Yazı İçeriği
Göbek kordonu nedir, ne zaman düşer? Bebeklerde göbek kordonu bakımı nasıl yapılır? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özge Serçe Pehlevan, göbek kordonu hakkında merak edilenleri yazdı!..
Göbek kordonu nedir, ne zaman düşer?
Umbilikal (göbek) kordon anne karnında fetüs ve plasenta arasındaki kan akımını sağlar. Doğumda umbilikal kord klemplenir ve kesilir. Geride kalan kısım genelde bir, nadiren üç hafta içerisinde düşer. Göbek kordonunun normalden daha kalın, daha uzun veya kısa olması, olması beklenen yerden farklı yerde yerleşmişmesi, kıvrımlanmasının fazla olması, geç düşmesi, göbek kordonunun içindeki damar sayısının normalden fazla veya az olması belirli hastalıkları işaret edebilir.
Göbek kordonu nasıl kesilmeli?
Göbek kordonunda enfeksiyon, fıtık, kitle veya bir takım doğumsal anomaliler de görülebilir. Doğumdan sonra her bebekte bu bulguların olup olmadığı değerlendirilmelidir. Göbek kordonu doğumda steril eldivenle ve gene temiz bir makas yardımıyla kesilmelidir. Göbek kordonunun steril şartlarda kesilip kesilmemesi, doğumdan sonra temizliğinin yeterince sağlanıp sağlanamamasına göre göbek bakımının nasıl yapılacağı değişir. Göbek kordonu bakımındaki iki temel ilke göbeği temiz ve kuru tutmaktır. Göbek güdüğünü temiz ve doğal kurumaya bırakma yöntemi hem göbek güdüğünün düşme zamanını kısaltması hem de bakteri kolonizasyonu riskini azaltması nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir.
Göbek kordonu bakımı nasıl yapılır?
Peki bebeklerde göbek kordonu bakımı nasıl yapılır? Sağlıklı bir göbek kordonu varlığında göbeğin kuru bırakılarak bakımının sağlanması yeterlidir. Göbek kordonu düştükten sonra göbekte kısa süreli ve hafif bir kanama olması normaldir. Eğer göbekte pürülan olmayan akıntı veya hafif bir kanama varsa steril serum fizyolojik ile bu akıntı veya kan temizlenip gene steril gazlı bezle göbek kurutulmalıdır. Günde bir kez bu şekilde bakım genelde yeterlidir; ancak kaka veya idrarla bulaş oldukça tekrarlanmalıdır. Bu bakım gereksiz yere fazla yapılırsa göbek kordonunun düşmesi gecikebileceği gibi enfeksiyon gelişimine de zemin hazırlayabilir. Göbek kordonunun üstünün herhangi bir şeyle sarılmasına gerek yoktur, hatta üstünü bez vb. ile sarmak gelişen enfeksiyonun, akıntı vb.’nin geç fark edilmesine neden olabilir. Göbek kordonu steril şartlarda kesilmemiş veya yeterli koruma yapılamayacaksa, kaka vb. kirli maddeler ile sık temas, enfeksiyon şüphesi durumlarında göbek bakımı sıklığı günde 3-4 keze çıkartılmalı, serum fizyolojik yerine klorheksidin gibi antiseptik solüsyonlar kullanılmalıdır. Alkol, klorheksidin gibi solüsyonlar en sık kullanılan antiseptik ajanlardır; ancak antiseptik solusyonların cilt iritasyonu, toksik etki gibi bazı yan etkileri olabilir; bu nedenle doktorunuz bebeğiniz için en uygun solüsyonu ve bunu nasıl kullanacağınızı size reçete edecektir. Tüm bu bakımlara rağmen göbek kordonu iltihaplanabilir. Göbek kordonu enfeksiyonlarının başlıca nedeni, enfeksiyona karşı direncin çok düşük olduğu yenidoğan döneminde göbek kordonunun deride açık bir giriş oluşturmasıdır. Bu nedenle göbeğe gübre sürmek gibi geleneksel yöntemler son derece sakıncalıdır.
Göbek kordonunda enfeksiyon belirtileri
Göbek kordonu etrafında kızarıklık, kötü kokulu sarı-yeşil akıntı enfeksiyon belirtileridir. Göbek enfeksiyonu göbek kordonunun geç düşmesine neden olabilir, göbekte kanama yapabilir. Bebekte güçsüzlük, kas zayıflığı, emmede azalma, uykuya eğilim gibi bulgular varsa daha ciddi bir göbek enfeksiyonu, hatta bu enfeksiyonun kana yayılması gibi komplikasyonların gelişmiş olması akla gelmeli; bu durumlarda gecikmeden hekime başvurulmalıdır.
Göbek kordonu iltihabı tedavisi
Tedavi edilmediği takdirde bu enfeksiyon karın içindeki organlara yayılabilir, damarlarda pıhtıya neden olabilir, gene tedavi edilmez veya geç kalınırsa ölüme kadar durum ilerleyebilir. Düşük doğum ağırlığı, evde doğum gibi steril olmayan yöntemlerle doğum, annede enfeksiyon olması, gebelikte zarların erken yırtılması, göbeğe kateter denilen özel damar yollarının takılması, bağışıklık yetmezliği gibi durumlarda göbek kordonu iltihabı daha sık görülür. Genelde enfeksiyona birden fazla mikrop bir arada neden olur, bu nedenle ilerlemiş enfeksiyonun uygun antibiyotiklerle zamanında tedavi edilmesi son derece önemlidir.
