Çocuklarda koronavirüs belirtileri nelerdir?
Çocuklara bulaşma toplumdan olabildiği gibi, okuldan veya aile içi temas yoluyla da olabilmektedir. Bulaşma yolu olarak damlacık enfeksiyonu en önemli yol olarak öne çıkmakta iken, oyuncaklar ve kapı kolları gibi nesneler de çocuklar için bulaşma yolu olabilmektedir. Çocuklardaki başlıca bulaş yolu COVID-19’lu vakalarla temastır. Çocuklarda ateş, kuru öksürük, halsizlik, burun akıntısı, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler olabilmektedir. Kuluçka süresi 1 ila 14 gün arasında değişmekle beraber ortalama 5 gündür ve hastaların % 97’sinde belirtiler 10 gün içinde çıkmaktadır. Çocukların büyük bir kısmı hastalığın başlangıcından 1-2 hafta sonra düzelmekte, çok az bir kısmı ise alt solunum yolu hastalıklarına ait belirtiler göstermektedir.
Bildirilen tüm vakaların %1’inden daha azı 10 yaşından küçük çocuklardır. Bu çocuklar arasında en sık rastlanan belirtiler ateş, öksürük iken ağır vakalarda solunum sıkıntısı, morarma, beslenme bozukluğu da bildirilmiştir. Akciğer görüntüleme bulguları pozitif olan birkaç tane semptomsuz çocuk da bildirilmiştir. Bu vakalardan çıkartılan ortak sonuç, COVID-19’un çocuklarda erişkinlere kıyasla daha hafif geçtiği ancak semptomsuz veya hafif semptomları olan çocukların da hastalığı yayabildiğidir. Şimdiye kadar çocuklarda bildirilen vakaların hepsi hafiftir ve herhangi bir ölüm bildirilmemiştir.
Yenidoğan bebekler risk altında
Yenidoğanların bağışıklık sistemlerinin yeterince gelişmemiş olduğu düşünülürse daha fazla risk altında oldukları söylenebilir. Prematüreler başta olmak üzere yenidoğanlara ait özel bir klinik bulgu bulunmamaktadır. Yenidoğan enfeksiyonu sinsi başlayabilir ve silik bulgularla da seyredebilir. Hastanın ateşi yüksek, düşük veya normal olabilir. Hastada hızlı nefes alma, inleme, burun kanadı solunumu, öksürük ve kalp çarpıntısı gibi bulgularının yanı sıra, bilinç bulanıklığı, kusma, ishal ve karın şişkinliği gibi bulgular da görülebilir. Ağır vakalar ile temas eden veya altta yatan kronik hastalığı olan çocuklarda daha dikkatli olunması gerekir.
Şimdiye kadar COVID-19’un anne karnındaki bebeğe geçişi görülmemiştir. Annede preeklampsi, gebelik şekeri, yüksek tansiyon gibi hastalıkların da bebeğe COVID-19 geçişi açısından herhangi bir risk oluşturmadığı gözlenmektedir. İncelenen tüm vakalarda plasentadan alınan kültürlerin negatif olması bu gözlemi doğrulamaktadır. Ancak vajinal doğum sırasında bebeğin annenin gaitası veya annenin solunum yolu sıvılarına maruz kalması sonucu bulaş olabileceği unutulmamalı ve bu yönde gerekli önlemler alınmalıdır.
Anne sütü ile koronavirüs bulaşır mı?
Anne sütünün koruyucu bileşenleri genel olarak virüslere bağlı hastalıklara karşı da koruyucudur. Anne sütü alan bebeklerde COVID-19 antikorlarının bebeğe geçmesi mümkündür ancak bu konuda henüz bir bilgi yoktur. Anne sütü ile doğrudan COVID-19 bulaşı bildirilmemiştir. Annelerin bebeğini emzirmesinde sakınca yoktur. Bebeklerin emzirilmemesini öneren görüşlerin kanıtı bulunmamaktadır. Şüpheli veya kanıtlanmış hastalığı olan annelerin bebeklerini doğrudan emzirmeleri halinde damlacık enfeksiyonu yoluyla bulaş olabileceği akılda tutulmalıdır. Bulaşı önleyebilmek için COVID-19 pozitif annelerin emzirmeleri sırasında ya da sütü sağarken maske takması, emzirmeden önce 20 saniye süreyle etkin olarak yıkanması, tek kullanımlık havlu ile kurulanması, yüzük veya bilezik kullanılmaması, bulunulan ortamın sık havalandırılması, kıyafetlerin 60-90 derecede normal deterjan ile yıkanması önemlidir. Anneler bu dönemde bol sıvı tüketilmeli, dengeli beslenmeli ve düzenli uykuya dikkat etmelidir. Annenin bebeğini öpmemesi ve sarılmamasına özen gösterilmelidir. Anne bebeği ile birlikte kalacaksa annenin yatağı ile bebeğin beşiği arasında en az 2 metre mesafe olmalıdır.
COVID-19 yenidoğanlar dahil tüm bireyler için tehlike oluşturmaktadır. Bu salgındaki yaklaşım biçimleri, eski salgınlardan öğrenilenlerle birlikte yeni öğrenilen bilgilerle beraber dinamik şekilde değişmektedir. Edindiğimiz tüm bu bilgiler çocuklarda da dikkatli davranmak gerektiğini açığa çıkarmaktadır.
Koronavirüs salgınında son durum nedir? Normale dönüş nasıl olacak?
