Yazı İçeriği
Gebelik zehirlenmesi nedir? Gebelik zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Gebelik zehirlenmesi nasıl önlenir? Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Başak Baksu, gebelik zehirlenmesi konusunda merak edilenleri yazdı!
Gebelik zehirlenmesi nedir?
Bazı kadınlarda gebelikte tansiyon yüksekliği görülür. Bu durum hem anneyi hem de bebeğini olumsuz etkileyebilir. Tansiyon yüksekliği doğum sırasında ve sonrasında da sorunlara neden olabilir. Gebelikte tansiyon yüksekliği sıklığı giderek artsa da iyi bir takip ve düzgün tansiyon kontrolü ile siz ve bebeğiniz bu süreci sağlıkla atlatabilirsiniz.
Eğer tansiyon yüksekliği gebelik öncesinde varsa bunun kontrol altına alınması gebelik seyrini etkileyen en önemli tedbirdir.
Gebelikte tansiyon yüksekliği ne gibi sorunlara neden olur?
Anne için riskler şunlardır:
- Preeklampsi/eklampsi (gebelik zehirlenmesi), inme, dekolman (bebeğin eşinin erken ayrılması), erken doğumun başlatılması gereği
Bebek için riskler şunlardır:
- Erken doğum (37 haftadan önce doğum), düşük doğum ağırlığı (miyadında 2500 gr altında doğum), gelişme geriliği
Gebelik öncesi, gebelik sırasında veya sonrasında tansiyon yüksekliği varsa ne yapılmalı?
Gebelik öncesi veya sonrasında tansiyon şikayetiniz varsa yapmanız gerekenleri şu şekilde özetleyebiliriz:
Gebelik öncesi
Gebe kalmadan önce tansiyon kontrolünüz sağlanmalı. Kullandığınız ilaç sayısı mümkün olduğunca azaltılmalı. Bebeğe zarar vermeyen bir ilaca geçilmeli. Tansiyona bağlı başka organ hasarı var mı? incelenmeli; örneğin, böbrek, göz. Fazla kilonuz varsa diyet, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz ile yaşam tarzı değişiklerini sağlayın.
Gebelik boyunca
Gebe kalır kalmaz hemen gebelik takibi başlanmalı. Düzenli tansiyon takibi yapılmalı. Tuz kısıtlanmalı ve proteinden zengin beslenmeli. Anlatılan acil durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz. Sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerine devam etmelisiniz.
Gebelik sonrası
Tansiyon takibi devam edilmeli. Anlatılan acil durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz. Hiçbir şikayet yoksa bile doğumdan 3 ay sonra dahiliye uzmanına muayene olmalısınız.
Gebelikte kaç tip tansiyon yüksekliği vardır?
Tansiyon yüksekliğinin başlama zamanı ve eşlik eden bulgulara göre 4 tip gebelik hipertansiyonu görülür:
- Kronik Hipertansiyon
Gebe kalmadan önce veya gebeliğin 20. haftasına kadar tanı konan tansiyon yüksekliğidir. Bunun için belirlenen sınır 140/90 mmHg’dir. Bu gebelerde gebeliğin 2. veya 3. üç ayında preeklampsi gelişebilir.
- Gebeliğe Bağlı Hipertansiyon
Sadece tansiyon yüksekliği olan, başka hiçbir şikayet veya bulgu saptanmayan durumdur. İdrarda protein yoktur, böbrek veya kalp sorunları görülmez. Gebeliğin 20. haftasından sonra, ama tipik olarak doğuma yakın gelişir. Sıklıkla doğum sonrası geriler. Bu gebelerin bir kısmında ileride kronik hipertansiyon gelişme riski yüksektir.
- Preeklampsi/Eklampsi
Daha önceden tansiyon yüksekliği olmayan gebede, 20. haftadan sonra yüksek tansiyonla beraber idrarda protein veya başka klinik veya laboratuvar bulgularının başlamasına preeklampsi denir. Preeklampsi mgelişen gebede sara nöbeti benzeri bir tablo oluşursa bu durumda ‘Eklampsi’den bahsedilir.
Çok nadir olarak preeklampsi/eklampsi doğum sonrası gelişebilir. Gebeliğinde hiç sorun olmayan kadınlarda sıklıkla ilk 48 saat içinde amcak doğum sonrası 6 haftaya kadar görülebilen bir tablodur. O yüzden lohusalık döneminde de preeklampsi bulguları açısından uyanık olmak gerekir.
Preeklampsi bulguları nelerdir?
Bazı gebelerde hiçbir şikayet yokken aniden tansiyon yüksekliğine şu şikayelerden biri veya birkaçı eşlik edebilir ve tablo çok hızlı ilerleyebilir. O yüzden düzenli gebelik takibi yapılması çok önemlidir. Şu bulgular preeklampsiyi işaret eder:
- Baş ağrısı
- Bulanık görme, gözlerde sinek uçuşması veya ışık çakması
- Üst karın ağrısı
- Bulantı, kusma
- Ellerde veya yüzde şişme
- Ani kilo artışı
- Solunum sıkıntısı
Preeklampsi riski kimlerde artar?
- İlk gebelik
- Önceki gebeliklerde preeklampsi öyküsü olması
- Kronik hipertansiyon olması
- Kronik böbrek hastalığı olması
- Kanda pıhtı oluşumu (trombofili) öyküsü
- Çoğul gebelik
- Tüp bebek (IVF) gebeliği
- Ailede preeklampsi öyküsü olması
- Tip 1 veya tip 2 Diyabet
- Obez olmak
- Lupus hastası olmak
- 40 yaş üstü gebe olmak
