Yazı İçeriği
Bir çok kişi ergenlik dönemi sivilcelerinden ve sonrasında kalan izlerden şikayetçi olabilir. Ergenlik dönemi akne problemleri neden olur? Ergenlik dönemi akne problemleri izleri nasıl tedavi edilir? Akne problemleri ile baş ederken yapılan hatalar nelerdir? Akne problemleri ile ilgili merak edilenleri Dermotoloji Uzmanı Profesör Doktor Mustafa Özdemir, Anne Bebek Kulübü okuyucuları için yazdı.
Ergenlik dönemi akne problemleri neden olur?
Sivilceler tıpta akne vulgaris olarak adlandırılır. Ergenlik dönem öncesi, ergenlik dönemi ve ergenlik dönemi sonrası olmak üzere 3 farklı tip akne vardır. En sık ergenlik dönemi akne görülür ve ergenler arasında prevalansı %79-95 olarak saptanmıştır. Akne yüz cildinin kirlenmesinden değil büyümenin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Hormonlar, bakteriler ve akneye eğilimli genetik yapının olması akne gelişiminde başlıca rol alan faktörlerdir. Akne gelişiminde dört faktör önemli rol oynar. Bunlar sebum (cildimizde üretilen yağ), tıkanmış gözenekler, bakteriler (Propionibacterium acnes olarak bilinir) ve tıkanmış gözeneklerde çoğalan bu bakterilere karşı inflamasyon olarak adlandırdığımız vücudumuzun verdiği reaksiyondur.
Ergenliğin başlamasıyla birlikte salınan hormonlar cildimizde yağ üretiminde artışa neden olur. Artmış bu yağlar cildimizde bulunan gözeneklerde tıkanmalara yol açar. Tıkalı gözeneğin üstü kapalı ise beyaz renkte kabarcık şeklinde, eğer açıksa siyah nokta şeklinde görülür. Beyaz ve siyah komedon olarak adlandırılan bu lezyonlar tedavi edilmezse ilerde daha gelişmiş akne lezyonlarına yol açabilir.
Cildimizde normal olarak yaşayan ve yağı seven Propionibacterium acnes bakterileri tıkanmış gözeneklerin içinde fazlaca üremeye başlar. Üreyip sayıları artan bu bakteriler inflamasyonun gelişmesine neden olur. Böylece kırmızı renkli (papül)ve bazılarının üzerinde sarı renkli püyün görüldüğü (püstül) lezyonlar gelişir.
Tüm bu olanlar cildimizin daha derinlerinde görülürse nodül ve kist olarak adlandırdığımız daha ağır lezyonlar gelişir ve bunlar akne izleri ve çukurluklarına neden olur. Meyve ve sebzeler gibi antioksidan özelliğe sahip lifli besinlerden fakir ve şeker içeriği yüksek gıdalarla beslenme akneyle ilişkilendirilmiştir.
Stres akneye neden olmaz ama mevcut aknenin daha da artmasına neden olur. Sigara akneyi başlattığı gibi mevcut akneyi daha şiddetli hale getirmektedir. Ergenlik dönemiyle birlikte uygun olmayan kozmetik ürünlerin kullanılması da akne gelişimine neden olabilir.
Ergenlik dönemi akne problemleri nasıl tedavi edilir?
Tedavi tüm bu olanların önüne geçmek ve cildi normal haline getirmek için önemlidir. Akne tedavisinde deri hijyeninin iyi şekilde korunması önem taşır. Sabah ve akşam cildin yumuşak bir sıvı veya sabunla temizlenmesi gerekir.
Peeling yapan veya fırçalarla ovalama tahrişlere neden olabilir.
Kullanılan makyaj malzemeleri, nemlendiriciler ve güneş koruyucu kremler gözenekleri tıkayan türden olmaması gerekiyor. Akne lezyonlarını elle koparmak veya kurcalamak daha şiddetlenmesine ve iz kalmasına yol açar. Çeşitli saç ürünleri kullanımı varsa yastık kılıflarının sık değiştirilmesi de tedavide önem taşır.
