Çocuklara tuvalet eğitimi nasıl verilmeli?

Çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır mı? Tuvalet eğitimi nasıl verilmeli? Lazımlıkla tuvalet eğitiminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Tuvalet eğitimi döneminde annelerin yaşadığı zorluklar nelerdir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İdil Yenicesu, çocuklarına tuvalet eğitimi vermeye hazırlanan Anne Bebek Kulübü  anneleri için yazdı! İşte tuvalet eğitimi ile ilgili bilmeniz gereken her şey!..

Çocuğunuz tuvalet eğitimine  hazır mı?

Birçok ebeveyn “tuvalet eğitimine” ne zaman başlayacaklarından emin değildir. Tüm çocuklar aynı yaşta bu eğitimi almaya hazır değildir. Bu nedenle öncelikle çocuğunuzun hazır olup olmadığını değerlendirmelisiniz.

Aşağıdaki ipuçları bu konuda size yol gösterebilir.

• Basit talimatları uygulayabilir.
• Lazımlığı kullanmayla ilgili kelimeleri anlayabilir ve kullanır.
• İşeme veya kaka yapma eylemi ile lazımlığı kullanma arasında bağlantı kurabilir.
• Bebek bezini 2 saat veya daha uzun süre kuru tutabilir.
• Lazımlığa gidip, üzerinde işeme ve/veya kaka yapmaya yetecek kadar oturabilir.
• Bezini çıkarmak için sıklıkla çekiştirir. 
• İç çamaşırı giymeye ilgi gösterir.

Çoğu çocuk 18 ila 24 aylıkken bu belirtileri göstermeye başlar. Ancak erkekler genellikle daha geç başlar ve lazımlığı kullanmayı öğrenmeleri de kızlardan daha uzun sürer.

Tuvalet eğitimine başlamayı aşağıdaki durumlardan biri mevcut ise ertelemelisiniz:

• Seyahat ederken
• Yeni bir kardeşin aileye katılması arifesinde
• Kendi odasına geçtiği dönemde
• Yeni bir eve taşındığınızda
• Çocuğunuz hastalandığında (özellikle ishali varsa)

Tuvalet eğitimi ne kadar sürer?

Tuvalet eğitimi bir gecede gerçekleşecek bir iş değildir. Bazı çocuklar için daha uzun veya daha kısa da olsa genellikle 3 ila 6 ay sürer. Ne kadar erken başlarsanız, süreç o kadar uzun sürer. Ve geceleri kuru kalmayı öğrenmek aylar hatta yıllar alabilir.

Lazımlık çeşitleri:

İki temel lazımlık seçeneği şunlardır:

1. Tuvalete boşaltılabilen bir haznesi olan lazımlık sandalyesi şeklinde olanlar
2. Çocuğunuzun kendini daha güvende hissetmesini, düşmekten korkmamasını sağlayan ve klozetin üzerine yerleştirilebilen adaptör. Bunu seçerseniz, çocuğunuzun adaptöre ulaşmasını sağlamak için basamaklı bir tabure de almanız gereklidir. Bu tabure bağırsak hareketlerine de katkı sağlayacaktır. Adaptörü kullanmaktan tedirginlik duyan çocuklar için lazımlık sandalyesi daha uygundur.

Eğitim külotları, çocuk bezi ve iç çamaşırı arasında yararlı bir adımdır. Çocukların gece mesane ve bağırsak kontrolü genellikle gündüz kontrollerinin gerisinde kaldığından, bazı ebeveynler geceleri eğitim külotları kullanmayı tercih edebilir. Birkaç gün kuru kaldıktan sonra çocuklar iç çamaşırı giymeye geçebilirler.

Ancak bazı çocuklar eğitim külotlarını  çocuk bezi gibi kullanırlar ve bu da  öğrenme sürecini yavaşlatır.

