Bebeklerde kundak nasıl yapılır? Kundak yapmak gerekli mi?

Bebeklerde kundak nasıl yapılır? Kundak yapmak gerekli mi? Güvenli sarmalama ile geleneksel kundaklama arasındaki fark nedir? Bebeklere kundak yapmak zararlı mı? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şehriban Yeşiloğlu, bebeklerde kundak yapımı ile ilgili merak edilenleri yazdı!..

Bebeklerde kundak nasıl yapılır? 

Kundaklama yüzyıllardır bebek bakımında evrensel uygulamalar arasında yer almıştır. İnsanlar kundaklamanın bacak ve omurga deformitelerini engellediğine inanmışlardır. Günümüzde ise birçok ülke ve kültürde uygulanmaya devam edilmektedir.

Kundaklama geleneği Türk toplumunda da yaygın olan bir uygulamadır. Yapılan çalışmalar ülkemizde bebek bakımında kullanılan geleneksel yöntemler arasında kundaklamanın önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir.

Amerikan Pediatri Akademisi’nin ortopedi ile ilgili bölümü olan Kuzey Amerika Pediatrik Ortopedi Derneği ve Uluslararası Kalça Displazisi Enstitüsü, gelişimsel kalça displazisi olmayan bebeklere güvenli sarmalama uygulanabileceğini belirtmektedir

Güvenli sarmalama ile geleneksel kundaklama arasındaki uygulama farkı

Güvenli sarmalama yenidoğanın doğal, anatomik pozisyonuna uygundur. Bacaklarının fleksiyon ve abdüksiyon pozisyonunda, hareket kısıtlılığına neden olmayacak şekilde, tüm vücudunu gevşek olarak sararak yapılmaktadır. Geleneksel kundaklamada ise bebeğin anatomik pozisyonunun ve doğal duruşunun aksine bacakların, kolların düz olması sağlanır ve oldukça sıkıdır. Geleneksel kundaklamanın sıkılığı bebeğin göğüs hareketlerini engelleyecek şekilde olmakta, bebeğin vücut hareketini engellemektedir.

Güvenli sarmalamanın olumlu etkileri

Literatürde güvenli sarmalamanın, çeşitli olumlu etkileri olduğu üzerinde durulmakta ve bu yönde çalışmalar yapılmaktadır. Peki güvenli sarmalamanın olumlu etkileri nelerdir?

– Sarmalama bebeğin kendini güvende hissetmesini sağlar, yaşadığı fizyolojik ve davranışsal stresi azaltır,

– Uykuya dalma süresini kısaltır, uykusunu kesintisiz olarak sürdürmesini sağlar, uyku aralarında spontan uyanmayı engeller,

– Ağlama süresini kısaltır, banyo sırasında daha az stres yaşamasını sağlayarak bu süreçte daha az enerji harcamasına yardım eder,

– Termoregülasyonuna katkı sağlayarak hipotermiyi önler,

– Nöromüsküler ve motor gelişimlerini olumlu yönde etkiler,

– Ekstrauterin ortama uyumunu kolaylaştırır,

– Sırtüstü pozisyon ile birlikte uygulandığında ani bebek ölüm sendromu riskini azaltır,

– İnvaziv girişimlere bağlı gelişen ağrıyı azaltarak kalp tepe atımı ve oksijen satürasyonunu düzenlemeye yardım eder

Bebeklerde kundak zararlı mı? 

Geleneksel kundaklama ve uygun şekilde yapılmayan güvenli sarmalamanın olası olumsuz etkileri nelerdir? Bebeklere kundak yapmak zararlı mı? 

Sarmalamanın olumlu etkilerinin yanı sıra uygun olarak yapılmadığında bazı olumsuz sonuçları vardır:

– Aşırı sıkı yapılan geleneksel kundaklama ile bacaklar ekstansiyon ve addüksiyonda zorlanır ve gelişimsel kalça displazisi gelişebilir.

– Kundağın çok sıkı olması bebeğin göğüs duvarı hareketlerini kısıtlar, pnömoni gelişebilir. Sıcak bir ortamda bebeğin sarmalanması, kalın materyal kullanma, bebeğin başını kundaklamaya dahil etme hipertermiye yol açabilir.

– Güneş ışığından yetersiz faydalanma sonucu raşitizm gelişimine neden olabilir.
Özellikle kundaklama ile birlikte yüzüstü pozisyon vermek ani bebek ölüm sendromu gelişme riskini artırır.

– Doğum sonrası dönemde tensel teması azaltarak, dokunmayı sınırlandırır.
Ayrıca çok sıkı ve uzun süre uygulanan kundaklama bebekte stres oluşturabilir. Bunun sonucunda yenidoğanın kilo alımı olumsuz yönde etkilenebilir.

– Nem ve sıcaklığın yüksek olduğu bölgelerde bebeğin kundaklanması çeşitli cilt problemlerinin ve enfeksiyonlarının gelişimine neden olabilir

Bebek eğer sarılacaksa nelere dikkat edilmeli?

• İnce pamuklu bir kumaş seçilmeli
• Kalça eklemi rahatça aşağı yukarı ve yana hareket edecek şekilde alt kısım çok sıkı olmamalı
• Ancak sarma örtüsü kolayca çözülüp de çocuğun ağzını burnunu kapatacak, boğulmasına neden olacak şekilde de gevşek bağlanmamalıdır.
• Aşırı sıcak ortamda bebeği sarmaktan kaçınılmalıdır.
• Çocuğun başı asla örtünün içinde kalmamalıdır
• Örtüyle çocuğun göğsü arasına eliniz rahatça girebilmelidir.

Hangi bebekler sarılmamalı?

• Ailesinde kalça çıkığı öyküsü olanlar
• Kalça US’da ve/veya doktor muayenesinde kalça çıkığı riski bulunanlar
• Makat gelişi ile doğanlar
• Kendi kendine dönme ihtimali olan 2-3 aydan büyük bebekler
• Sarılmaktan hoşlanmayan bebekler

Kalça dostu kundak nasıl yapılmalı?

• Bebeği kundaklarken geniş, yumuşak bir bez kullanılmalıdır. Kundak üst vücudu sıkıca sararken alt vücudu yani bacakları serbest bırakmalıdır. Kundak bezi kare ise üst kısmı katlanır ve bebeğin omuzu kat yerine gelecek şekilde yerleştirilir.

• Önce bir kol, düz veya kıvrılmış olarak kundak beziyle sarılır. Bezin ucu karşı tarafta bebeğin sırtına doğru sıkıştırılır.

• Kundak bezinin alt kısmı toparlanarak bebeğin arkasında veya önünde tespitlenir. Bacaklar kıvrılmış olmalı, serbest hareket etmelidir

• Diğer kol, düz veya kıvrılmış olarak karşı taraftan uzatılan diğer uçla tespitlenir. Bezin ucu bebeğin arkasında sabitlenir.

• Kundak bebeğin üst vücudunu sıkıca sarmalıdır. Eğer kundağın üst kısmı gevşerse bebeğin yüzünü kapayarak nedensiz beşik ölümü riski doğurabilir. Kundaklanmış bebek her zaman sırtüstü yatmalıdır.

• Eğer bebeğiniz dönmeye başladıysa kundaklamaya son vermelisiniz.