Akne tedavisinde cilt yüzeyine sürülen topikal veya ağızdan yutularak alınan oral tedaviler kullanılır. Topikal ve oral tedaviler aknenin şiddetine göre tek başlarına veya birlikte de kullanılabilir. Hafif aknelerde topikal tedaviler tek başına yeterli olurken, şiddetli aknelerde veya yüzle birlikte vücut diğer bölge tutulumlarında topikal tedavilere ek olarak oral tedavilere gereksinim olur.
Ergen döneminde yaşam kalitesinde bozulmaya neden olan akne ergenlerde çeşitli psikolojik bozukluklara da neden olabilmektedir. Bu tarz durumlarda da hızlı sonuç almak için topikal ve oral tedaviler birlikte kullanılabilir. Hem topikal hem de oral tedaviler çeşitli yan etkilere neden olabileceği için mutlaka doktor gözetiminde takip edilmesi gerekir.
Doktor tavsiyesi olmadan kullanılan ürünlere bağlı cildinizde istenmeyen durumlar ortaya çıkabileceği gibi karşılanmamış tedavi sürenizi uzatarak tedaviye uyum kapasitenizi azaltır ve akneye bağlı cildinizde izlerde gelişir.
Topikal tedavinin yetersiz olduğu fakat oral tedavilerin çeşitli nedenlerle kullanılamadığı veya kullanılmak istenmediği durumlarda kimyasal peeling, mezoterapi ve lazer tedavileri de önerilebilir. Aknede başarılı tedavi için hastanın tedaviyi belirtildiği şekilde uygulaması, düzenli takiplerine gelmesi, hasta-doktor ilişkisinin iyi kurulması ve sabır çok önemlidir.
Aşırı koruyucu ebeveynlerinde tedavi sürecine eşlik edilmesi ve akne tedavisi konusunda bilinçlendirilmesi tedavide gecikmelerin önüne geçmek için önemlidir. Tam tersi bir durum olarak tedaviyi reddeden ergenlerde de tedavi için baskılayıcı olmamak gerekir.
Ergenlik aknesine bağlı gelişen akne izleri ve çukurlukları tedavi edilebilir mi?
Akne izleri ve çukurların en iyi tedavisi akneyi baştan iyi tedavi etmektir. Bazı ergenlerde akne şiddetinden bağımsız olarak akneler iz yapmaya yatkındır. Bu ergenlerde topikal tedaviye ek olarak mutlaka oral tedaviler başlanmalıdır. Zira akne izleri ve çukurlarının tedavileri zahmetli ve pahalı tedavilerdir.
İz ve çukurların şekline ve derinliğine göre kimyasal peeling, lazer tedavileri, mezoterapi ve cerrahi tedaviler kullanılır. Kimyasal peeling olarak glikolik asit, salisilik asit ve TCA peelingleri kullanılır. Lazer tedavileri olarak genellikle fraksiyonel lazerler ve raadyofrekans altın iğne lazerleri kullanılır.
Cerrahi tedavide deriyi bir aletle soyma işlemi olan dermabrazyon ve çukurları kesip alıp estetik dikişle onarmalar yapılmaktadır. Bu tedaviler çoklu seanslar gerektirebiliyor. Akne izlerinde tam düzelmeden daha çok izleri kabul edilebilir hale getirmek en akılcı yaklaşımdır.
İz ve çukur tedavisinde tam tedavi ısrarıyla çok sayıda yapılan tedaviler istenmeyen kozmetik sonuçlar doğurabilir.
Anneler burada buluşuyor! Siz de aklınıza takılanları, merak ettiklerinizi veya öğrenmek istediklerinizi bize Forum Anne Bebek Kulübü üzerinden yazabilirsiniz. Kadınlar olarak birlikte güçlüyüz!