Tuvalet eğitimi için ipuçları

Çocuğunuz lazımlığı denemeye hazır olmadan önce bile, süreci öğreterek hazırlayabilirsiniz:

• Tuvalet kullanma eylemini ifade etmek için hep aynı kelimeleri kullanın (“çiş”, “kaka” ve “lazımlık”).
• Çocuğunuzdan bezinin ıslak veya kirlendiğini size bildirmesini isteyin.
• Davranışları tanımlayın (“kaka mı yapacaksın?”), Böylece çocuğunuz çiş ve kaka yapma dürtüsünü fark etmeyi öğrenebilir.
• Çocuğunuzun oturarak pratik yapabileceği bir lazımlık sandalyesi alın. İlk başta çocuğunuz kıyafet veya bebek bezi ile üzerine oturabilir.

Çocuğunuzun lazımlığı nasıl kullanacağını öğrenmeye hazır olduğuna karar verdiyseniz, aşağıdaki adımları izleyin: 

• Tuvalet eğitimi sürecine zaman ayırın.
• Çocuğunuzu kendi isteği dışında tuvalete oturtmayın.
• Çocuğunuza tuvalete nasıl oturduğunuzu gösterin ve ne yaptığınızı açıklayın (çünkü çocuğunuz sizi izleyerek öğrenir). Veya bir kardeşin tuvaleti kullanırken izlemesini de sağlayabilirsiniz.
• Bir rutin oluşturun. Örneğin, çocuğunuzu kuru bir bezle uyandıktan sonra veya bol miktarda sıvı içtikten 45 dakika ila bir saat sonra lazımlığa oturtarak başlayın. Çocuğunuzu günde birkaç kez lazımlığa sadece birkaç dakika oturtun ve isterse kalkmasına izin verin.
• Yemekten sonra bağırsak hareketleri artar. Bu nedenle çocuğunuzu yemeklerden 15 ila 30 dakika sonra lazımlığa oturtun. Ayrıca, birçok çocuk günün belli saatlerinde dışkılama eğilimindedir.
• Bacak bacak üstüne atmak veya çömelmek gibi tuvalete gitme ihtiyacına dair net ipuçları görürseniz çocuğunuzdan lazımlığa oturmasını isteyin.
• Çocuğunuzun bezinden tuvalete biraz dışkı boşaltın ve çocuğunuza dışkının lazımlığa girdiğini söyleyin.
• Sıkı tulum gibi çıkarması zor kıyafetlerden kaçının. Tuvalet eğitimi alan çocukların kendi kendilerine soyunabilmeleri gerekir.
• Çocuğunuz lazımlığa her oturduğunda çıkartma gibi küçük ödüller sunun. Başarıları takip etmek için bir çizelge tutun. Küçük çocuğunuz tuvalet kullanımında ustalaşmış gibi göründüğünde, giymesi için  çocuk iç çamaşırı seçmesine izin verin.
• Büyükanne ve çocuk bakıcıları dahil olmak üzere tüm bakıcıların aynı rutini izlediğinden ve vücut parçaları ve eylemler için aynı isimleri kullandığından emin olun. Tuvalet eğitimini nasıl ele aldığınızı bilmelerini sağlayın ve çocuğunuzun kafasının karışmaması için aynı yaklaşımları kullanmalarını isteyin.
• Hiçbir şey gerçekleşmese bile, tuvaleti kullanma girişimlerini övün. Ve kazaların olacağını unutmayın. Tuvalet eğitimi alan çocukları cezalandırmamak ve kendilerini veya yatağı ıslattıklarında veya kirlettiklerinde hayal kırıklığı göstermemek önemlidir. Bunun yerine çocuğunuza bunun bir kaza olduğunu söyleyin ve desteğinizi sunun.
• Birçok çocuk, stres zamanlarında sorunlar yaşayabilir. Örneğin, yeni bir kardeşle karşılaşan 3 yaşındaki bir çocuk, kaza yaşamaya başlayabilir. Ancak çocuğunuz tuvalet eğitimi almışsa ve düzenli olarak problem yaşıyorsa, doktorunuzla konuşun.
  
• Çocuğunuz 4 yaşından büyük ve henüz tuvalet eğitimi almamışsa doktorunuzla konuşun.

Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!