Çocuklarda oto koltuğu kullanımı nasıl olmalı?

Çocuklar için oto koltuğu neden gerekli? Oto koltuğu kullanmaya ne zaman başlamalısınız? Bebekler için oto koltuğu seçerken nelere dikkat edilmeli? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Erkoçoğlu, oto koltuğu kullanımı ile ilgili merak edilenleri yazdı!.. 

Ailelerin araba kullanırken en çok dikkat ettiği konuların başında çocuklarının güvenliği gelir. Kendini koruyamayan çocuklar şiddetli çarpma sonucu araçtan fırlayarak ölümcül trafik kazalarına sebebiyet verebilir. Çıkan yasalarla, çocuklara 12 yaşına kadar araçlarda oto koltuğunda oturma zorunluluğu getirilmiştir. Boyu 1.50 santimetre altında, 36 kilograma kadar olan 12 yaşın altındaki çocukların, yolculukları sırasında mutlaka çocuk koltuğunda oturtulması gerekiyor.

Çocuk oto koltuğu neden gereklidir?

Bebekler, yeni yürümeye başlamış çocuklar ve diğer çocuklar fizyolojik olarak yetişkinlerden çok farklıdır. Gençler bile sadece büyümüş çocuklardır. Çünkü boyları ve iskelet yapıları tam olarak gelişmemiştir. Bu nedenle emniyet kemerleri, araç çocuk koltukları gibi yeterli ve tam anlamıyla bir koruma sağlayamazlar. Çocuk koltukları gerekli korumayı sağlayacak ekstra yapılarla tasarlanmıştır. 

Yapılan araştırmalara göre, çocuk oto güvenlik koltuğu kullanılması mecburi olan ülkelerde meydana gelen trafik kazalarında çocuk ölümleri yüzde 3 civarındayken, zorunlu olmayan ülkelerde bu oran yüzde 46 civarındadır. Araç içinde doğru olmayan bir konumda, özellikle kucakta veya ön koltukta oturtulan çocuklar, kazalara karşı çok korumasızdırlar. Kaza sırasında araba içinde etrafa çarparak veya camdan fırlayarak zarar görürler. ABD’de yapılan bir araştırmada çocuk oto güvenlik koltuğunun doğru kullanılmasının, çocuk ölümlerini yüzde 71 oranında azalttığı belirlendi.

Çocukları kucakta taşımak doğru mu?

Yapılan hatalardan birisi de çocukların kucakta taşınmasıdır. Hızlı araç sürmediğim için çocuğumu kucakta taşıyabilirim diyenler yanılır. Yapılan bilimsel çalışmalarda 20 kg ağırlığında bir çocuk, 50 km/saat hızla giden bir araç kaza yaptığında yaklaşık 500 kg ağırlığa yakın bir hızla ileri doğru fırlamaktadır. Bu durumda çocuğun kucakta tutulması imkansızdır. Ayrıca ebeveynin kucağında seyahat eden çocuğun çarpma anında ebeveyninin kucağında çok yüksek basınca maruz kaldığı saptanmıştır. Dolayısı ile çocuğun yetişkin kişinin kucağında araç emniyet kemeri ile bağlı olması da doğru olmayan bir uygulamadır. Kaza anında yetişkin kemeri çocuğun zarar görmesine neden olabilir. 

Bu bilgiler ışığında, çocukların araçta kendilerine uygun olan oto koltuklarında seyahat etmesinin güvenlikleri açısından çok önemli olduğu görülmektedir.

Koltuk seçilirken nelere dikkat edilmelidir?

Çocuğunuza oto koltuğu satın alırken ilk dikkat etmeniz gereken nokta güvenlik olmalıdır. Beş noktalı güvenlik sistemi olan, ISO FIX Çocuk Oto Koltuğu güvenlik için getirilmiş olan bağlama sistemi standartlarına sahip koltuklar tercih edilmelidir. Bağlama kayışları güçlü ve darbeleri emebilen köpük malzeme ile yanları takviye edilmiş olmalıdır. 

Seçilen koltuk, çocuğun boyuna, kilosuna uygun olmalıdır. Mutlaka almadan önce çocuk içine oturtularak denenmelidir. Koltuk çocuğu darbelere koruyacak şekilde olmalı ve köpük gibi yumuşak maddelerle desteklenmelidir, çünkü kaza anında çocuğun başı ve vücudu çeşitli yönlerden koltuğa çarpabilir.

Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta koltuğun nereye monte edildiğidir. Arka koltukta en güvenli yer, yan hava yastıklarından uzakta olan orta kısımdır. Koltuk ortadaysa, hava yastığı şiştiğinde çocuğun başının olduğu yere denk gelir ve bu şiddetli darbe anında çocuğu korur. Koltuk hava yastığının olduğu kapı yanındaysa kaza anında hava yastıkları açılır ve ciddi kazalara ve yaralanmalara yol açar.

0-12 aylık (0-9 kg) bebekler için yapılmış olan ana kucağı modeli tercih edilir. Bu dönemde bebekler arka koltuğa, bebeğin yüzü arka cama bakacak şekilde yerleştirilir. Bunun nedeni ilk birkaç ayda daha belirgin olmak üzere bebeklerin bebeklerin kas ve kemik yapısı güçsüzdür. Ayrıca bebeklerin baş ağırlığı vücut ağırlığının 1/3’ü kadardır ve boyun kasları henüz gelişmemiştir, bu nedenle araç kaza yaptığında çarpma anında kafası kolayca öne savrularak ense kökü ve omuriliğe büyük bir yük bindirerek ciddi yaralanmalara neden olabilir. 

4 yaşına kadar (0-16 kg) Hareketli güvenlikli çocuk koltukları kullanılmalıdır. 8-9 kg’mı geçen çocukların arkaya dönük veya öne bakacak şekilde taşınabilmelerini sağlayacak hareket kabiliyetine sahiptir. Arkası yüksek olan destek koltuklarının, hassas kafa ve boyun yapısını daha iyi koruduğu belirlenmiştir.

4-12 yaş arasında (15-36 kg arası) çocuk, boy ve kilo olarak hareketli koltukları kullanamayacaktır ve henüz emniyet kemeri de kullanmaya hazır olmadığından yükseltici çocuk güvenlikli oto koltukları kullanılmalıdır. Destek koltukları yalnızca çocuğu korumakla kalmaz, kemerlerin rahatça takılıp kullanılmasını ve çocuğun camdan dışarısını seyredebilmesini de sağlar.

Emniyet kemeri: Çocuğunuzun mümkün olduğunca daha uzun süre araç çocuk koltuğunda seyahat etmesini sağlayınız. Boy ve kilo olarak destek koltuğunu kullanamayacak kadar büyüdükten sonra emniyet kemeri kullandırınız.  Emniyet kemeri 12 yaşından sonra takılmalıdır.

Çocuk mutlaka ön koltukta oturtulacaksa aracın koltuğu mümkün olduğu kadar geriye çekilmelidir.